Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » История |
Бастауыш сыныптарда оқушыларды
| ШҚО Тарбағатай ауданы Қ.Сатбаев мектебі Жантікей ауылы Бастауыш сынып мұғалімі 4сынып Божанова Анар Тойгазинова Тақырыбы: Бастауыш сыныптарда оқушыларды шығармашылықпен жұмыс істеуге баулу Сабақтың мақсаты: Оқушыларды шығармашылыққа баули отырып білімді, жаңашыл, бәсекеге қабілетті, ұшқыр ойлы, саналы ұрпақ тәрбиелеу. Шығармашылық жұмыстардың ерекшелігі туралы білімдерін тереңдету. Шығармашылық жұмыстарға өз беттерімен ұмтылуға бағыт беру. Шығармашылық бүкіл болмыстың, қозғалыстың, дамудың яғни бүкіл тіршілік көзі. Мектептегі үздік бітірген мыңдаған оқушының өмірмен бетпе-бет келгенде икемсіз, дәрменсіз болып шығатын кездері аз болмайды. Сондықтан оқушының шығармашылық мүмкіндігін ашуды, оған бағыт-бағдар берудің қыр-сырын, оқыту жүйесіндегі мәнін, орнын, заңдылықтарын, жолдарын сөз етпекпіз. Шығармашылықтың түрлері көп. Алайда біздің нысанамыз сөз өнері адамның шексіз мүмкіндігін ашу қасиетімен құдіретті. Қазіргі таңда мамандық атаулының барлығы бейімділікті, ептілікті, шапшаңдықты, ерекше ой қызметін, мол шығармашылық мүмкіндікті, өзін-өзі қоршаған түрлі жағдайларға тез икемделіп қоймай, оларды керекті бағытына шығармашылықпен бұра білу қабілеттілігін қажет етеді. Ендеше ертеңгі күні қазақ мектебін бітірген жас ұлан қоғам алдында дәрменсіздік көрсетпеу үшін мамандықтың кез-келген саласына қажетті білік дағдыны мектептен алып шығуы керек. Ал білім негізі бастауыштан қаланады. «Шығармашылық» сөзінің төркіні этимологиясы «шығару», «ойлап табу» дегенге келіп саяды. Демек жаңа нәрсе ойлап табу, сол арқылы жетістікке қол жеткізу деп түсіну керек. Философиялық сөздікте «шығармашылық қайталанбайтын тарихи-қоғамдық мәні бар, жоғары сападағы жаңалық ашатын іс-әрекет», — деп түсіндіріледі. Шығармашылық — өте күрделі психологиялық процесс. Ол іс-әрекеттің түрі болғандықтан тек адамға ғана тән. Ұзақ жылдар бойы шығармашылық барлық адамның қолынан келе бермейді деп қарастырылып келсе, қазіргі ғылым жетістіктері қабілеттің мұндай дәрежесіне белгілі бір шарттар орындалған жағдайда кез келген баланы көтеруге болатындығы жайлы көп айтуда. Бастауыш сынып оқушыларының қабілеттері екі түрлі әрекетте дамиды. Біріншіден, кез келген бала оқу әрекетінде адамзат баласының осы кезге дейінгі жинақталған тәжірибесін меңгерсе екіншіден, кез келген оқушы шығармашылық әрекеттер орындау арқылы өзінің ішкі мүмкіндіктерін дамытады. Оқу әрекетінен шығармашылық әрекеттің айырмашылығы—ол баланың өзін-өзі қалып тастыруына өз идеясын жүзеге асыруына бағытталған жаңа әдіс-тәсілдерді іздейді. Проблеманы өзінше, жаңаша шешуге талпыныс жасайды. Біздің ойымызша, бүгінгі бастауыш сынып оқушыларының кез келгені шығармашылық тапсырмалар шешуді табыспен меңгере алады. Тек ол жұмысқа дұрыс басшылық, шебер ұйымдастырушылық қажет. Ғалымдар жүргізілген тәжірибе барысында, барлық пәндердегі білім мазмұнында оқушының шығармашылық қабілеттерінің дамуы басты нысана болып алынуымен байланысты, оқулықтарда берілген тапсырмалардан басқа өздігінен бақылау жүргізу, қарапайым тәжірибе, эксперимент қою, мәтінмен, сызбамен, суретпен, диаграммамен жұмыс істеу, жекеден жалпыны шығару, жалпыны жекелей қолдану т.б. сияқты оқушыны іскерлікке, дербестіккебаулитын, ойына түрткі болып, шығармашылыққа жетелейтін, өздігінен ізденіске салатын, айналадағы дүниемен қарым-қатынысқа түсіретін, «жаңалық ашып», оның нәтижесінің «қызығына» бөлейтін әдіс-тәсілдер мен мазмұндық ойындар, қызықты тапсырмалар тұрақты жүргізіліп отырылуы біз көтеріп отырған мәселені нәтижелі ететіні нақтыланды. Бастауыш сынып оқушыларыныңбойындағышығармашылыққабілеттердідамытузерттеуәрекетіментікелейбайланысты. Шығармашылықпензерттеуарқылыоқытубарысында болатын үдерісті–шығармашылықізденушілікдепатайды. Алшығармашылықізденушіліккез-келгенкәсіппентікелейбайланысты. Егердебаламенжұмысістеудемұғалімбалалардыңшығармашылыққақызығушылығынтудырса–балазерттеуарқылыкөпкеқолжеткізеалады. Оқушылардың зерттеуі-әрекеттерін ұйымдастырудың түрлері көп және оларшығармашылы жұмыстың ерекшеліктерінеқ арайқолданылады. Қарапайымжаттығуларғатоқталыпөтейік: • “әлемгебөтенкөзбенқарау” • “Басқакейіпкератынанәңгімеқұру” • “Оқиғаныңсоңын пайдаланып, әңгімеқұру” - “ … Сөйтіпбізөзмашинамыздытабаалмадық”. - “… Ит Әсеткеқарайжүгіріп, оныңбетінжалапалды”. - “… мысықДинаныңқолындаұйықтапқалды”. • ”Заттыңқаншамаңызыбар” Балаларғаөздерінеөтежақсытанысзатберіледі. Ол кірпіш, газет, бор, қарындашболуымүмкін. Тапсырмаәдеттегідейемес, басқашақалайқолдануғаболатынынкелтіру. Бұлтапсырманыорындаубарысындабаланыңшығармашылыққабілеттеріөсетүседі. • “заттыңбелгілеріната” • “суретті толықтыр” Бала шығармашылығынтеканатілі, қазақтілісабақтарындағанадамытуғаболадыдеудұрысемес. Кез-келгенсабақтабаланыңбойындағықабілеттердідамытубастымақсатболуғатиісті. Әсіресебейнелеуөнері, еңбеккебаулусабақтарында балалар шығармашылықтыңтүрлі- түрліқырларынкөрсететүседі. Мысалкелтірекетсекбейнелеуөнерісабағындакелесідейтапсырмалардықолдануғаболады: • портретті ойлап тап та, жинап ал – шарты : мұғалімкөз, мұрын, ауыз, құлақ, шашүлгілерісалынғанкарточкаларды тақтағаіліпқояды, алоқушыларсолүлгілергеқарапотырыпойлаптапқанадамбейнесінқұрастырады. • Аңдардыңбейнесінқұрастыр–шарты: мұғалімәрбалағааңдарнемесежануарларбейнеленгенсуреттердіденемүшелерінбөлекқиыптаратыпбереді, ал оқушысолбөліктердіқұрастырукерек. • Ізін тап – шарты: тақтағатүрліадамның, жануарларменаңдардың, құстарменқосмекенділердіңсуреттерініліпқоядыдасолардыңіздеріндәптерлеріңесалдептапсырмабереді. Әрине баланыңшығармашылығын, шығармашылыққабілеттеріндамытатынжаттығуларментапсырмалар, әдістерментәсілдерсаналуан. Сабаққұрылымынашығармашылықпензерттеудіендіружәнеқолданаалуәрмұғалімніңшеберлігінебайланысты. Бастауышсыныпоқушысыермексазтәріздес, қандайпішінгекелтірсеңсолқалыптаарықарайортабуынғакетеді. Баланыңшығармашылнеболмасақалыпты, басқаларданешбірайырмашылығыжоқтұлғаболарыбіздер, бастауышсыныпмұғалімдерініңқолында. «Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер – бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан да ұстаздарға жүктелетін міндет өте ауыр», – деген. Сондықтан қазіргі заман мұғалімі өз пәнінен білімді ғана емес, тарихи танымы мол, педагогикалық-психологиялық сауатты, озық педагогикалық технологияларды меңгерген ұстаз болуы қажет. Белгілі педагог К.Ушинский «Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім. Оқуды, ізденуді тоқтатысымен мұғалімдігі де жойылады» дегеніндей, оқыту мен білім берудің жаңашыл әдісіне көшкен мектептер үшін іскер мұғалімдер қажет. | |
| Просмотров: 719 | Комментарии: 3 | |
Пятница, 2024-04-19, 2:16 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|