Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » Творческая мастерская |
ООШ № 134 г. Караганды, учитель казахского языка - Тайжанова С.К.
| №134 жалпы білім беретін негізгі мектеп Қазақ тілі пәнінен орыс сыныптарына арналған сабақ жоспары 1-9 сыныптар 2011-2012оқу жылы Қарағанды Қарағанды облысының көлемі үлкен.Мысалы:Италия,Бельгия,Нидерландия сияқты үш мемлекеттің жер көлемін қосқанда бір Қарағанды облысына әзер жетеді. Облыс картасына көз жүгіртсен,Жезғазған,Жезді,Қантөбе,Теміртау,Ұлытау дегн жерлер бар.Бұл атаулардын өзі-ақ айтып тұр. Мұнда жез ,темір сияқты қазба байлықтар болғандықтан,осылай айтылғаны айдан аңық. Нұра өзеніне таяу жерлерде Жаманкөл,Шөптікөл,Маржанкөл,Ағаштыкөл,Шұнғыл көл,Балықтыкөл,Шошқакөл,Сұлұкөл сияқты көлдер бар.Қарағандының еліміз үшін маңызы зор. Тапсырма Мәтінмен жұмыс Мәтіндегі обзатстарға тақырып қою Жер-земля Қала-город Көрнекті-видный Ғимараттар-здания Көне Отырар Отырар-қазақ халқының ең көне қалаларының бірі. Бұл қала 2000 жылы өмір сүрген . Ежелде Отырар қаласының орнында Фараб немесе Барәб атты үлкен қоныс болган. «Бэрәб»-ежелгі түркі сөзі.0л «сулы қоныс»деген мағынаны білдірген,себебі шаһар Арыс пен Сырдария өзендерінің қосылган тұсында орналасқан еді.Ежелгі Отырар қаласының орны қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысының оңтүстік батысында жатыр. Отырар орнында бұл күндері басы бүтін жалғыз қалған құрылыс –Арыстанбаб ғимараты. Арыстанбаб –Отырар жеріне алғаш келген білімпаздардың бірі.Ол туралы: «Арыстанбаб-әрі ақын,әрі жұлдызға қарап адам тағдырын болжайтын көріпкел»деген дерек кездеседі. Ол –Қожа Ахмет Йасауидің ұстазы. Көне Отырар қыштан салынған тасболат тамдары бар,көшелері кең көрікті қала болған.Отырар халқы көбіне қолөнерінмен айналысқан.Осы қалада Әбу Насыр әл-Фараби тұған.Ол әр түрлі халықтарды таныпбілүден,олардын тілдерін үйренүден жалықпаған дана. Ежелгі Отырар қорғаның Александр Македонский де,Шынғыс хан да жаулап алғылары келген .Отырардың тағдыры-халқымыздың тағдыры. Тапсырма Мәтін бойынша талдау Дерек-факт Қолөнер-ремесло Қоңыс-поселение №134 ЖББ негізгі мектебінің сынып оқушысы ______________________________ қазақ тілі пәні арналған дәптері Пән мұғалімі: Тайжанова Салтанат Кошкинбаевна 2011-2012о/ж Салт – сана асыл қазынам Тайжанова С.К қазақ тілі мұғалімі Қарағанды қаласы ООШ № 134 Өз ұрпағының өнегелі,өнерлі,еңбексүйгіш,абзал азамат болып өсуін қалаған,армандаған қазақ халқы жоқ шығар, бұғанасы қата бастағаннан бастап,қыз баланы үй сыпыру,төсек жинау,ыдыс-аяқ жуу,шай құю,ас пісіру,су әкелу,сиыр сауу,өрмек тоқу,іс тігу сияқты шаруашылықтың әр түріне,ал ұл балаларды қозы-лақ қайыруға,отын шабуға,қора салуға,ағаштан әр түрлі бұйымдар жасауға үйреткен,яғни қолөнер шеберлігіне баулыған. Жастарға ән айтқызу,күй шерткізу,өлең-жыр жаттату,жаңылтпаш,жұмбақ үйрету,теңге ,жамбы ату,аударыспақ,күрес тағы басқа да ұлттық ойындарды үйрету тәрбиенің өзекті мәселесі болған. Ал,алтыбақан,шілдехана,қыз ұзату,келін түсіру сияқты ойын-тойларды немесе өлген адамға ас беру жиындарында өнер сайысы өткізіліп,жеңіпаздарға бәйге беріп,ел-жұрт болып мадақтаған. Қыз-жігіттер бас қосқан жерлерінде бір-біріне жұмбақ айтып,ән салып,күй шертісіп,өнер сынасқан.