Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Наша библиотека
| Главная » Файлы » В помощь учителю » Классному руководителю |
Мағжан Жұмабаевтың өмірі мен ерлігі. Жизнь Магжана Жумабаева-подвиг.
| [ Скачать с сервера (75.5 Kb) · Скачать удаленно (75.5 KB) ] | 2013-04-05, 8:25 PM |
| Павлодар қаласының инновациялық үлгідегіі гимназиялық сыныптары бар № 39 жалпы орта білім беру мектебі Кожбаева К.К., қазақ тілі және әдебиет мұғалімі Жангазина Ш.К., орыс тілі және әдебиет мұғалімі Литературная гостиная Тема: Мағжан Жұмабаевтың өмірі мен ерлігі. Жизнь Магжана Жумабаева-подвиг. Life-egait of Magzhan Zhumabaev. Художественное оформление: коллаж, фотографии, портреты, слайды, выставка книг, литературные произведения /казахский, русский, английский/, записи музыкальных произведений. Ведущий №1 Әдебиет – асыл мұра. Көркем әдебиетті тума талант, қас шебер, сөз зергері туғызады. ХХ ғасыр – қазақ әдебиетін жаңа сарынға бағыттады. Әдебиетімізге ұлтын тереңнен сүйген қазақ зиялылары келді. Қазақтың бір туар перзенттері Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов, Жүсіпбек Аймауытов, Шәкәрім Құдайбердиев секілді саңлақтарымен бірге, қазақ поэзиясының шолпан жұлдыздарының бірі әрі бірегейі Мағжан Жұмабаев болды. Ведущий №2 Oblivion like death may be natural and forced. Magzan Zhumabaev died in pride of life and talent during the time of person’s cult. Nowadays his name is completely rehabilitated. Alas, it took a quarter of the century to give his poetic legacy back. Magzan Zhumabaev is the hearts top of our spiritual life. To know Magzan Zhumabaev, respect him, be proud of him means respect own people, his language and national culture. Ведущий №3: М. Жумабаев – один из талантливейших поэтов начала 20 века со страстным сердцем и неповторимостью творческого почерка. «Из казахских поэтов, писателей я, конечно, люблю Абая, - писал М. Ауэзов, - после него люблю Магжана. Его поэтическая индивидуальность настолько уникальна, что он перерастает рамки своей эпохи. Из числа всех нынешних писателей только слово Магжана устремлено в будущее и достойно останется в памяти грядущих поколений…». Этого как раз и не хотелось тогдашним политическим мастерам заплечных дел. « Нет человека – нет проблемы, » - говаривал Сталин. Но слово поэта переживает века. Поэтические строки Жумабаева, воскреснув из небытия, пришли в жизнь к третьему из «грядущих поколений» Чтецы Туған жер Бұл жарыққа аяқ басып туған жер, Кіндік кесіп, кірім сенде жуған жер. Жастық- алтын, қайтып келмес күнімде Ойын ойнап, шыбын-шіркей қуған жер. Жаратылдым топырағыңнан, сен-түбім Жалғаны жоқ, бәрі сенен жан-тәнім. Сенен басқа жерде маған қараңғы, Жарық болар Шолпан, Айым, сен- Күнім. Тәтті суың дәмі аузымнан еш кетпес, Қалың нуың, қыр, суыңа жер жетпес. Кең даланда ойын ойнап қалсамшы, Жазу болып адамзатқа ер жетпес! Балақ түріп, қозы қуып, жарысып, Батпағында тең құрбымен алысып. Түнде- ақсүйек, алтыбақан, ал күндіз Үйретем деп асау тайға жабысып. «Адам басы- Алла добы» деген рас, Қалай қуса, солай кетпек сорлы бас. Кім біледі, мен де шетке кетермін, Туған жерім, сені тастап басым жас. ЖЕРЖҮЗІНЕ... Жер жүзіне ер атағым жайылған, Жан емеспін оттан, судан тайынған. Қайраты мол қандыбалақ қыранмын Күн болған жоқ, жаудан жүрек шайылған. Еркш ырғып шыққам асқар Алтайға, Қырда тұрып садақ тартқам Қытайға. Талай тайғақ, тар кешуде таймаған Батыр жүрек, қайрат енді алдай ма? Талмай, кайтпай қамал бұзған кемеңгер, Арыстанға