Главная » Файлы » В помощь учителю » Казахский язык и литература |
2014-11-17, 2:46 PM | |
СЫНЫП: 6 « » ӨТІЛЕТІН КҮНІ: САБАҚ РЕТІ: № САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: Үстеудің құрамдық түрлері. САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ: Үстеу құрамдық түрлері туралы түсінік беру. 1. БІЛІМДІЛІК: Оқушыларға үстеудің құрамдық түрлері туралы түсінік беру, құрамдық түрлерін ажырата білуге үйрету. 2. ДАМЫТУШЫЛЫҚ: көру, есту, ойлау қабілеттерінің дамуына ықпал ету.. 3. ТӘРБИЕЛІК: Оқушылардың қазақ тілі сабағына деген қызығушылықтарын арттырып қана қоймай, сонымен қатар оларды адамгершілікке тәрбиелеу. САБАҚ ТҮРІ: аралас сабақ. ӘДІС –ТӘСІЛДЕРІ: көрсету, түсіндіру, сұрақ - жауап. КӨРНЕКІЛІГІ: грамматикалық тірек – сызбалар, оқулық, дәптер, тақта, бор. САБАҚ БАРЫСЫ: I . ҰЙЫМДАСТЫРУ КЕЗЕҢІ: Оқушылармен амандасу: 4. Сәлеметсіңдер ме, балалар! 5. Отырыңдар. Кезекшімен сөйлесу: Сыныпта кім кезекші? Бүгін сыныпта кім жоқ? Оқушылар сабаққа дайын ба? Оқу құралдары тегіс бар ма? ІІ ҮЙ ЖҰМЫСЫН СҰРАУ: Үйге тапсырма: 270-жаттығу, ережені түсініп оқу, қайталау. Қайталау сұрақтары: Үстеу дегеніміз не? Үстеулер қандай сөз таптарынан ауысып келген сөздер? Үстеулер морфологиялық құрылымына қарай неше топқа бөлінеді? Жалаң үстеулер нешеге бөлінеді? Күрделі үстеулер қалай жасалады? ІІІ. ЖАҢА САБАҚ: І. Негізгі үстеулерге қазіргі кезде құрамы жағынан түбір мен қосымшаға бөлшектеуге келмейтін үстеулер жатады. Мысалы: жылдам, тез, ақырын, ерте, кеш, бұрын, жорта, жоғары, төмен, қазір. Негізгі ұстеудің көпшілігіне сын есім шырайының –рақ, -рек, -ырақ, -ірек, және –лау, -леу, -дау, -деу, -тау, -теу жұрнақтары жалғана алады. Мысалы: жылдам – жылдамырақ, жылдамдау, тез – тезірек, тездеу, ілгері – ілгеріек, ілгерілеу, кещ-ш – кешірек, кештеу т.б. ІІ. Туынды үстеулерге жұрнақ арқылы және кейбір септік жалғауларының түбірімен сіңісіп, көнеленуі арқылы жасалған үстеулер жатады. Туынды түбір үстеу тудыратын жұрнақтар: –ша., -ше: адамша, балаша, көзінше. –лай, -лей, -дай, -дей, -тай, -тей: шикілей, қыстай, осылай, ақшалай. –дайын, -дейін, -тайын, -тейін: тотыдайын, бұлақтайын, сұңқардайын т.б. – шама, -шеме: осыншама, біршама, соншалық т.б. – майынша, -мейінше, байынша, - бейінше, -пайынша, -пейінше құранды жұрнақтар айтпайынша, оқымайынша, тыңдамайынша т.б. ІІІ. Күрделі үстеулер екі я одан да көп түбірдің немесе сөздің бірігіп, тіркесіп немесе қосарланып тұрақтануынан жасалады: i. сөздің бірігуі арқылы жасалған күрделі үстеулері: жаздыгүні (жаздың + күні), таңертең (таң + ертең), ендігәрі (енді+гіден+әрі), биыл (бұл жыл), бүгін (бұл күн) т.б. ii. сөздердің қосарлануы арқылы жасалған күрделі үстеулер: жоғары-төмен, енді-енді, әрең - әрең, қолма-қол, бет-бетімен, қолды-қолына т.б.; iii. сөздердің тіркесуі арқылы тұрақтанып қалыптасқан күрделі үстеулер: күні бүгін, ала жаздай, ертеден қара кешке дейін, қаннен – қаперсіз күн ілгері, күн ұзаққа т.б; ІV . Жаттығу жұмыстарын орындау: 272-жаттығу. Көшіріп жазып, үстеулерді тауып, оларды құрамы жағынан талдаңдар. Үлгі: әрі – беріден – қосарланған күрделі үстеу. V . САБАҚТЫ ҚОРЫТЫНДЫЛАУ: Сабақты бекіту: сұрақ-жауап арқылы. Үйге тапсырма: 273, 274-жаттығулар, ережені түсініп оқу, қайталау. Бағалау. | |
Просмотров: 2006 | Загрузок: 0 | Комментарии: 1 | |
Форма входа |
---|
Категории раздела | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Социальные закладк |
---|
Поиск |
---|
Друзья сайта |
---|
Статистика |
---|