Кішіпейілдік,сыпайылық,ата-ананы құрметтеу,үлкенді сыйлау,халықтық тәрбиеде ерекше орын алған. Жас ұрпақты өнерсүйгіштікке,адамгершілікке,ізгі қасиеттерге баули отырып,елді қорғау,ар-намыс үшін күресе білуге,өзінің дінін,салтын сақтауға тәрбиелеу –біздің бірінші кезектегі міндетіміз. Демек,ұрпақ мәселесі,тәрбиесі –қай қоғамның болмасын көкейкесті мәселесі болып келгендігі дәлелдеуді қажет етпейтін нәрсе. Қазақтың өзіндік салтындағы «той бастар» айтқан жігіт,алтыбақан тепкен қыз-бозбала,шілдеханаға жиналған үлкен-кіші,жар-жар айтқан жас желең,ұзатылып сыңсыған қыз,бесік жырын төгілткен ана,азан шақырған молда,өлгенді жоқтаған шаңырақ,бәрі-бәрі көкейіндегі ойын,сырын,мұңын тыңдаушысына ән әуенімен әрлендіріп,тас жүректің өзін елжіреткендей етіп жеткізген. Олай болса,жас ұрпақтың санасына сіңіріп,салт-дәстүрін сақтауға,әдет-ғұрпын кеңінен қолдануға үйрету үшін әр сабақта қалыптастыруымыз керек деп ойлаймын . Халықтың педагогикасымен ұштастыра отырып оқыту,-деп ойлаймын.Оқушыларды қайырымдылыққа, жоғары жауапкершілікті сезінуге,өзінің ұлтын,халқың отанын қастерлеп,оған қалтықсыз қызымет етуге тәрбиелеу,олардың білім ынтасымен қызығушылығын көтеру,алған білімін табиғат,тұрмыс,өмір заңдылықтарымен байланыстырып,олардың ойлау қабілеттері мен тіл шеберліктерін дамытуға,тапқырлыққа,суырып салма шешендікке,алғырлықпен ептілікке,ерлікке,тұрмыс қажеттерін айыра білуге,еңбекқорлыққа тәрбиелеу,салыстыру,үйрету осылардың барлығы отбасында қолданса бірі болмасада бірі балаларымыздың есінде қалары сөзсіз. Жан-жақты мәдениетті тұлғаны тәрбиелеу 0тбасынан басталады. Жас адамды есті,саналы,сергек,мәдениетті етіп тәрбиелеу 0тбасы мен қоғамдық тәрбие орындарының бірден бір парызы. «Адамгершілік,мейірімділікті,қайырымдылықты тәрбиелейтін шын отбасы»-деген. Өйткені отбасы нақты тұрмыстық жағдай жасай отырып,балаға этникалық-мәдени орта тудырады,баланың тұтас дүниетанымын,санасын оятып тәрбиелейді. Отбасындағы бала тәрбиесі туған,өскен ортаға,ата-анаға,үлкендерге олардың үлгісіне байланысты. Отбасындағы тәрбие арқылы баланың географиялық санасы,ол туған өлке,кіші отан,туған жер,туған шаңырақ салт- санасымен қарулануға тиіс. Отбасындағы бала тәрбиесі-халықтың әлемдік тарихи бар тәрбие. Отбасы тәрбиесін дұрыс жолға салсақ,халқымыздың бүгінгі ұрпағыннан қанішер,қарақшылар,баукеспе- ұрылар,жезөкшелер,нашақорлар,тастанды балалар,ұл-қызы бала тура панасыздарға айналған қарттар болмас еді. Қорытып айтқанда,отбасы тәрбиесіне көбірек тоқтауымыз керек:отбасы-тәрбиенің,қайнар көзі,негізгі ұясы ғой,бірақ осы мектептен басталатын оқу орындарындағы білім тәрбиенің арасында көп жылдар байланыс болмай,ұлттың тәрбие шетқақпай болып қалғаны мәлім.