қарсы ұмтылған мендей ер. Бір барқылдақ жалпылдаған тебеттен Қорқар болсам, жұтсын меш қара жер! Ведущий № 2: Слова М. Ауэзова подтверждены временем. Нұрсұлтан: Ол Шығыс және Еуропа мәдениетін біріктіруге белсене ат салысқан Орта Азия және Қазақстан ақындарының алдыңғы қатарына енді. Толя: Сила его дарования настолько велика, что Брюсов называл Магжана казахским Пушкиным, имея в виду масштаб его дара, многообразие и значимость сделанного им для своего народа. Юля: In 1922 Magzan Zhumabaev taught in Kazakh-Kyrgyz Institute of Enlightment Баян: Алғашқы «Шолпан» атты өлеңдер жинағы 1912 жылы, Қазан қаласында басылып шықты. Бұл қазақ әдебиетіндегі жаңа жаңалық болды. Мағжан Жұмабаев есімі, оның өлеңдері мен поэмалары Омбы, Петропавл, Семей өңірлеріне кеңінен тарады. Бірде – бір шығармашылық кеш ақын өлеңінсіз өтпеді. Анжела: В столице он принимает активное участие в работе Восточного Издательства, где выходят книги на тюркских языках, и учится в Высшем литературно-художественном институте. Толя: In 1923 he came to Moscow and taught the oriental languages in communist University of the labour people. Юля: М. Жұмабаев Қазақстандағы алғашқы педагог – ғалым. Ол білім туралы мақалалар, қазақ мектептеріне арнап педагогика саласы бойынша «әліппе» оқулығын, «Сауатты бол» оқу құралын басып шығарды. Анжела: С его именем связано творческое внедрение новых поэтических форм, совершенно неизвестных до него. Баян: М.Жумабаев активно занимался переводом. Им переведены некоторые труды В. И. Ленина, а также многочисленные произведения Лермонтова, Гете, Гейне, Фета, Байрона, Горького, Мамина-Сибиряка и других русских, зарубежных классиков. Нұрсұлтан: Мағжан қазақ, араб, парсы,түрік және түркі тілдес халықтардың көптеген диалектілерін жетік меңгерген. Erlkonig Wer reitet so spat durch Nacht und Wind? Es ist der Vater mit seinem Kind; Er hat den Knoben wohl in dem Arm, Er faBt ihn sicher, er halt ihn warm. ,,Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht?" Siehst, Vater, du den Erlkonig nicht? Den Erlenkonig mit Kron und Schweif?" ,,Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif." Du liebes Kind, komm geh mit mir! Gar schone Spiele spiel ich mit dir; Manch bunte Blumen sind an dem Strand, Meine Mutter hat manch gulden Gewand. Mein Vater, mein Vater, und horest du nicht, Was Erlenkonig mir leise verspricht? Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind; In durren Blatern sauselt der Wind. Wilkommen und abschied Dich sah ich, und die milde Freude FloB von dem suBen Blick auf, mich; Ganz war mein erz auf deiner Seite, Und jeder Atemzug fur dich. Ein rosafarbnes Fruhlingswetter Umgab das liebliche Gesicht. Und Zartlichkeit fur mich - Ihr Gotter! Ich hofft es, verdienf es nicht! Doch ach! Schon mit der Morgensonne Veregt der Abschied mir das Herz: In deinen Kussen welche Wonne! In deinem Auge welcher Schmerz! Ich ging, du standts und saht zu Erden, Und sahst mir nach mit nassem Blick: Und doch, welch Gluck, geliebt zu werden! Und lieben, Gotter, welch ein Gluck! Чтение стихов Екі бетің, сұлы қыз. (Гейнеден) Екі бетің, сұлы қыз, Розадай ойнап, жанып тұр. Жас жүрегің бірақ мұз, Жүрегімді қарып тұр. Мұның бәрі өзгерер, Көрерсің әлі-ақ, сұлы қыз, Жүрегіңе жаз келер, Екі бетте орнар қыс. Айрылдым сенен, жан сәулем (Гетеден) Айрылдым сенен, жан сәулем, Көруге енді жоқ үміт. Бірақ соңғы сөздерің Кетпейді естен боп ұмыт. Жапанда жалғыз жолаушы, Аспанда торғай жырласа, Көзі көкте, тілегі- Көріп жақын, тындаса... Мен де соңдай қапамын, Тоғайға, қырға қараймын Қайғымен жалғыз күңіреніп «Жан-жарым!»