Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » Творческая мастерская |
Іріктеме ортасы мен дисперсиясын көбейту әдісі арқылы Delphi программасында есептеу
| Іріктеме ортасы мен дисперсиясын көбейту әдісі арқылы Delphi программасында есептеу Көбейту әдісі вариациялық қатардың бірдей қашықтықта орналасқан варианталардың әртүрлі ретті шартты моменттердің қолайлы әдісі. Осы іріктеме ортасы мен дисперсиясын көбейту әдісіне Delphi программасын қолдану арқылы есептеу. Delphi визуалды программа ортасы болып табылады. Delphi программасында біз компанеттермен объектілермен жұмыс жасаймыз. Қазіргі кезде техника жақсы дамыған, барлығы автоматтандырылған. Delphi программасы автоматтандырылған программа. Программаны автоматтандыру деп – тілдегі басты мүмкіндік программалық кодқа қолмен өзгерістер жазбай-ақ формаға компаненттер қойып қасиеттерін өзгертуді айтады. Ең алдымен көбейту әдісіне бір мысалды өзіміз қолмен шығарайық. Ол үшін бастапқы және орталық эмпирикалық моменттерді табамыз. Нақтылай тоқталсам айырмасы h болатын арифметикалық прогрессия құратын варианта, бірдей кашықтықты немесе тең қашықтықты варианталар деп аталады. формуласы арқылы анықталатын варианта шартты варианта деп аталады. Мұндағы С- жалған нөльдік деп, ал h қадам деп аталады. h көрші екі вариантаның айырмасына тең. K-шы ретті шартты эмпирикалық момент деп шартты ваианта үшін есептелген k-шы ретті алғашқы моментті айтамыз. Дербес жағдайда Бұдан xb= М1*h+C шығады. Жай моменттерді шартты моменттер арқылы өрнектесек: Бұдан шығады. Жай моменттер арқылы орталық моменттерді оңай табуға болады. Дербес жағдайда Db=[ -( )2]•h2 Айтылған жоғарыдағы формулаларды есеп шығарған уақытта (xb мен Db-ны табу кезінде ) қолданамыз. Ол үшін төмендегідей есептеу кестесін пайдаланамыз, ол былай толтырылады. 1. 1-ші бағанға іріктеме вариантасын өспелі түрде жазамыз. 2. 2-ші бағанға варианта жиілігін, осы бағанның ең төменгі жағына олардың қосындысын яғни n-ді жазамыз. 3. 3-ші бағанға шартты варианта –ді жазамыз. Жалған нөль С үшін ең жиілігі үлкен вариантаны аламыз. 4. Жиілігі шартты вариантаға көбейтіп оның көбейтіндісін niui -ді 4-ші бағанға жазамыз. Барлық алынған сандарды қосып, яғни ∑ niui –ді есептеп төменгі торға толтырамыз. 5. niui2 –ті 5-ші бағанға, оның барлық сандарының қосындысын ∑ niui2 төменгі бағанға жазамыз. 6. nі(uі+1)2 6-шы бағанға, оның барлық сандарының қосындысын ∑ nі(uі+1)2 6-шы бағанның төменгі жағына жазамыз. Есептеу кестесін толтырып болған соң, толтырған кестеміздің дұрыстығын тексереміз. Ол үшін мына формулаға қоямыз. ∑ nі(uі+1)2 = ∑ niui2 + 2∑ niui + n Одан кейін және шартты моменттерді табамыз. Шартты моменттерді тапқан соң табылған барлық мәндерді xb мен Db-ны табу үшін төмендегі формуламен шығарамыз. = h+C Db=[ -( )2]•h2 Мысал: Берілгені: Іріктеме ортасы мен дисперсиясын көбейту әдісі арқылы табыңыз. Мұндағы n=100 тең варианта xi 10 12 14 16 18 20 жиілік ni 1 12 18 40 26 3 Шешуі: 1-кесте толтырамыз. xi ni ui niui niui2 ni(ui+1)2 10 1 -3 -3 9 4 12 12 -2 -24 48 12 14 18 -1 -18 18 0 16 40 0 0 0 40 18 26 1 26 26 104 20 3 2 6 12 27 100 -13 113 187 2. ∑n=1+12+18+40+26+3=100 h=12-10=2 3. u1= (x1-c)/h= (10-16)/2=-3 u2= (x2-c)/h= (12-16)/2=-2 u3= (x3-c)/h= (14-16)/2=-1 u4= (x4-c)/h= (16-16)/2=0 u5= (x5-c)/h= (18-16)/2=1 u6= (x6-c)/h= (20-16)/2=2 4. n1u1=1*(-3)= -3 n2u2=12*(-2)= -24 n3u3=18*(-1)= -18 n4u4=40*0= 0 n5u5=26*1= 26 n6u6=3*2= 6 ∑ niui =-3-24-18+0+26+6=-13 5. n1u12=1*(-3)2= 9 n2u22=12*(-2)2= 48 n3u32=18*(-1)2= 18 n4u42=40*02= 0 n5u52=26*12= 26 n6u62=3*22= 12 ∑ niui2=9+48+18+0+26+12=113 6. n1(u1+1)2 =1*(-3+1)2=4 n2(u2+1)2 =12*(-2+1)2=12 n3(u3+1)2 =18*(-1+1)2=0 n4(u4+1)2 =40*(0+1)2=40 n5(u5+1)2 =26*(1+1)2=104 n6(u6+1)2 =3*(2+1)2=27 ∑ nі(uі+1)2 =4+12+0+40+104+27=187. Толтырған есебіміздің дұрыстығын тексеру: ∑ nі(uі+1)2 = ∑ niui2 + 2∑ niui + n ∑ nі(uі+1)2 = 187 ∑ niui2 + 2∑ niui + n =113+2*(-13)+100=187 М1*=∑ niui / n М1*=-13/100=-0.13 М2*=∑ niui2 / n М2*=113/100=1.13 xb= М1*h+C xb= -0.13•2+16=15.74 Db=[ М2*-( М1*)2]•h2 Db=[ 1.13-( 15.74)2]•22=4.4524 Осы есепке Delphi программасын қолдану арқылы есепті шығару. Delphi визуалды программасында жұмыс істеу өте ыңғайлы және тез. Осы жұмысымның мақсаты уақыт ұту, яғни жоғарыда шығарған есепті тез әрі жылдам жұмыс жасау. Осы Delphi программасын қолдану арқылы біз есептерді нақты шешімін табамыз әрі жылдам шығарамыз. Источник: http://publikasia | |
| Просмотров: 996 | |
Понедельник, 2024-11-18, 1:11 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Категории раздела |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|