Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Казахский язык и литература |
Наурыз мейрамы
| Цель: формирование у учащихся патриотических чувств и толерантности. Задачи: 1. Формирование и развитие личности школьников на основе национальных и общечеловеческих ценностей. 2. Воспитывать уважение к традициям и обычаям казахского народа. 3. Развить представления о многообразии народной художественной культуры, объединяющей устное слово, музыкальный фольклор, декоративно-прикладное искусство. 4. Обогащать активный и пассивный словарь учащихся, развивать фонематическое восприятие. Оборудование: музыка, интерактивная доска, слайды, шанырак юрты, корпе, домбра, дастархан с угощениями. Ход праздника Ведущий 1: Армысыздар, құрметті қонақтар! Бүгін біз Ұлыстың ұлы күні — Наурыз мейрамын тойлағалы отырмыз. Наурыз — бұл тек көктемнің ғана емес, ең әулі ізгілік пен жақсылықтың мейрамы. Ұлыстың осы бір ұлы кұні адамдар бір-біріне деген өкпе- ренештерін ұмытып, кешірімге келіп татуласып, табысқан. Ведущий 2: Сегодня замечательный день — праздник пробуждения новой жизни, праздник мира и весны. Наурыз — праздник весеннего равноденствия, когда, наконец-то, после долгой зимы, светлое время суток становится равным темному по своей продолжительности, а потом начинает неуклонно увеличиваться. Таким образом этот праздник олицетворяет собой начало начал, возрождение природы, торжество светлых сил добра над темными силами зла. Кең болсын қазағымның керегесі, Кетпесін Алла берген берекесі, Алаштың баласына нәсіп болған, Кұтты болсын НАУРЫЗ мерекесі! Ведущий 1: Открыта дверь для всех гостей — Для пожилых и для детей. Весна навстречу нам идет, Весна на праздник всех зовет, Народы самых разных стран Шлют поздравленья в Казахстан! Алдарыңызда 2 А сынып оқушысы Болатова Аружан «Наурыз Көктем» әнімен Құттықтау сөзі мектеп мүдірі Искаков Ерлан Сағиұлына беріледі. Ведущий 2: Наурыз — барша қазақстандықтардың ортақ той думаны. Наурыз — достық пен еркіндіктің мерекесі. Наурыз — қаңкылдап қаздар келетің, қырларда қызғалдақ бүршік атып, Табиғат — Ана гүл көрпеге оранатын көктем айы. Мал бағуды кәсіп еткен ата-бабаларымыздың қорада қойы қоздап,түйесі боздап, бір малы екеу болып, аузы аққа тиіп, мол ырысқа кенелетін, қыс қыспағынан арқасы кеңіп, арқа-жарқа, мәз-мейрам шаттыққа бөленетін шақ. Ведущий 1: Для казахов этот праздник является символом весеннего обновления, торжества любви, плодородия и дружбы. В старину до прихода Наурыза люди приводили свои дома и хозяйство в порядок, в честь праздника сажали деревья и цветы. Считалось, если Наурыз входит в чистый дом к хорошему хозяину, то болезни, неудачи невзгоды обойдут его стороной, а щедрое празднование этого праздника принесет в дом изобилие и успех на целый год. Ведущий 2: Салауатты өмірдің салтанаты, күн мен түн теңелген, баршаға арман мен адалдық, құштарлық пен сұлулық ,тазалық пен татулық сыйлаған НАУРЫЗ мейрамы кұтты болсын! Дендеріңізге амандық-саулык, шаңырақтарыңызға шаттық, отбасыларыңызға ырыс пен ынтымақ тілейміз!Осындай ізгі тілек тілей отырып, сіздердің назарларыңызға Қазақтың салт-дәстүрімен танстырамыз. Дидар Капановна, Асем Саясатовна шығады. «Бесікке салуды» тамашалауға ұсынамыз. Венера өз сөзімен айтады Әжесі: Үміт: - Бесік туралы мынадай әфсана бар. Ертеде жоңғарлар шапқыншылығынан соң тоз-тоз болған ел тау жаққа қарай босып, үдере көшкенде аяғы ауыр жас келіншек бос бесікті арқалап бара жатқан көрінеді. Сонда Төле бимен қатар келе жатқан кісі: "Мына бейшараның көрпе-жастығын тастап, бос бесікті арқалап келе жатқаны-ай!" - дегенде, Төле би: "Баланың бесігі - кең дүниенің есігі ғой", -деген екен. Венера: - жақсы, баланы шомылдырып болыңдар онда. Апасы мен