- деп жылаймын. ОРМАН ПАТШАСЫ (Гетеден) Қараңғы салқын түнде кім Аяндамай, желеді? Жанында жас ұлы бар, Жолаушы жортып келеді Әкесіне дірілдеп Тығылды бір уақ нәресте. Құшақтап кысып баласын Жылытады қарт әке. «Неге қорқып тығылдың, Айтшы, көзім карасы?» «Көз алдымда жарқ етті, Жан ата, орман патшасы. Сақалы оның қоп-қою, Қара тәж киген Қарахан!» «Жоқ, жаным, су үстінде Тұман ғой ол ағарған!» Ведущий № 4: Иә, ол кезеңде ақын кеңестік шығыс мәдениетінің ең білімді қайраткері бола білді. Бірақ, тағдыр тауқыметі, алғашқылардың бірі ретінде өмірдің ащы дәмін тартқызып, әдеби өмірден аластатты. Ведущий В 1929 году М. Жумабаев подвергся незаконной репрессии. Постановлением коллегии ОГПУ от: 04.04. он осужден по статьям 58 – 2, 58 – 10 УК РСФСР к 10 годам (за создание в Ташкенте подпольной контрреволюционной организации). До суда он находился в Бутырской тюрьме в Москве, затем срок отбывает в Карелии и в Архангельской области. Ведущий Жұбайы, Зулиха Мағжанды хат іздерімен Соловкодан табады. Оған орта медициналық оқу орнына сай әдебиеттер тауып береді. М. Жұмабаев емтиханды ойдағыдай тапсырып, медициналық бөлімінде фельдшер болады. Ведущий В это время Магжан пишет письмо А.М. Горькому. Горький вместе с Пешковой принимает самое горячее участие в освобождении поэта из заключения. Президиум Верховного Совета СССР сократил срок до семи лет, и 2 июня 1936 г. М. Жумабаев согласно этому предписанию покинул Свирский лагерь политзаключенных. Ведущий In 1929 he was caught in a counterrevolutional activity and sentenced to 10 year of camps, but in 1936 he returned from the camps and restored old relations and continued to conduct conterrevolutional activity. Чтец Слышишь, судьба, не хочу подаяний! Полною мерой отмерь мне страданий, В огненном вихре сжигая дотла. Пусть этот вихрь мое тело корежит, Пусть до конца, до золы уничтожит, Так, чтоб из глаз моих соль потекла. Волю мою ты повяжешь тюрьмою- Я свое горе слезами омою. Будешь разлукою мучить меня- Рваться сквозь стены к возлюбленной стану, Да под недреманным оком охраны Губы кусать, безысходность кляня. И вот когда возрастут до предела Муки души и страдания тела, Чтоб уж знать - не бывает больней-, Мысль о свободе спасением станет. Чем недоступней она, тем желанней, Тем исступленнее песни о ней. Пусть же окрепнет рожденный в неволе Голос мой, полный печали и боли, Пусть долетит он до Сары- арки И устремится к единственной цели- К душам сородичей… Да неужели Вас не пронзит он, мои земляки!? Ведущий № 5: Но рассеивающиеся тучи над головой поэта вновь сгустились. Вторично М. Жумабаев был осужден решением комиссии НКВД и Прокуратуры СССР от 11. 02.1938 года по статьям 58-6 (шпионаж) и 58-11 (организационная деятельность, направленная к совершению особо опасных государственных преступлений и равно участие в антисоветской организации). Ведущий 1937 жылы 30 желтоқсанда ешбір себепсіз оны екінші рет тұтқындады. Өз үйінен кетерде, тұтқын М. Жұмабаев науқас әйеліне: «Мен қоштаспаймын құдайдың өзі бір тозаққа екі рет салмайды. Сен өзің білесің, мен Кеңес үкіметі мен қазақ халқына қарсы ешқандай қылмыс жасаған жоқпын. Осыны есінде сақта!» - деп айтқан. Чтение стихов «В тюрьме», «Абақтыда». Ведущий Зулиха өміріндегі жалғыз мақсат Мағжанның таңдамалы шығармаларын басып шығару болып табылады. Ол Алматыдан Мәскеуге Мағжан өлеңдерін іздеп