Главная » Статьи » В помощь учителю » Казахский язык и литература |
Каратаева Венера Еркебайевна Астана қаласы ндағы Халықаралық «Мирас» мектебінің қазақ тілі пәнінің мұғалімі. «Бастауыш сыныпта қазақ тілін оқып-үйрену барысында ойындардың алатын орны ерекше» Бастауыш сыныпта қазақ тілін оқып – үйрену барысында ойындардың алатын орны ерекше. Әр сабақтың тақырыбына сай ойындарды пайдаланып отыру оқушылардың тіл үйрету деген қызығушылығын, ынтасы мен зейінін арттырады. Басты мақсат – ойын әрекеттері арқылы тілдік материалдарды меңгертіп, сөздік қорды молайтып, тілдесім әрекетіне жетелеу. Ойын барысында грамматикалық анықтамаларды, тілдік нормаларды игерту мүмкіндіктері мол болды. Сабақта мұғалімнің басты рөлі жойылып, оқушылардың серіктестікке, ынтымақтастыққа, бірігіп жұмыс істеуге деген қызығушылықтары артады. Адамның жас ерекшелігіне қарамай, яғни адам балалық шағынан бастап кәрілікке жеткенше ойын қажеттілігі жетелеп отырады. Ал жас баланың ой- өрісі ойфн арқылы дамиды. Ойын барысында баланың адамгершілік қасиеттері, өмірге деген көзқарасы, қызығушылығы қалыптасады. Ойын арқылы сыныптағы нашар оқитын оқушыларды да сабаққа нәтижелі тартуға болады. Қазақ тілі сабақтарында рөлдік ойындардың маңызы зор. Ойын оқушылардың сол орындалатын іс – әрекеттер арқыл тіл үйренуге деген сенімін қалыптастырады. Ойындарды төмендегі мақсатқа пайдалануға болады. Олар: 1. Қазақ тіліне ғана тән дыбыстарды дұрыс айтуға, жазуға жаттықтыру; 2. Оқушылардың тілдік қарым – қатынасқа түсу дағдыларын дамытуға; 3. Жағдаяттар туғызып, іс – әрекеттер арқылы сөйлетіп үйренуге. Сабақта ойналатын дидактикалық ойындардың пайдасы өте зор. Ол ойындарды тақырып бойынша өзгертіп тұруға ыңғайлы болады. Ойындардың қажеттісін іріктеп ала білу ұстаз шеберлігіне байланысты. Бастауыш мектепте сөздік ойындардың алатын орны ерекше. Сондықтан әр сабақта сөздік ойындарын қолдануға болады. Сондай ойындардың бірі « Керекті сөзді тауып айт». Оқушыларға ойын тәртібі түсіндіріледі. Кейін ойын бастауыш тақырыпты апап, сол тақырыпта өтілген жаңа сөздерді айтуды талап етеді. Ойын бастауыш тақырып сайын басқа оқущылармен ауыстырылып отырады. Сөздік ойының «Сиқырлы қоржын» деп атап, сынып оқушыларын екі топқа бөліп, қоржыннан алынған сөздердің санына байланысты ұпай жинатып, жарыс түрінде де өткізуге болады. Ерекше дыбыстарды өткеннен соң «Бір әріпке бес жауап» ойының ұсынуға болады. Бұл ойын баланың қисында ойлау қабілетін, тездікке, шапшандыққа баулиды. Мысалы, ә дыбысына: ө дыбысына: 1. Қыздың аты – 1. Баланың аты - 2. Ұлдың аты – 2. Жемістің аты - 3. Оқулықтың атауы – 3. Ағатын су - 4. Ұй құсы – 4. Жәндіктің аты - 5. Әкемнің шешесі – 5. Үй жануарларының аты – Сабақта өткізілетін грамматикалық ойындардың өзіндік ерекшелігі бар. Грамматикалық анықтамаларды меңгертуге тақта алдында жұмыс істеуге немесе жарыс ойын түрінде тақырыпты бекітуге қолайлы. Кім? Кімдер? Не? Нелер? Осы ойын барысында көптік жалғауды дұрыс жалғай білу дағдысы тексеріледі. Сол сияқты реттік сан есімдердің жұрнақтарын меңгертуге тақтаға сандар жазып, білімдерін тексеруге қолайлы. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 Әрі жұрнақтарын бөліп, астын сыздыртып, оқушының санасына берік қалыптастыру үшін өте тиімді ойын. Сөзжұмбақ ойыны да балалардың ой – өрісін өсіруге, ізденімпаздыққа баулиды. 1. Әріп сөзжұмбағы 2. Буын сөзжұмбағы қ қ қ қ қ қ қ қ Б Б Б Б Б А А А А А Бастауыш сыныптарда сергіту сәтін де ойынға айналдырып өткізуге болады. Балаларды сабақта жалықтырып алмас үшін сабақ ортасында қозғалыстар жасап, орындарынан тұрғызып, әр түрлі қимылдар жасау балаларға өте ұнайды. Мына төмендегі сергітулерді алсақ. Бір, екі, үш деп, Орнымыздан тұрамыз. Аққу болып ұшамыз. Төрт, бес, алты, жеті, сегіз деп Қайта келіп қонамыз. Қорыта келсек, ойын арқылы оқыту балалардың жүйкесіне салмақ салмай, қызықтыра, ұғындыра оқыта үйретуді ұйымдастыру әр ұстаздың шеберлігіне, шығармашылығына байланысты болмақ. | |
Просмотров: 604 | |
Форма входа |
---|
Социальные закладк |
---|
Поиск |
---|
Друзья сайта |
---|
Теги |
---|
Статистика |
---|