Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Наша библиотека
| Главная » Файлы » В помощь учителю » Классному руководителю |
Тәлімге төгілген тер – ертеңнің еншісі
| [ · Скриншот ] | 2018-10-29, 8:14 PM |
| Тәлімге төгілген тер – ертеңнің еншісі Тәрбие – халықтың ғасырлар бойы жинақтап, іріктеп алған озық тәжірибиесі мен ізгі қасиеттерін жас ұрпақтың бойына сіңіру, баланың қоршаған ортадағы қарым-қатынасын, дүниетанымын, өмірге деген көзқарасын және соған сай мінез-құлқын қалыптастыру. Тәрбиенің негізгі мақсаты – дені сау, ұлттық сана – сезімі оянған, рухани ойлау дәрежесі биік, мәдениетті, ар-ожданы мол, еңбекқор, іскер, бойында басқа да игі қасиеттер қалыптасқан адамды тәрбиелеу. Ұлы ғұлама Әл-Фараби: « Адамға ең бірінші білім емес тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім адамзаттың қас жауы», - деген екен. Сол қағиданы ұстай отырып, біздер тәрбиешілер, әр кәсіптің өз жемісі бар дегендей, біздің жемісіміз - біліммен сусындаған ұрпақтың одан әрі дамуы, үлгілі шәкірт дайындау. Тәуелсіз елдің дарынды ұл-қыздарын өсіру – біздің басты міндетіміз. Қызығы мен қиындығы мол оқушылардың өмірлеріне әсер ететіндей еңбек ету, шәкірт жүрегінен орын алу онай шаруа емес. Сондықтанда өміріміздің ақырына дейін ағартушылық, тәрбиелік міңдетімізді терең сезінуіміз керек. Қай заманда да болашақсыз қоғам жоқ. Сол қоғамды одан әрі дамытып, жетілдіретін - ұрпақ. Ал осыған лайықты ұрпақты тәрбиелеу ата-ананың, мұғалімнің және сіз бен біздің борышымыз. Ұрпақ тәрбиесі - адамзат баласының асыл мұраты. «Бала тәрбиесі – баршаға», демекші, еліміздің болашағы бүгінгі ұрпақты өнегелі етіп тәрбиелеу міндеттерінің бірі болып отыр. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы мектеп оқушыларының бойында адамгершілік және салауаттық тұрмыс негіздерін қалыптастыруға, азаматтықты тәрбиелеуге, шығармашылық қабілетін дамытуға жұмылдырылады. Тәрбие технологиясы – тәрбие мақсаттарына қол жеткізуге мүмкіндік беретін оқыту формаларының, әдістерінің, жолдарының, тәсілдерінің және тәрбие құралдарының жиынтығы. Бұл дамыту, оқыту және тәрбие процестеріне ықпал ететін тәсілдердің бірі. Педагогикалық технологиялар түрлі негіздемелер бойынша ерекшеленуі мүмкін: - туындау негізіне қарай (педагогикалық тәжірибе немесе ғылыми тұжырымдама бойынша); - мақсаттары мен міндеттеріне қарай (білімді қалыптастыру, тұлғалық қасиеттерін тәрбиелеу, дербестігін дамыту); - педагогикалық құралдардың мүмкіндігіне қарай (әсер етудің қандай құралы жақсы нәтиже береді); - тәрбиешінің технологиялар көмегімен жүзеге асыратын қызметтеріне қарай (диагностикалық қызмет, даулы жағдаяттарды басқару қызметі); - балаға деген көзқарасына қарай. Сынып жетекшісі ретінде тәрбиеші өз жұмысында келесі тәрбие технологияларын қолдана алады: - Диалогтық (сұхбат) технологиялар (пікірсайыстар, пікірталастар, дебаттар) - «Коллаж» технологиясы - Ұжымдық шығармашылық жұмыс - Шоу-технологиялар - Топтық проблемалықжұмыс (жобалардайындау) - Қарым-қатынастренингі - «Ақпаратайнасы» (қабырғағаілетінхабарландырулар, стенд түрлері) - Денсаулықсақтаутехнологиялары. - Жағдаяттықтехнологиялар 1. 