шығады. Ақын өмір сүрген кезенде басылып шыққан басылымдары жойылып кетті. Мағжанның коптеген өлеңдері республика мұражайында жоқ, газет – журналдар бетінде басылып шықты. Ведущий Со страстным желанием найти и выписать все, что было создано Магжаном, она вошла в здание Центральной библиотеке им. В. Ленина, в столице. Почти безграмотная, умеющая читать и писать то, что написано арабским шрифтом не имея понятия, как пользоваться каталогами, не зная тонкостей заказов на литературу. Познавая все в процессе работы в поисках Магжановского слова, ежедневно-с минуты открытия зала и до его закрытия - занималась выписыванием корявым арабским алфавитом найденных стихов поэта и мужа. Ведущий Зулиха жинастырған Мағжан өлеңдері 250 беттік 3 томға жетті. Бұл бәрі ме? Әрине – жоқ. Бұл жинақта ақынның педагогиқалық әрекеті туралы, қазақ мектептеріне арналған алғашқы қазақ алфавиті туралы да еш мағлұмат берілмеген. Ведущий Поэт Магжан Жумабаев ясно и четко видит перспективу воспитания человека нового общества ,прежде всего в неотрывной связи с традициями народной педагогики. Меткость языка, свежесть мысли и суждений, яркость изображаемой картины захватывают и завораживают буквально с первых строк учебника. Песня «Тұған жер». Ведущий № 6: Ақынның «Халық үшін тілден өзге маңызды, қымбат нәрсе жоқ» деген сөздерін оқыған кезде, қазір заман мінбесінен сөйлеп тұрғандай болып көрінеді. Тілсіз халық – халық емес, халық болу үшін ең бірінші шарт – ана тілін сақтай білу. Қазақ тілі Күш кеміді, айбынды ту құлады; Кеше батыр - бүгін қорқақ,, бұғады. Ерікке ұмтылған ұшқыр жаны кісенде, Қан суынған, жүрек солғын соғады. Қыран құстьң қос қанаты қырқылды, Күндей кушті күркіреген ел тынды. Асқар Алтай - алтын ана есте жоқ, Батыр, хандар — асқан жандар ұмытылды. Ерлік, елдік, бірлік, қайрат, бақ, ардың Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың... Алтын Күннен бағасыз бір белгі боп, Нұрлы жұлдыз, бабам тілі, сен қалдың Иссякли силы, знамя пало, Герой унижен, весь дрожит. Душа крылатая устала, Кровь стынет- прошлое попрано,- И сердце как немой молчит. Отвагу, честь, единство, мощь Злой ураган развеял прочь, Судьба от Гордого Алтая несла С подбитыми крылами народ, Что правил пир с богами… Где все!? Отрезанный язык. И пенье предков Нам не постичь. Но в Золотой Орде Я вижу знак бесценный для потомков, Умчавшихся к иной, в потемках Обманчиво блистающей звезде. Мой клад- язык, зарытый в небытье, Мой окровавленный, мой обнаженный гений, Кинжал мой острый и родник бесценный, Прижми к своей горячей чистоте Детей заблудших, ты, неутоленный! Ведущий № 1: Поэзия жанрына алғашқы қадамынан бастап М. Жұмабаев шынайы керемет шығармалар шығара бастады. Ақынмен жақсы араласқан башқұрт жазушысы Сафи Құдаш. –Мағжан жұмабаевты жеке – дара және өлеңнің қас шебері деп ойлаймын. Сонымен бірге, су тамшысындай дәуірдің бар нәзіктігін суреттейді. Бұл дәуірде ақын өмір сүріп, жұмыс істеген және опасыз мерт болды. Ведущий №2: Несмотря на тяжелую трагическую жизнь, М.