Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » Творческая мастерская |
Мәнерлеп оқу
| Мәнерлеп оқу – үлкен өнер Бастауыш сынып мүғалімдері алдындағы оқушының оқуға қаншалықты төселгенін арнаулы есеп жүргізу арқылы бақылып отыратыны белгілі. Балалар саналы түрде түсініп, дұрыс оқуға төселгенде мәтінді қиындықсыз біршама жылдамдықпен оқиды. Мәтіндегі сан алуан оқиғалар, құбылыстар, іс-әрекеттер бірден оқылмайтын түсінеді. Мәнерлеп, әсерлі оқуға талаптанады.Мәнерлеп оқудың үлгісінің түрлерін мұғалім көрсетіп, үйретеді. Мәнерлеп оқу дегеніміз - қарапайым сөйлеу тілінде жақын еркін оқу. Қарапайым сөйлеу деп күнделікті тұрмыс-тіршілігімізде бір-бірімізбен қарым-қатынас жасағанда алуан түрлі дауыс құбылысына түсіріп сөйлеуді айтамыз. Өйткені, адамдар бір-бірімен сөйлескенде әр түрлі оқиғалар, хабарлар, көріп-білгендері туралы әңгімелейді және сол әңгімелерін өте шебер, әсерлі жеткізеді. Ондайда тыңдаушы үлкен әсер алады. Мәнерлеп оқуды жұрыс жүргізу үшін оқу кезінде қойылатын дауыс ырғағының кідірістерін игерудің маңызы зор. Олар: 1.логикалық кідіріс 2.психологиялық кідіріс 3.грамматикалық кідіріс Сөйлемдегі негізгі мағына қай сөзге, қай сөз тіркесіне түсіп тұрғанын дауыс кідірісі арқылы жеткізуге болады. Ол логикалық кідіріс. Логикалық кідіріс жасап, логикалық екпінмен оқу үшін сөйлем мағынасын, сөйлемдегі сөздердің бір-бірімен грамматикалық байланысын таба білу керек. Дұрыс психологиялық кідіріс жасап оқығанда, тыңдаушы ерекше назар аударып, одан әрі не болатынын тағатсыз күтеді. Психологиялық кідіріс мәтінге яғни мазмұнына лайықты жасалғанада тыңдаушының алған әсері ұзаққа созылады. Мәнерлеп оқуда көбірек қолданылатын, жиі ұшырайтын кідірістер грамматикалық кідірістер. Ол тыныс белгілеріне байланысты. Тыныс белгілерінің мағыналарын түсіну, жазылған мәтіндерді мәнерлеп, әсерлеп, көркемдеп оқуға дәнекер болады. Оқушыларды мәнерлеп оқуға даярлау үшін алдымен сөйлеу техникасына жаттықтыру, дыбыстау мүшелірінің қызметін дұрыс түсіну керек. Сөйлеу техникасына мыналар жатады: 1. тыныс алу (ауаны ішке жұту мен сыртқа шығару) 2. дауыс дикциясы. Шығарма оқу барысында өзінің дұрыс дем алуын басқара алмаған оқушы келістіріп мәнерлеп оқи алмайды. Мәнерлеп оқуда дауыстың да алатын орыны бөлек. Дауыс сөйлеуші- адамның сөзін, өзіндік үнін, көңіл-күйін тыңдаушыға бағыттап отырады. Дауыс белгілі жаратылыс заңдылығымен бірде төмен, бірде жоғары, бірде орташа қалыпта сан рет алмасып, жылысталып, қайталанып отырып сөйлеу әуенін түзейді. Дауыстың өзіндік сапалары: 1. дауыс күші 2. дауыс тазалығы 3. дауыс беріктілігі 4. дауыс икемділігі 5. тұрақтылығы 6. шыдамдылығы Айтудың (дикция) ашықтығы мен тазалығына да байланысты. Мұғалім балаға нені қалай үйретсе, солай қалыптасады. Сондықтан мұғалімнің өз сөзі анық, ашық айтылуы тиіс. Оқылатын әрбір көркем шығарманың көркемдігін сақтай отырып, мәнерлеп оқуы керек. Сонда ғана оқушы әрбір көркем туындыдан эстетикалық ләззат алады. Онсыз оқудың құны болмайды. Баланың кез-келген көркем туындыны келістіре оқуы –үлкен өнер. Источник: http://collegy.ucoz.ru/publ/20-0-0-0-1 | |
| Просмотров: 2709 | |
Четверг, 2024-12-19, 1:41 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Категории раздела |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|