Тақырыбы : Ұлттық өрнек түрлері

Мақсаты :
а) Білімдерін тереңдету. Ою-өрнек түрлерімен , шығу тарихымен таныстыру.
Ұлттық өнерді өскелең ұрпаққа үйрету .
б)Әр түрлі элементтерді қолдану арқылы оқушылардың қызығушылықтарын, өнерге деген құштарлығын ,шығармашылық ізденістерін арттыру .
в) Халқымыздың асыл мұратын , салт –дәстүрін қадірлей білуге үйрету . Шеберлікке , өз бетінше еңбек етуге , ұқыпты таза жұмыс істей білуге тәрбиелеу .

Сабақ түрі : сайыс

Пәнаралық байланыс: технология ,геометрия , тарих

Көрнекі құралдар: слайдтар, ою-өрнек түрлері , буклет, тест сұрақтары

Сабақ барысы :

І. Ұйымдастыру кезеңі

а) Оқушылармен амандасу
ә) Сынып тазалығына көңіл бөлу
б) Түгендеу
в) Сабаққа даярлықтарын тексеру
г)Оқушыларды екі топқа бөлу

ІІ. Жаңа сабақ

Қандай өрнек түрлерін білесіңдер?
2 топқа тапсырма :
Ассоциациялық карта стратегиясын қолдану

Өрнек түрлері

Екі топ білгендерін қағазға жазып қорғайды Бірін-бірі толықтырады .

«Өнер -таусылмас азық , жұтамас байлық»-дейді халық даналығы . Қазақтың қолөнері де өзінің төл тума бітім қасиетімен, халқымыздың ғасырлар талғамынан өткен асыл қазынасы . Бабаларымыздан қалған асыл қазынамыздың бірі ою-өрнек.
Ою-өрнек латынның «орнамент»- әшекейлеу , әсемдеу деген мағынасын білдіреді. Ертеде халқымыздың тұтынған бұйымдарының бәрі оюмен әшекейленіп , безендірілген. Мысалы : сырмақ, текемет, тұскиіз, алаша , қоржын, сандық,бесік, домбра , ағаштан жасалған ыдыстар, зергерлік бұйымдар, ұлттық киімдер де ою-өрнектермен безендірілген.
Қазақтың ою-өрнектері атауларына байланысты бірнеше топқа бөлінген:

Түрлері Атауы

1. Көк әлеміне байланысты өрнектер Ай, айшық, күн, шұғыла
2. Малдың дене мүшесіне , ізіне байланысты Арқармүйіз , қошқармүйіз , түйетабан, омыртқа
3.Аңға байланысты Бөрікөз , иттабан, иттіс
4. Жәндіктерге байланысты Алақұрт ,жұлдызқұрт , көбелек
5. Құстарға байланысты Қазмойын ,қазтабан , құсқанаты
6. Жер ,су, өсімдіктерге байланысты Жапырақ , ирек, су , үшжапырақ, райхангүл , шиыршық
7. Қару , құралдарға байланысты Айбалта , балдақ, балта , қармақ,
8. Геометриялық фигура тектес Тұмарша, төртқұлақ, сүйір

Жануарлар өрнегі –киізде , кілемде көп қолданылады.Геометриялық ою-сәулет , дизайн өнерлерінде кең қолданылады. Аспан әлемін және шырақтарын бейнелейді .( Айшық ,жұлдыз ,күн)

ІІІ топпен жұмыс ( топқа тапсырма беру )

Өрнек туралы тақпақ құрастыру
Ою-өрнек дегенде, ою-өрнек,
Қошқар мүйіз оюы болсын ермек .
Кел, жолдастар, көңілді ән салайық
Сыныпқа келген қонақты қарсы алайық.

Көздің жауын алатын
Көрсең апам киізін,
Елестетер оюы
Иір арқар мүйізін.

Киіз үйдің ішінде
Ала қотан отырып,
Қазтабанды қолданып,
Басқұр , баулар тоқыдық.

ІV. Ойын-«Тапқырлық»

1. Жұмбақ шешу , осы жұмбаққа байланысты ою түрлерін атаңдар

Дүниеде бір молда ,
Уақытында азан оқиды.
Мезгілінде айқайлап,
Қайтып кеп , жер шұқиды .

Жауабы : Қораз

Таптым , таптым, тап жорға
Табаны жалпақ бозжорға .
Оюлар: түйетабан, ботагөз, өркеш

Екі найзасы бар,
Екі айнасы бар
Төрт сылдырмағы бар ,
Бір сыбыртқысы бар.

Жауабы : сиыр
Оюлар: Сыңармүйіз, сынықмүйіз,қосмүйіз
Жеңген топты жұлдызшалар арқылы бағалау

V. Тест сұрақтары ( тест ою-өрнек)

1. Ертеде ою-өрнекті матаға түсіру үшін қандай тәсілді қолданған?
а) қарындаш
б) уыз
в) Бор
2. Көне әлемге байланысты өрнектер?
а) шұғыла
б) тышқан із
в) көбелек
3. Ою-өрнектің неше түрі бар?
а) 300
б) 500
в) 400
4. Гүл оюы нені бейнелейді ?
а) бейбітшілік
б) қуаныш
в) дархан

5. «... аузынан шөп алмайтын момын» теңеуі қай түлікке арналған ою-өрнекте кездеседі? Көп нүктенің орны қай түлікке арналған?
а) итқұйрық
б) сынық мүйіз
в) қошқармүйіз
6. Жануар тектес ою-өрнек:
а) иттіс
б) боткөз
в) құмырсқа
7. Геометриялық ою-өрнек:
а) құсмұрын
б) жауқазын
в) сүйір
8. Кесте өнерінде көп қолданылатын ою?
а) жылан
б) қырық шақа
в) алтын жіп мүйіз
9. Бас-аяғы жоқ ою:
а) итқұйрық
б) сұлама
в) тарақ
10. Ертеде жаңа туған нәрестеге арналған бұйымдарда бейнелік нышанына қарай қай ою салынған?
а) зооморфты
б) геометриялық
в)өсімдік тектес

VІ.Оқушы шығармашылығы ( өзіндік жұмыс)

Тапсырма
Екі топқа ою ойғызу
Жұмыс алдында қауіпсіздік ережесін ескерту .
1. қайшыны қасыңдағы оқушыға қарсы сілтеме
2. қағазды қиғанда саусағыңды кесіп алма
3. қағазды қайшыға қарсы айналдыр
4. қайшыны тұтқа жағымен бер

Оқушылардың жасаған жұмыстарынан көрме ұйымдастыру .Ерекше орындалғандарын атап өту .

VІІ.Қорытындылау

VІІІ.Үйге тапсырма

Өрнек түрлерін, атауларын жаттау. Келесі сабаққа дайындықпен келу ( түсті қағаз, желім, қайшы әкелу )

ІХ. Бағалау .Оқушылардың жұмыстарын , сабаққа қатысуларына қарай бағалау
Х. Сабақ соңында жұмыс орындарын жинастыру , тазалау.