Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Уроки музыки |
Конспект по музыке" Шығармамен жұмыс жасау"
| Ақтөбе облысы Шалқар қаласы Қазанғап Тілепбергенұлы атындағы саз мектебінің домбыра класының мұғалімі Майкупов Алмат Мысырұлы Сабақтың тақырыбы: Шығармамен жұмыс жасау Сабақтың мақсаты: Білімділігі: Домбырада фортепианоның сүйемелдеуімен орындалатын шығармалар туралы түсінік беру, кездесетін қағыс түрлерімен таныстыру; Оқушының музыкалық білімін ашу; Дамытушылығы: Нотаны жүргізіп оқуға үйрету, сауаттылығын арттыру; Тәрбиелігі: Музыкалық шығарманы өз мәнінде орындауға үйрету, түсініп тыңдай білуге тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: Тақырыпқа сай дайындалған слайд. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі: Оқушының назарын сабаққа аудару Үй тапсырмасын тексеру: а) Ре мажор – си минор гаммасы б) «Жеңгем сүйер» Дәулеткерей Мұғалім сөзі: «Жеңгем сүйер» кімнің күйі? Күйші Дәулеткерей туралы не білесің? Күй дегеніміз не? Жаңа сабақ: Күй – қазақтың ертеден келе жатқан аспаптық музыкалық шығармасы. Күй шығаратын адамды күйші деп атаймыз. Қазақта артына өлмес, өшпес мұра қалдырып кеткен көптеген ұлы күйшілер бар. Олар әріпті таяқ деп білмейтін, нота дегеннен тіпті бейхабар болса да, өз халқының өзегін өртеген мұңын мұңдап, жоғын жоқтап, көптеген тамаша күйлер шығарған. Сол, сары алтындай күйлері тот баспай біздің заманымызға аман жетті. Қазіргі таңда домбырада тек қана күй емес, фортепианоның сүйемелдеуімен шығармалар орындалып жүр. Дүние жүзі халықтарының ән-биін, профессионал-композиторлардың шығармаларын фортепианоның сүйемелдеуімен орындау – домбыра тарту өнерінің бір саласы. Бұл домбырашының басқа елдердің музыка мәдениетімен жақын танысуына, ой-өрісінің жан-жақты дамып, әр түрлі музыка аспаптарының орындаушылық ерекшеліктерінен хабардар болуына зор ықпал етеді. Сонымен қатар домбыраның қоңыр сазымен фортепианоның үндесуі шығарманың өз нақышымен орындалуына үлкен септігін тигізеді. Бүгінгі сабақта сондай шығармалардың бірі – Жаяу Мұсаның «Ақсиса» әнін үйренеміз. Жаяу Мұса Байжанұлы 1835 жылы Павлодар облысы, Баянауыл ауданында дүниеге келген. Ол қазақ өнерінен елеулі орын алатын аты шулы дарын иелерінің бірі. Оның «Баянауыл», «Шормановқа», «Көгершін», «Ақсиса» әндері жұртқа кеңінен танылған. Жаяу Мұсаның азан шақырып қойған аты Мұса, ауыл арасын жаяу аралап тағдыр тауқіметін көргендіктен Жаяу атанып кеткен. Оның себебін ақын «Ақсиса» әнінде Ақсиса, қызыл сиса, сиса, сиса, Қалмайды кімдер жаяу зорлық қылса. Шорманның Мұстафасы атымды алып, Атандым сол себептен Жаяу Мұса, - деп баяндаған. «Ақсиса» әні дәстүрлі ән жанрында және фортепианоның сүйемелдеуімен домбыра аспабында орындалады. «Ақсиса» әнін домбыраға лайықтап өңдеген С.Шабельский. Шығарма соль мажор тональдігінде жазылған, өлшемі 2/4. Бұл шығармада қос ішекте орындалатын тремоло штрихы көп кездеседі. Тремоло дегеніміз – бір немесе бірнеше дыбыстың өте жиі қайталануы. Ол дыбысты ұзақ ұстап тұру үшін немесе әуенді әрлеу үшін қолданылады. Қос тремоло сұқ саусақ пен бармақ арқылы қол буынының әртүрлі қимыл қозғалысымен орындалады. Дамыту: а) Тремоло штрихына арналған жаттығуды орындау. б) «Ақсиса» шығармасын нота бойынша талдау. Бекіту: Сөз жұмбақ 1. Күйші 2. Музыкалық аспап 3. «Ақсиса» шығармасында кездесетін штих түрі 4. Жаяу Мұсаның туған жері 5. Музыкалық аспап 6. Дыбыс шығару тәсілі 7. Жаяу Мұсаның азан шақырып қойған аты Д Ә У Л Е Т К Е Р Е Й Ф О Р Т Е П И А Н О Т Р Е М О Л О Б А Я Н А У Ы Л Қ О Б Ы З Ш Т Р И Х М Ұ С А Қорытындылау: Домбыра – қазақ халқының өмірінен елеулі орын алатын, өзіндік репертуары, дәстүрі бар музыкалық аспап. Домбырада тек қана күй емес, фортепианоның сүйемелдеуімен түрлі шығармалар ойнап, домбыраның мүмкіншілігін кеңінен пайдалану арқылы орындаушылық шеберлігімізді шыңдай аламыз. Сондықтан қазақ халқының қазынасы қара домбыраны қастерлей білейік. Үйге тапсырма: «Ақсиса» әнін берілген жерге дейін нота бойынша жүргізіп ойнау. Бағалау: | |
| Просмотров: 951 | Комментарии: 1 | | |
Суббота, 2024-04-20, 8:04 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|