Жумабаев сумел создать истинно самобытные, уникальные произведения. Главной темой многих стихов Жумабаева является тяжелая доля трудового народа, необходимость раскрепощения женщин, ликвидация социального гнета, произвола власти имущих. Ведущий№3: Intimate lyrics of Magzan Zhumabaev make the strong impression. The poem of delicate feelings, tender and impressive, he made the hymn of love, the hymn of light, the hymn of admiration, where we can see the icon of sweet heavenly beauty. It is impossible not to admire by it. There are sadness, a boredom, waiting, delight, suffering and repentance… Ведущий №2: Центральным в поэзии М. Жумабаева является образ Степи, синоним родного народа, народа высоких духовно-нравственных достоинств. Только слово способно передать животворную силу любви к родной земле, приблизить к святыне, ибо оно отголосок самой жизни, голос истории, суть души поэта. Чтение стихов Седые волосы, как пепел. А взгляд печальных глаз И тих и светел. Как четки, жизнь перебирая, Сидит, сутулясь и вздыхая. О, эта женщина -мне мать родная. Не знаю, как тут объяснить, Но без нее мне не прожить. В глазах нет живости и блеска, И песен ярких не поет, В объятьях страстной не бывает, Истомой сладкой не сгорает, И знает только свой очаг. О, эта женщина –моя жена.. Не знаю, как тут объяснить, Но без нее мне не прожить. В движеньях леность и покой, Тамак надвинут глубоко. Живет, как жили дед, отец, Пасет стада своих овец. Ест за троих и спит с утра. Таков он- тихий мой народ. Не знаю, как тут объяснить, Но без нее мне не прожить Ветрам раздолье тут, приют, Бураны и метели в поле ждут. Накроют белым саваном в пути. Зимой тут не проехать, не пройти. А летом желтый саван ждет тебя, И только желтого безмолвия следы. И только камни серые в степи, Что носят имя звонкое Сары-Арки. День настал! Тебе ж все спится, Озорница… Баловница! Пробудись, ягненок мой, Сон стряхни, лицо умой!- Так Заря будила Землю, А Земля лежала, дремля, В блеске утренних лучей. Вот тихонько шевельнулась, Потянулась и проснулась. Только медлит встать, шутя,- Непослушное дитя! И щеки ее касаясь, Мать склонилась, улыбаясь, И целует горячей И, откинув одеяло, Степь под солнцем засияла, И бежит вода, звеня, И смеется в свете дня, Рассказать о чем-то хочет- Как ребенок, все лопочет, Разливается ручей. И с нее, своей отрады, Целый день не сводит взгляда Солнце- ласковая Мать, Не устанет обнимать, Целовать и любоваться- Им теперь не расставаться До вечерней темноты! А у края неба тучи Шепчут, собираясь в кучи,- Сочтены, мол, наши дни, Бесприютны мы ,одни, Нас никто не приласкает, Видишь, слезы проливают И роняют с высоты… Ведущий №1: Мағжан өлеңдері, ұзақ он жылдықтар ағымында өртеніп, тірідей жерленгенімен халық есінде сақталып, әнге қосылып Шығыс елдерінде кеңінен таралды. Осының арқасында ғана ақын мұрасы бізге жетіп, халық қуанышына айналды. Ведущий №3: The last dated poems of Magzan Zhumabaev belong to 1926-1928. the next period was the forced period of silence. Nowadays in a half of century after his death there is a period of time, when it is possible to pronounce his name, to read his favourite works. Here we can agree with Bairon’s words: “Hero’s life is finished, but it is the beginning of his fame”. Ведущий №2: М. Жумабаев прожил всего 45 лет. В последнее десятилетие жизни он испытал гонения душевную и физическую подавленность. М. Жумабаев был дважды репрессирован как « человек без определенных занятий». 50 лет молчали о Магжане. Несколько поколений казахстанцев даже не слышали о нем. М. Жумабаев стал не только любимым поэтом, но и легендарной личностью, народ увидел в нем пророка, предвещавшего свободную жизнь своей любимой родины. Песня о Родине. | |
| Просмотров: 3617 | Загрузок: 530 | Комментарии: 2 | | |
Воскресенье, 2024-04-28, 1:41 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Категории раздела | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|