1. Диалогтықтехнологиялар (пікірсайыс, пікірталас, дебат) Дебат – зияткерлікжарыс, өзкөзқарасынжәнепікірінбелсендітүрдеқорғаудыдамытубіліктілігі. Пікірталас – қандай да бірдаулымәселе мен проблемалардыңшешімін табу мақсатындаоларды талқылау. Пікірсайыс (ғылымиайтыс) – ақиқатқакөзжеткізумақсатындақандай да бір проблема бойыншаекікөзқарастызерделеуүшінқолданылатынынтымақтастықтыңформасы. Жоғарыдааталғантехнологияларнегізіненжоғарысыныптарда қолданылады. «Миға шабуыл» Талқылау нәтижесінде проблемаларды шешу идеяларын көптеп жинау Міндетті шарттары: Сарапшының қорытындысы (жазады) «Көкектің» қызметі (белгілеу) Уақытты шектеу (10 – 15 минут) «Дөңгелек стол» Бұл дебат өткізу формаларының бір түрі «Қатынас хаты» (Оқушылардың жазба жұмыстары, олардың жағдайға, мәселеге көзқарасы. Жиі «жан айқайы», жаңа ғана болған оқиғаға әсері) Аяқталмаған әңгіме «Дүкендегі касса алдында ақшасын жоғалтып алған қыз жылап тұрды. Оғанкөмектескімкелді, бірақоғанақшамболмады. Мен ...» Қарсыаргументтер «Мен біреудіңкөшірмесіболғымкелмейді, мен – дербес тұлғамын». Ранжирование (таңдау) (не жақсы, ал неменежаман) 1. 2. «Коллаж» технологиясы Табылғаниллюстрациялар, цитаталаржәнеқолда бар құралдарданплакаттаржасауарқылытақырыптынемесепроблеманызерделеудіболжайды. Топтардажүзегеасырылады. Презентация (тұсаукесер) ескерілген. 1. 3. Ұжымдықшығармашылықжұмыстехнологиясы Ұжымдықшығармашылықтәрбиетехнологиясын (басқашаатаулары: жалпықамқорлықпедагогикасы, коммунарлық педагогика, ұжымдық шығармашылық жұмыстар әдісі) И.П.Ивановжәнеоныңсеріктеріәзірледіжәнеенгізді. Шығармашылық тәрбиені ұйымдастыру – бұл ұжымның барлық практикалық жұмыстар, қарым-қатынас, қатынасжәнебарлықбастамалардыөздігіменұйымдастырутәсілдерінқамтитынбелгілібірөмірсүру әрекетін ұйымдастыруы. Кез-келгентәрбиешарасындаіс-әрекеттің психологиялық тұрғыдан қажет 4 кезеңіорындалады: мақсаттыжорамалдау, жоспарлау, мақсаттыіскеасыру, нәтижелердіталдау. Ұжымдық шығармашылық жұмыс – ҰШЖ – ұжымдықізденіс, жоспарлаужәнеқойғанмақсаттышығармашылықпеніскеасыру. Ұжымдық – бұлбұлтәрбиешілер мен тәрбиеленушілердіңжолдастық, тұлғааралыққатынасынбілдіреді. Шығармашылық – бұлістібелгілібірүлгібойыншаемес, жаңаша, бұрынғыдан да жақсыжасаудыбілдіреді. «Бәрі шығармашыл, басқаша қажеті не?» Жұмыс – бұлоныңнәтижесі, ортақпайдажәнеқуанышдегендібілдіреді. «Жұмыс, шара емес!» Бұл – оңіс-әрекетке, белсенділікке, ұжымдықавторлыққажәнежақсыкөңіл-күйгенегізделген, оқушыныоқыту мен тәрбиелеудіңтиімдіәдісі. Бағдарына қарамастаншығармашылықжұмыстысауаттыіскеасырудыңсенімдінәтижесіболып не саналады? Бұл оқушылардың көрермендікемес, керісіншеқандай да бірдеңгейдеұжымдықавторлықсезімшамасындақосажүретініс-әрекеттестіктіңоңбелсенділігі. ҰШЖ постулаттары: – ұжымдық шығармашылық; – ортақ жұмысжәнеоғанеріктітүрдеқатысу; – іс-әрекетформаларынтаңдауеркіндігі; – ересектер мен балалардыңынтымақтастығы; – шығармашылдарындыкөшбасшылардыңықпалыменұжымдыдамыту. Ұжымдық жұмыс түрлері: Еңбектік ҰШЖ (мысалы:«Еңбек десанты») Зияткерлік ҰШЖ (мысалы:«Брейн-ринг») Көркем ҰШЖ (мысалы: көркем-эстетикалықшығармашылық) Спорттық ҰШЖ (мысалы:«Спартакиада») Экологиялық ҰШЖ (мысалы: табиғаттағытіршіліккеқамқорлық) 4. Шоу-технологиялар Ойыншараларықатысушылардыүштопқа бөлумен өткізіледі: «Сахна», «Зал», «Жүргізуші». Үшерекшелігі: қатысушыларды өнер көрсетушілержәнекөрермендердепбөледі; сахнатөріндесайысады; ұйымдастырушылардайындаған сценарий. 5. Топтық проблемалық жұмыс – бұл оқушылардың проблемалықжағдаяттағымінез-құлқыменвербалды (сөзжүзінде) жұмыс. Оның мақсаты – ұйымдастырушешімдердайындау, қабылдау, түсіндіру, талқылау. Оларбелгілібіржағдайларғаорайдайындаладыжәнеқолданылады: мысалы, сыныптағыбалаларарасындаүнеміалауыздықтуындайды, ал оны ұйымдастырушыөзжолдастарынжәнетіптіересектердіайламеналдауғатырысады. Тәрбиешіарнайытүрде «кезектіалауыздықтыталдаужағдаяты» технологиясынтүзеді: 1. Алауыздыққақатысушылардыңәрқайсысынаболыпжатқаноқиғанысипаттауынамүмкіндікберетінсауалқояды. 2. «Зардапшеккенжақты» тәрбиешіоныңахуалынтүсінетіндігіненхабардаретеді. 3. Араздасқан жақтардыдаудыңшығусебебітуралыойлануғажетелеу; 4. Балаларменболғаноқиғаданшығужолдарынталқылайды. 1. 6. Қатынастренингі – топтықпрактикалық психология құралдарының көмегіменбалалардатүрліоңпедагогикалық тәжірибе аспектілерінің тәжірибесін, қатынас тәжірибесін (өзара түсіністік тәжірибесін, қатынастәжірибесін, мектептікпроблемалықжағдаяттардағымінез-құлық тәжірибесін) қалыптастыру мақсатындағыпедагогикалықжұмысформасы. Қатынастренингтеріндемұнанбасқақандай да бірпедагогикалықаспектілердікөругеболадыма? Әрине, иә. Түрлібалаларүшінтүрлісебептергебайланыстықатынастыңоңтәжірибесіненбөлекбасқа да салдарларыболуымүмкін: бір-біріменқарым-қатынастыңөзгеруі, педагогпенқарым-қатынастыңөзгеруі, қандай да біртұлғалықбілімберудідамытунемесебекіту. Бірақ бұл – мақсатретіндежоспарланғаннәтижелеремес. Жақсы болған жағдайда бұлтәрбиеніңықтималдыболжамдары. 7. «Ақпаратайнасы» Көпшіліктікграфикалықақпаратқабелсендіқатынастәжірибесі. Психологиялықнегіздер. Назар (ықылас) аудару. Ықыласты қолдау. Ақпаратты түсіну. Қатынас. Ақпаратқа қатысты іс-әрекет. Технологиялықтізбек Алдағы ақпаратқа мақсат қою. Ақпараттыңпайдаболуы. Керібайланыстыңашылуы. Ақпаратпен жұмыс. 1. 