Ибадулла Абдулла Болатұлы, Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті, тарих-педагогика факультеті, сызу және бейнелеу өнері кафедрасы, кәсіптік оқыту мамандығы, П-311 тобы.
«Қазақстан сәндік - қолданбалы өнерін оқып үйренудің негіздері. Ұлттық бұйым «Кебеже»»
Қазақ колөнер, ұлттық өнер өткен өмір еншісіне. Қазіргі заманда қазақ жастарын білімсіз еріншек болмау үшін оларды еңбектің адам,кез келгенін касында есесін жібермейтін, өнерді жарыстыра алатын, өз ойын зерделей алатын, мазмұны мәнімен көз жетікзе алатын болуы тиіс.Осы максатта мұғалім окушыларға жай ғана білім беріп, еңбекке баулып қана коймай, олардың шығармашылык денгейінің жоғарылатуына, жан –жақты ізденіспен еңбек етуге, болашак өзінің шығармашылығын дамытып,белгілі бір маман иесі болуына мұрындык болады. Сәндік-қолданбалы өнер түрлерінің технологиясын меңгертуде қазақ халқынақты қағидаларды (еңбек түрлеріне баланы жастан баулу, оларға сыйластық көзқарасты қалыптастыру, еңбек түрлерін біріндеп күрделендіріп отыру ұжыммен бірлесе отырып еңбек етуге баулу және т.б.), педагогикалық принциптерді (халықтық, табиғилық, көрнекілік, түсініктілік, жүйелілік, бірізділік, жас және дара ерекшеліктерін ескеру, өмірмен байланыстылық және т.б.) тірек еткен. Қазақ халқының сәндік-қолданбалы өнері түрлерін меңгерту процесінде оқушылардың технологиялық мәдениетін қалыптастыру мақсатында әртүрлі әдіс-тәсілдерді (сөздік, көрнекілік, аудиокөрнекілік, практикалық, салыстыру, теңестіру, ақпараттық, эвристикалық, қорытындылау, іздестіру және т.б.) пайдаланамыз. Халық қолөнері түрлеріне әдет- ғұрып жабдықтарымен бірге аң аулауға, мал өсіруге, егіншілікке қажетті құрал- жабдықтар мен қару- жарақтар жасау өнері де кіреді. Киіз үйдің сүйектері, ағаштан дайындалған үй жиһаздары сандық, жүк аяқ, кебеже, асадал, ағаш керуерт, жастық ағаш, жүннен дайындалған үй бұйымдарына : кілем, құрақ құрау, қайыс өріу, таспа ру, жүген, ши тоқу, бесік жасау, күбі, келі- келсап, ыдыс- аяқтар жасауды қолөнер шеберлері әртүрлі оө- өрнектермен нақыштап безендіре білген. КЕБЕЖЕ - азық-түлік сақтауға арналған үй жиһаз- дарының бірі. К. Қазақстанның барлық аймақтарында кездеседі. Олардың жасалу тәсілі, сыртқы пішіні көп жерлерде ұқсас болып келеді.
Сәндік- қолданбалы өнер деп тек қана тәжірибелік жағынан емес, эстетикалық мәні жағынан да маңызы көркем жасалған өндірістік немесе қолөнер арқылы өмірге келген көркем туындыны айтады. Қазіргі кездегідей бұрынғы өткен заманда да адамдар өз тұрмысын өздері әсемдеуге ұмтылған. Адам өмірінде сәндік қолданбалы өнер шығармалары үлкен орын алады. Қазақ жерінде ХV ғасырда қолөнер қолөнер ұлттық дәстүр тұрғысынан дамыған.
|