Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Казахский язык и литература |
Ауызша және жазбаша тіл
| Сыныбы:5 Күні: Сабақтың тақырыбы: Ауызша және жазбаша тіл Сабақтың мақсаты: 1.Білімділік: Оқушыларға ауызша және жазбаша тіл туралы түсінік беру, ауызша және жазбаша тілдің айырмашылығын ұғындыру. 2.Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке баулу. Табиғатты, отанды сүюге тәрбиелеу. 3.Дамытушылық:Оқушылардың әдеби тілдің түрлері туралы түсініктерін кеңейте отырып,, сабақта қолданылған қосымша материалдар арқылы дүниетанымдарын кеңейту. Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, жаттығу, талдау. Сабақтың көрнекілігі: «Қазақ тілі» энциклопедиясы, «Әдеби тіл» тақырыбынаи дайындалған презентация,кеспе қағаздар Пәнаралық байланыс: Қазақ әдебиеті Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: 1.Оқушылармен сәлемдесу. 2.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару. 3.Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 1. «Қазақ тілінің болашағы» деген тақырыпта жазған мәтіндерін тексеру. ІІІ білім тексеру:Кеспе қағаздармен жұмыс. Кеспе қағаз № 27 Берілген сөз жұмбақтарды оқып, жауабын тап. 1.Көп қолданылатын жазу құралы Егер ол Р-ға бітсе, Білдіреді ол малдың түсін Р-ға бітпей З-ға бітсе. 2.А дыбысымен айтылса,негізгі мүше, А егер де е-ге алмасса Есептік сан есім,сұрауы неше? 3.Ж-дан басталса,жыл мезгілі Қ-дан басталса,онда ол құс-белгілі. Әрбір дұрыс жауапқа 1ұпай беріледі. Кеспе қағаз 30 Мына жаңылтпаштарды мәнерлеп және жылдам оқы. 1.Күлдіргі бүлдіргіні бүлдірді, Бүлдіргі күлдіргіні бүлдірді. Сонда қайсысы бұрынырақ Күліп үлгерді? 2.Жүз жүзгіш, Жүз жүзгіште, Жүз сүзгіш. 3.Арал,арал ,арал бар, Бара алар ма балалар? Балалар да бара алар Арал ,арал,арал бар. Әрбір дұрыс жауапқа 1 ұпай беріледі. ІV Жаңа сабаққа дайындық 1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу 2.Сабақ мақсатын түсіндіру V. Жаңа тақырып кесте түрінде түсіндіріледі.Алдында мұғалімнің кіріспе сөзі: Қазақ тілінде «ауызша тіл» сөзі «ауызбен айту» сөзінің негізінде жасалған. Әдеби тіл сөйлеу тілінен жоғары тұрған көркем тіл. Ол сол халықтың бәріне бірдей ортақ ,әрі бәріне бірдей түсінікті болып келеді. Әдеби тіл екі түрлі формада өмір сүреді: ауызша тіл, жазбаша тіл. Мысалы: мұғалімнің сабақты түсіндірген сөзі, оқушының сабақта берген жауабы, радио, теледидардан сөйлеген сөздерауызша тіл болады да, кітапта, газет - журналда жазылғандар жазбаша тіл болып есептеледі. Кесте № 1 Әдеби тіл ережесі Әдеби тіл - жазба әдебиет арқылыжүйеге түскен,қарапайым сөйлеу тілінен жоғары тұрған,жалпыға бірдей міндетті әрі дұрыс қабылданған нормасы бар қоғамдық қызметі әр алуан тіл. Лексикалық нормасы ережесі Лексикалық норма дегеніміз- әдеби тілдің жалпыға ортақ сөз байлығының қалыптасқан тұлғада,жалпыға мағынада жұмсалуы. мысалы ас,тіс,су,өмір,меншік,мүсін,бастауыш,лексика,әсемпаз,шалқар т.б. лексикалық нормаға жатпайтын сөздер диалектизмдер дөрекі, былапыт, жаргон сөздер қазақ тілінде баламасы бар термин сөздердің орысша атаулары Мысалы шаттауық-жаңғақ шіби-балапан бойлай-ылғи тәрізді-рәуішті қумашы, нетіп, ылдым-жылдым, көкмойын, шорт-морт учебник (оқулық), план (жоспар), строй (құрылыс), жағрапия (география), пәлсапа (философия) VІ .Жаңа сабақ бойынша түсінігін тексеру: 1. Әдеби тіл дегеніміз не? 2. Әдеби тілдің қандай нормалары бар? 3. Жазбаша тіл дегеніміз не? VІІІ Сабақты бекіту: Оқулықпен жұмыс 5-жаттығу І деңгей 4. Мәтінді тыныс белгілерін қойып көшіріп жазу 5. Қарамен жазылған сөйлемнің мәнін түсіндіріңдер. 7 – жаттығу ІІ деңгей 1. Мәтіндегі ойды түсініп оқыңдар. 2. Адам өміріндегі тілдің орнын әңгімелеңдер 3. Тіл, сөз туралы 2- 3 мақал ойлап жазыңдар. 8 –жаттығу. ІІІ деңгей 1. Төмендегі пікірлерді жаттап алыңдар. 2. Айтылған пікірлердегі негізгі ойды анықтаңдар. VІІ. Сабақты қорыту 1. Бағалау • Үй тапсырмасын беру. Әдеби тіл ережелерін жаттау. 9,10 –жаттығу. | |
| Просмотров: 4580 | | |
Среда, 2024-04-24, 2:39 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|