Сол үшін осыны жетілдіру үшін бір мақсат болу керек. «Жеті атасын білмеген жетесіз» деп жатады үлкен аталарымыз, бұған біз баламызды кінәлаймыз ба , әлде жетік білмей отырған өзімізді , болмаса жүрген ортамызға кінә артайық па ? Қазіргі кезеңде еліміздің қоғамдық өмірінің әртүрлі салаларында әлеуметтік,рухани,идиологиялық жүріп жатқан реформалар қандай ұлтқа жататынына қарамастан кез келген адамның құқықтары мен бостандығын тануға,этикалық-нәсілдік белгісіне қарап кемсітушілікке жол бермеуге бағыт ұстап отыр. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев:Бізбен бірге тұрып жатқан отандас басқа халықты ғана емес,шетелден келетін азаматтарды да сыйлағанымыз жөн.Сонда мәдениеттімізді оқыған өркениетті деп атауға болады.Егер біз тек өз қамымызды күйттеп,қазақтан басқаның бәрі құрсын десек,біздің болашағымыз болмайды-дейді. Этникалық мәдени білім стратегиясы өзара байланысты екі мақсатты:этникалық сәйкестендіру мен мемлекеттік интрограцияны жүзеге асыруға бағытталды. Халықтың Этникалық-мәдени сәйкестілігі өз тарихында,мәдениетінде болған оқиғаларды білу,қалыптасқан рухани құндылықтарға адалдың,ұлт қахармандарын қастерлеу нәтижесінде қалыптасады.Этникалық-мәдени сәйкестілік жағыдайында өз тудырған әлеуметтік-мәдени жүйе арқылы қол жетеді.Жалпы бұл жүйеге отбасы,мектепке диінгі балалар мекемелері оқу орындары,ұлттық мәдени орталықтар,журналдар мен гадеттер және тағы басқалары жатады. Білімді,мәдениетті адам ғана тарихи және мәдени дәстүрлерді ұстана алады. Этникалық-мәдени тұлға білім-бұл ана тілі мен топ мәдениетті әлемдік мәдениеттің құндылықтарын қоса игеру арқылы тұлғаның этникалық-мәдени сәйкестілігін сақтауға бағытталған білім.Жан-жақты мәдениетті тұлға этникалық -мәдени кеңістікте ғана дами алады. Этникалық-мәдени білім кеңістігі-бұл ана тәрбиесі,0тбасы,мектепке дейінгі балалар мекемелері,мектептер,жоғары оқу орындары,ұлттық мәдени орталықтар,үиірмелер. Этникалық-мәдени білім кеңістігі ол отбасындағы хал-ахуал. Жан-жақты мәдениетті тұлғаны тәрбиелеу 0тбасынан басталды. Жас адамды есті,саналы,сергек,мәдениетті етіп тәрбиелеу 0тбасы мен қоғамдық тәрбие орындарының бірден бір парызы. «Адамгершілік,мейірімділікті,қайырымдылықты тәрбиелейтін шын отбасы»-деген. Өйткені отбасы нақты тұрмыстық жағдай жасай отырып,балаға этникалық-мәдени орта тудырады,баланың тұтас дүниетанымын,санасын оятып тәрбиелейді. Отбасындағы бала тәрбиесі туған,өскен ортаға,ата-анаға,үлкендерге олардың үлгісіне байланысты. Отбасындағы тәрбие арқылы баланың географиялық санасы,ол туған өлке,кіші отан,туған жер,туған шаңырақ санасымен қорулануға тиіс. Отбасындағы бала тәрбиесі-халықтың әлемдік тарихи бар тәрбие. Отбасы тәрбиесін дұрыс жолға салсақ,халқымыздың бүгінгі ұрпағыннан қанішер,қарақшылар,баукеспе ұрылар,жезөкшелер,нашақорлар,тастанды балалар,ұл-қызы бала тура панасыздарға айналған қарттар болмас еді. Қорытып айтқанда,отбасы тәрбиесіне көбірек тоқтауымыз керек:отбасы-тәрбиенің,қайнар көзі,негізгі ұясы ғой,бірақ осы мектептен басталатын оқу орындарындағы білім тәрбиенің арасында көп жылдар байланыс болмай,ұлттың тәрбие шетқақпай болып қалғаны мәлім.