Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Казахский язык и литература |
“ Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен шығармашылығы ”
| Білімділік мақсаты: Оқушылардың төмеңгі сыныпта Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен шығармашылығынан алған мәліметтері бойынша білімі мен дағдыларын тексеру.Өлеңдерді мәнерлеп айтқыза отырып, олардың дұрыс сөйлеу,білу дағдыларын қалыптастырып, Ы.Алтынсарин шығармашылығының қазақ әдебиетіндегі алатын орны мен маңызын тексеру. Дамытушылық мақсаты: Өлеңдерді айтқыза отырып,олардың тіл мәдениетін,сөз байлығын,сөздік қорын,көркем шығармашылық қабілеттерін дамыту,есте сақтау қабілетін дамыту. Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларға Ы.Алтынсариннің өлеңдерінің мазмұнын,тақырыбы мен негізгі ойын меңгерте отырып,олардың бойындағы қазақ халқына,қазақ тіліне деген сүйіспеншілік сезімін қалыптастыру. Сабақтың түрі: білімді қорытындылау Сабақта қолданылатын көрнекіліктер: .интерактивті такта а)Ы. Алтынсарин портреті. ә) Ы.Алтынсариннің өмірі мен шығармашылығына байланысты арналған көркем суреттер. 1850 жылы Орынборда мектеп ашылды. 1857 жылы оқуын “Өте жақсы” деген бағамен аяқтайды. 1859 жылы туған елінде тілмаштық қызмет атқарады. 1859 жылы Ы.Алтынсарин атасының таныс кісісі В.В.Григорьевпен танысады. 1860 жылы Ы.Алтынсарин Торғай мектебінің мұғалім болуға рұқсат алады. 1864 жылы Торғай мектебі ашылады. Ы.Алтынсарин Н.И.Ильминскийге былай деді: “ Қазақ даласын үш жылдай аралаған сіздің қазақ халқы ұғымтал,ақылды,дарынды бірақ оқымаған дейтініңізге мен сенемін.Қазақ халқы қарапайым,өнері жоқ халық,бірақ біз қарапайымдылықтың өзінен де көп жақсылық табамыз” 1876 жылы Ы.Алтынсарин Петербург,Қазан қалаларына барады,онда орыс ағартушыларының еңбектерін зерттейді. 1879 жылы Ы.Алтынсарин Торғай облысы мектептерінің инспекторы қызметіне тағайындалады.1879-1883 жылдар аралығында Торғай облысының төрт уезінде Торғай, Ырғыз, Тройцк, Ақтөбе қалаларында жаңа мектептер ашты. 1883 жылы Торғай қаласында қолөнер мектебі ашылды. 1887 жылы Ырғызда қыздар мектебі ұйымдастырылады. 1881 жылы Омбы қаласында түңғыш мұғалімдер мектебі ашылады. 1883 жылы Мұсылман мектептерде араб тілінде жазылған “Құран”, “Әпитек”, “Мұсылмандық тұтқасы “Мұқтасар” “Мектеп қабілетсіздік пен жалқаулықтың ұясына айналмауы тиіс” “Мұғалім – мектептің жүрегі.Мен жақсы мұғалімді дүниедегінің бәрінен де қымбат бағалаймын”, “мен мұғалімдерге туған бауырымдай қараймын,өйткені бізде бәрі де, пікір де,тілек те материалдық күш те ортақ” “Ы.Алтынсарин – Қазақ мәдениетінің зор қайраткері” М.Әуезов. “Мені Орта Азиядан ағартушы Алтынсарин қолдайды” И.Я.Яковлев. “Ы.Алтынсарин – ұлы педагог,ағартушы,жазушы” Ә.Дербісалин. 1883 жылы Торғай облысының әскери губернаторына жолдаған баяндамасында ол ,,Қазақтарға –осы дарынды,ақыл –есі мол халыққа –кешікпей рухани және қоғамдық даму жолына түсетін дұрыс бағыт беру –қалай дегенмен де аса қажет болып отыр ,, -деп жазды. Ыбырай Алтынсарин “Қазақ хрестоматиясына” орыс алфавитімен әңгімелерін енгізді. “Қара батыр”, “Байұлы”, “Жиренше шешен”, “Тазша бала”, “Атымтай жомарт”, “Таза бұлақ”, “Аурудан аяған күштірек”, “Мейрімді бала”, “Бақша ағаштары”,”Әке мен бала”.Аудармалары: “Силинші ханым”, “Зеректік” Ы.Алтынсариннің “Қазақ хрестоматиясына” кірген өлеңдері: “Өнер білім бар жұрттар”, “Кел балалар оқылық”, “Жаз”, “Өзен”, “Бұл кім?”, “Ананың сүюі”, “Әй, жігіттер!”, “Әй, достарым!” Бекіту сұрақтар 1.Ақынның әкесі кім? 2.Ақынның атасының аты кім? 3.Ақынның алғаш мектеп ашқан қаласы,қай жылы ашылды?4.Ақынның оқыған қаласын ата?5.Ақынның анасы кім?6.Ақынның орыс достарын ата? Тест сұрақтары 1.Ақын қашан дүниеге келді? а)1835 ә)1841 б)1845 в)1846 2. Ақын Орынборда неше жыл оқыды? а)5 ә)6 б)7 в)10 3.Ы.Алтынсариннің,, Силінші ханым” әңгімесін кімнен аударды? а)Л.Н.Толстой ә)А.С. Пушкин б)М.Ю.Лермонтов в)И.С.Тургеннев 4.Ы.Алтынсариннің орыс досы кім? а)Ф.И.Тютчев ә)Н.И.Ильминский б)Н.В.Гоголь в)Ф.М.Достоевский 5.1887 жылы Ырғызда қандай мектеп ашты? а)діни оқу мектебі ә)қыздар мектебі б)балалар мектебі в)мұғалімдер мектебі Сабақты қорытындылау: 1.Ы.Алтынсариннің ата-анасы қандай адамдар болған? 2.Ы.Алтынсарин қандай мектептер ашты? 3.Ы.Алтынсариннің орыс достары кімдер? 1.Ы. Алтынсарин кімдерден аударма жасады? 2.Ы.Алтынсариннің қандай әңгімелерін білесің? 3.Ы.Алтынсарин қашан дүниеден өтті? 1.Ы.Алтынсариннің Мұсылмандық тұтқасы атты қандай себептер болды? 2.Ы.Алтынсаринге Приходько қандай кедергілер жасады? 3.Қазақ хрестоматиясына қандай әңгімелер енген? Үйге тапсырма: Ы.Алтынсариннің өлеңдері мен әңгімелерінің тәлімдік мәні. | |
| Просмотров: 17951 | Комментарии: 2 | |
Вторник, 2024-04-30, 7:03 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|