7. Денсаулықсақтаутехнологиялары – бұл: педагогтыңсалауаттыөмірсалтыдағдыларын меңгерту ұмтылысына құрылған, оқыту мен тәрбиенің жүйелі тәсілдері; балалардың сабақтажәнесабақтантысіс-әрекетіндеқолайлыпсихологиялықахуалтудыру; денсаулыққорғаужәнесалауаттыөмірсалтыннасихаттау. Абзалы, оқушылардыңпсихологиялықжайлылығы – маңыздыаспектілердіңбіріболыптабылады. Біржағынан, осылайшаоқушыларшаршауының (қажуының) алдыналуміндетішешімінтабады, басқажағынан – әрбір баланыңшығармашылықмүмкіндіктерінашуүшінқосымшаынтапайдаболады. Тілектестікахуал, байыптысұхбат, айтылғанәрбіройғазейінқою, оқушыныңөзкөзқарасынбілдірутілегінемұғалімнің, тәрбиешініңоңпікірі, жіберілгенқателердіәдептітүзету, дербесойлауқызметінекөтермелеу, орныменайтылғанәзілнемесешағынтарихишегініс – бұл әрбір баланың қабілетін ашуғаұмтылғанпедагогтыңбойындаболуытиісқасиеттердіңтолықжиынтығыемес. Оқушыларсыныпқанашарбағанемесеескертуалуқаупіменемес, сұхбаттыжалғастыру, өзбілімін көрсету, жаңаақпараталутілегімен кіруітиіс. Осындайсабақпроцесіндеэмоционалдыққолайсыздықбаланыңқолынантапсырмаорындаукелмейжатқан, немесетіптіорындамағанкезде де туындамайды. Соныменбірге, қорқыныш пен шиеленістіңболмауыәркімгеіштегіпсихологиялықкедергілерденарылуға, ойынбатылырақайтуға, өзкөзқарасынбілдіругекөмектеседі. Оның үстіне әрбір оқушы алған бағасының дәлелділігін өзі түсінгенжағдайдасабырлылықтанытады. Өзқателерінбағалайотыра, оқушыолардытүзетужолынбірденбайқайды. Уақытшақұбылысретіндеқабылданғансәтсіздікоқушыныүйдежәнесыныптаәлдеқайдатиімдіжұмысорындауға ынталандырады. Педагог оқушыныңөзіндікталдаужасауғаұмтылысынмадақтайды, оныңөзмүмкіндіктерінедегенсенімінкүшейтеді. Психологиялық жайлылық пен эмоционалдық көтеріңкілік жағдайында сыныптың жұмысқабілетіайтарлықтайартады, нәтижесіндеоқушыларбілімдіәлдеқайдасапалымеңгеругежәнеайтарлықтайжоғарынәтижелергеқолжеткізеді. Мектептегісабақаяқталғаннанкейіноқушыларсыныптанжақсыкөңіл-күйменшығады, өйткені осы уақытаралығындатерісфакторларатыменболған жоқ. Баланың денсаулығын сақтау оқу іс-әрекетін ұйымдастыру үшін қажет гигиеналықжәнепсихологиялықшарттартуғызудығанаемес, соныменқатартүрліаурулардыңалдыналуды, сондай-ақсалауаттыөмірсалтыннасихаттауды болжайды. Бүгінгі күні денсаулық мәселесіноқупәндерініңаясындақарастыруөтемаңызды. Бұлалғанбілімдітереңдету мен пәнаралықбайланыстардыіскеасырудағанаемес, солсияқтыоқушыға алған білімніңкүнделіктіөмірменбайланысынкөрсетуге, оны өз денсаулығына қамқорлықпен қарауға үйретеді. 9. Жағдаяттықтехнологиялар (жағдаятқақарайқолданылады) Сырт көзге қай педагогтің түсінігінде формалардың қайсысы «жаңа», ал қайсысы «ескі» екенінанықтауқиын. Олардыбелгілібірнақты жағдайдағы нәтижелілігі тұрғысынан қарастыру маңыздырақ. Мұғалімдер мен тәрбиешілер өзқызметіндеқандайтехнологиянықолданғанкүнде, олароқушыпікірінеқұлақаспаса, олар не сезініпотырғанынбілмесебұлтехнологияларсәттілікәкелмейді. Француз ғалымыЛегуветәрбиеғылымынакелесіанықтамаберді: «Тәрбие – бұлбалаларымызға біздің-ақ өмір сүруге үйрететін ғылым». Мен бұлойдыбылайжалғайын: алдағыөмірдіңқатігезнемесеқайырымдыболуыбалалардықалайтәрбиелеуімізгебайланысты. Назарларынызға рахмет! | |
| Просмотров: 348 | Загрузок: 0 | | |
Пятница, 2024-12-20, 4:39 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Категории раздела | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|