Сол үшін осыны жетілдіру үшін бір мақсат болу керек деп өзіміздің ата салтымыздан қалған асыл қазынамыз салт – дәстүрімізді ұмытпасақ екен . Қазіргі кезеңде еліміздің қоғамдық өмірінің әртүрлі салаларында әлеуметтік,рухани,идиологиялық жүріп жатқан реформалар қандай ұлтқа жататынына қарамастан кез келген адамның құқықтары мен бостандығын тануға,этикалық-нәсілдік белгісіне қарап кемсітушілікке жол бермеуге бағыт ұстап отыр. Қазақстан Республикасының Президенті Нурсултан Назарбаев:Бізбен бірге түрып жатқан отандас басқа халықты ғана емес,шетелден келетін азаматтарды да сыйлағанымыз жөн.Сонда мәдениеттімізді оқыған өркениетті деп атауға болады.Егер біз тек өз қамымызды күйттеп,қазақтан басқаның бәрі құрсын десек,біздің болашағымыз болмайды-дейді. Этникалық мәдени білім стратегиясы өзара байланысты екі мақсатты:этникалық сәйкестендіру мен мемлекеттік интрограцияны жүзеге асыруға бағытталды. Халықтың Этникалық-мәдени сәйкестілігі өз тарихында,мәдениетінде болған оқиғаларды білу,қалыптасқан рухани құндылықтарға адалдың,ұлт қахармандарын қастерлеу нәтижесінде қалыптасады.Этникалық-мәдени сәйкестілік жағыдайында өз тудырған әлеуметтік-мәдени жүйе арқылы қол жетеді.Жалпы бұл жүйеге отбасы,мектепке диінгі балалар мекемелері оқу орындары,ұлттық мәдени орталықтар,журналдар мен гадеттер және тағы басқалары жатады. Білімді,мәдениетті адам ғана тарихи және мәдени дәстүрлерді ұстана алады. Этникалық-мәдени тұлға білім-бұл ана тілі мен топ мәдениетті әлемдік мәдениеттің құндылықтарын қоса игеру арқылы тұлғаның этникалық-мәдени сәйкестілігін сақтауға бағытталған білім.Жан-жақты мәдениетті тұлға этникалық -мәдени кеңістікте ғана дами алады. Этникалық-мәдени білім кеңістігі-бұл ана тәрбиесі,0тбасы,мектепке дейінгі балалар мекемелері,мектептер,жоғары оқу орындары,ұлттық мәдени орталықтар,үиірмелер. Этникалық-мәдени білім кеңістігі ол отбасындағы хал-ахуал. Жан-жақты мәдениетті тұлғаны тәрбиелеу 0тбасынан басталды. Жас адамды есті,саналы,сергек,мәдениетті етіп тәрбиелеу 0тбасы мен қоғамдық тәрбие орындарының бірден бір парызы. «Адамгершілік,мейірімділікті,қайырымдылықты тәрбиелейтін шын отбасы»-деген. Өйткені отбасы нақты тұрмыстық жағдай жасай отырып,балаға этникалық-мәдени орта тудырады,баланың тұтас дүниетанымын,санасын оятып тәрбиелейді. Отбасындағы бала тәрбиесі туған,өскен ортаға,ата-анаға,үлкендерге олардың үлгісіне байланысты. Отбасындағы тәрбие арқылы баланың географиялық санасы,ол туған өлке,кіші отан,туған жер,туған шаңырақ санасымен қорулануға тиіс. Отбасындағы бала тәрбиесі-халықтың әлемдік тарихи бар тәрбие. Отбасы тәрбиесін дұрыс жолға салсақ,халқымыздың бүгінгі ұрпағыннан қанішер,қарақшылар,баукеспе ұрылар,жезөкшелер,нашақорлар,тастанды балалар,ұл-қызы бала тура панасыздарға айналған қарттар болмас еді. Қорытып айтқанда,отбасы тәрбиесіне көбірек тоқтауымыз керек:отбасы-тәрбиенің,қайнар көзі,негізгі ұясы ғой,бірақ осы мектептен басталатын оқу орындарындағы білім тәрбиенің арасында көп жылдар байланыс болмай,ұлттың тәрбие шетқақпай болып қалғаны мәлім.Сол үшін осыны жетілдіру үшін бір мақсат болу керек. | |
| Просмотров: 3344 | |
Понедельник, 2024-11-18, 5:21 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Категории раздела |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|