анасы кетеді, баланы шомылдырып, өс-өс жасайды: Венера: қане, бесікті әкел. Бесік – өмірге жаңа келген періште сәбидің ақ отауы, оның ер жеткенде ардақ тұтар асыл бұйымы, мұны білген абзал. Бесікті аластау Алас, алас, баладан алас, Иесі келді, пәлесі көш! Алас, алас, бәледен алас, Көзі жаманның көзінен алас! Тілі жаманның тілінен алас! Қырық қабырғасынан алас, Отыз омыртқасынан алас! Балалардың біреуі Айзере:/шүмекті нұсқап/: мынау не? Жамал апа: Венера Мынаны шүмек дейді, шүмекті қойдың асықты жілігінен жасаған, ол айрықша аппақ болу үшін сүтке қайнатылады. Балалардың біреуі Айзере:/ /түбекті нұсқап/: ал мынау не? Жамал апа: Венера Ал мынаны түбек дейді. Түбектің түбіне күл салып қоятын болған, оның бір себебі бесікті тербеткенде нәрестенің зәрі шайқатылмау үшін, ал екіншісі оның күлге төгіліп, жылы бу шығарып тұруы үшін жасайды. Балалар: Айзере:/олар не үшін керек: Мұның бәрі сәбидің денсаулығына пайдасы өте зор. Ол баланың тазалығына өте қолайлы, мына арнайы қойылатын түбек пен шүмек баланың дәретін жаймай, таза және ұзақ ұйықтауына жағдай жасайды. Бұл анаға да қолайлы. Бала да өзінің құрғақ, ұядай жылы жатын орнында алаңсыз ұйықтайды. Жамал апа: Венера ал енді бесікке бөлейік. Балалар: Айзере:/ Кіп-кішкентай көрпелер. Қандай әдемі! Жамал апа: Венера Бесіктің жабдықтарын барынша әдемілеп жасаған. Түбегі мен шүмегінен басқа, құс төсек, жастық, қолтық жастық, тізе жастық, жөргек, қолбау, тізебау, екі тартпасы дегені болады және олар ешқашан сүреңсіз сұр түсті маталардан тігілмеген. Кішкентай көрпешелері де мүмкіндігінше ашық түсті маталардан тігіледі. Апасы: Бесіктің басына үкі тағады. Өйткені бала әсемдікке, әдемілікке бесікте жатқан кезден бастап үйренуі керек. Бала бесікте көп жатады. Бесік - баланың жылы ұясы. Әжесі: Үміт: Бесік - баланың ұйқысын ғана күзетіп қоймайды, оны халық сенімі бойынша, жын-шайтаннан да қорғайды. Сол үшін де халқымыз бесікті 7 затпен жабдықтаған. Олар - көрпе, қамшы, жүген, шапан, тон, кебенек, шекпен. Баланы әруақтар қорғап жүрсін деп, ата-бабадан қалған сырт киім, ел тізгінін ұстар азамат болсын деп, аттың тізгінін, ел арасында айбынды болсын деп, қамшы қояды. Апасы:Сондай-ақ бесік баланы кездейсоқ құлаған заттан, суық пен ыстықтан қорғайды. Пәле-жаладан сақтасын деп ырымдап, оған үкі тұяғы, жыланның бас сүйегі, кірпі терісі сияқты заттар да тағып қояды. Жамал апа: Венера Егер баланы бесікке бөлемесе, ол анасының жанында ұйықтағасын он¬ың иісін алып, онсыз ұйық¬тай алмайды. Ұйқысы жиі бұзылады. Ал ұйқының дұ¬рыс болмауы баланың пси¬хикасына кері әсерін тигізеді. Анасының ұйқысы да жиі бұзылады. Ағзасы дұрыс демалмаған ана шаршайды. Бесікке бөлеу Мойнымдағы тұмарым, Тарқамайтын құмарым. Тағдыр берген алсын деп, Ақ бесікке салсын деп. Мойнымдағы маржаным, Қорадағы мал-жаным. Бесігіңе жата ғой, Тәтті ұйқыға бата ғой. Балам жатсын бесікке, Пәлесі қалсын есікте. Бесіктен шешіп аларда Анасы шешіп алсын, Ұйқысы бесікте қалсын. Балам бесіктен шықсын, Пәлесі есіктен шықсын. Әжесі: Үміт: Ал, Жамал, мынау сенің сыйың. /Жамал апаға және оның көмекшілеріне көйлек-жабдық сияқты сый тартылады. Әжесі: Үміт: бата береді: Бата: Көтерейік білекті, Нұрға бөлеп жүректі. Бөбекке бата берейік, Ағынан айтып тілекті: Сәбиіміз сүйкімді болсын, Өнер-білімге икемді болсын, Бәйтеректей бойшаңданып, Өрен, өршіл, өркенді болсын! Жақсы жолды таңдасын, Жамандық тәлім алмасын! Даналардың дәстүрін, Жаңаласын, жалғасын, Шұғылалы шуақты күн кешсін, Басын сұр бұлт шалмасын, Қос топшысы талмасын, Қырандай биік самғасын! Әжесі: Үміт: Ардагер ұстаз-ғалым Рамазан Жәшиевтің айтуынша, бесік жырында түрлі фонетикалық дыбыс кездеседі. Ашық-қысаңы да, жуан-жіңішкесі де, қатаң-ұяң, үндісі де бар. «Әлди-әлди, ақ бөпем, ақ бесікке жат бөпем...» бәрі бар. Оның үстіне сазды, әуенді болып келеді. Жамал апа: Венера Сәби бесікте жатқанда ана¬сының ұлағатты әнін естіп, бойына тәрбиелік мазмұндағы, рухани өнерді өз ана тілінде қабылдайды. Қыз-келіншектер: рахмет сіздерге. Бүгін біз сіздерден көп нәрсе үйрендік. Әжесі: Үміт: Біз сіздерге үйретеміз, сіздер балаларыңызға үйретіп отырыңыздар. Сонда ата-бабамыздан қалған қазақтың әдет-ғұрпы, дәстүрі, мәдениеті, тілі өлмейді. Бесік жыры. Әлди, әлди ақ бөпем, Ақ бесікке жат бөпем, Шешең келет май берет, Әкең келет қой соят. Жылама бөпем, жылама, Жілік жағып берейін, Байқұтанның құйрығын Жіпке тағып берейін. Сөйлегенде сөз бермей Шешен болар ма екенсің? ...Ұлы топта күрескен Палуан болар ма екенсің? ...Төрт құбылаң тең келген Төре болар ма екенсің? Ведущий 1: Играй, баян, звени, домбра: Желаю счастья и добра, Здоровья и терпения, Отличного настроения, Чтобы мечты у всех сбылись — Здравствуй, праздник Наурыз! НОМЕР—6 б сынып оқушысы Турсынова Жанель әнімен қарсы алыңыздар Ведущий 2: Наурыз келді балалар, Көктеді қыр жырғалар, Наурыз тойын тойлайық Жаңа жылда ағалар. Қазақтың салт дәстүрінің бірі «Беташарды» тамашалаймыз Ведущий1: С ярким солнцем и долгожданным теплом на нашу землю пришел праздник Наурыз мейрамы Весенний день «Ұлыстың ұлы күні» символизирует очищение от всего плохого в мыслях, делах и поступках по отношению к нашей семье, школе, городу и в целом к Родине. Слово Наурыз с персидского означает «нау — новый», «рыз» — день. В эту ночь готовили Наурыз — көже, наводили чистоту в доме, и ждали гостей. Ведущий2: НОМЕР—Рамазан Айзере «Наурыз» биімен Ведущий2: Праздник Наурыз всегда сопровождается веселыми играми и состязаниями Ал, балалар, ойнайық Ойнайық та ойлайық Ұлыстың ұлы күні Наурыз тойын тойлайық! НОМЕР-Қазақтың той думаны ұлттық ойындарсыз өтпейді «Арқан тартыс ойыны» Ведущий1: Расцвела земля родная Песни звонкие слышны Наурыз веселый праздник, Праздник солнца и весны. НОМЕР---1Ә сынып оқушысы Есмаханов Ернар «Тұлпарым» әнімен 3г сынып оқушысы Охрименко Мария «Наурыз» туралы. Қазақтың салт-дәстүрінің бірі «Келіннің бетін ашу» НОМЕР--- Құлақтан кіріп бойды алар, Жақсы ән мен тәтті күй. Көңілге түрлі ой салар, Әнді сүйсең менше сүй, – деп Абай атамыз айтқандай, ортаға ән айтуға бір ер адам мен әйел адамды шақырамыз. Таңертеңмен бір сұлу қыз суға келеді, Ат жетектеп бір жас жігіт еріп келеді Тоқтаңыз сұлу қыз су іздеген, Танысқым келеді менің сізбен, Айтыңыз атыңыз кім болады Танысып көрмеп ем бұрын сізбен Менің атым неге керек айтшы жас жігіт Бір көргеннен қалдыңыз ба мені шын сүйіп НОМЕР---8 Б сынып оқушысы Аринова Жанбота «Бозінген» күйін орындайды НОМЕР- 8 Б сынып оқушысы Муратов Нурлыбек Шәкәрімнің «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» әнімен Ведущий: Наурыз — это праздник труда, мира и дружбы. Люди прощали старые обиды. Желали себе и другим добра и счастья.В эти дни нужно получить благословение — бата. Скажи нам, АЖЕ добрые слова пожелания. АЖЕ Мағрипа Кайымбековна,Кульжамал Есимхановна Ұлыс оң болсын, Ақ мол болсын, Қайда барсақ, жол болсын! Ұлыс бақты болсын, Төрт түлік ақты болсын! Ұлыс береке берсін, Бәле-жала жерге енсін! Ұлы халқым тоқ болсын, Көйлектерің көк болсын, Қайғы-уайым жоқ болсын, Қуаныштарың көқ болсын! Ведущий 1: Желаем всем казахстанцам Мира и благополучия Наурыз амандық, жақсылық әкелсін! Ведущий 2: Желаем весеннего тепла и радости в жизни. Көктем жылуы мен өмір куанышын тілейміз! Ведущий 1: Еще раз вас всех с праздником Наурыз! Наурыз кұтты болсын! Келесі кездесенше қош сау болыңыздар! | |
| Просмотров: 727 | Комментарии: 1 | |
Пятница, 2024-04-19, 9:45 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|