Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Опыт |
Тәрбиеші мен ата-аналар арасында жағымды өзара
| Семей қаласы «№ 14 мектеп-бақша» мемлекеттік мекемесінің әдіскері Қожанова Гүлмира Тұрдаықынқызы Тәрбиеші мен ата-аналар арасында жағымды өзара қарым-қатынас орнатудың кейбір әдістері. Ата-аналардың барлығы да жақсы ,алайда тіпті нағыз керемет адамның өзі де өмірдегі ойлау стероетипіне байланысты білімінің жетіспеушілігінен (мысалы, жас ерекшеліктері), тәжірбиесінің аздығынан қателесуі мүмкін. Сондықтан, кейбір жағдайларда ата-аналар өздерінің пікірлерін жалғыз дұрыс пікір деп санап, ешкімді тыңдағысы келмей, мәселеден бастарын аулақ салып барлығы дұрыс деген көрсететіндері кездесіп жатады. Ерекше санатқа жататындар- бұлар баланың амандығы мен тәрбиесі үшін өзге адамдарғаақысын төлеуге дайын тұратын материалдық жағынан қамтамасыз етілген ата-аналар. Бала үшін басты мәселе үнемі қолдары босамайтын және оған уақытының бір бөлігін қиюға қолдарытимейтін жақын адамдар түсінбестігі болып табылады. Балалар көбінесе ықылас, қамқорлық, қолдау, мейірімді қарым-қатынастың тапшылығынан азап тартады. Алуан түрлі ата-аналар кездеседі, сол себепті олармен өзара қарым-қатынас құру барысында тәрбиешіге қиындықтар тууы мүмкін. Бала балабақшаға жалғыз келмейді, ол бізге өзінің ата- аналарымен және өзге жақын туыстарымен келеді. Балабақшаға келген кезде әрбір ересек адам кездейсоқ жүрген адам емес. Ол бала үшін белгілі бір ақпарат көзі болып табылады. Балабақша жайында ересектердің балаға айтқан ақпараты жағымды болған сайын педагог пен бала арасындағы өзара іс-әрекет үйлесімді болады. Бұл үрдіс екі жақты, сондықтан бала тарапынан жағымды қарым-қатынас ата-аналардың балабақшаға қатынасын және оның педагогикалық ұжыммен ынтымақтастығы сапасына әсерін тигізеді. Мен балабақшада тәрбиеші болып 17 жыл жұмыс атқарып, 3 жылдан бері Әдіскер міндетін атқарып жүрмін. Өз мақаламда мен өзімнің жас, жұмысты енді бастап келе жатқан тәрбиешілеріммен ата- аналарымыздың арасындағы қатынас барысында өзара түсіністікке қол жеткізудің бірқатар жақсы танымал, кейбір жағдайда аңғармай жіберіп алатын тиімді тәсілдеріне көңіл аударғым келеді. Сонымен, ата-ана балабақшаға жұмыс пен үй, тірлік пен қамқорлық әлемінен келеді, алайда оның көңіл күйі әрқашан да шаттықта бола бермейді. Оны тәрбиешінің қалай қарсы алуының өзі олардың бұдан арғы диалогы дұрыс қалыптасуына әсерін тигізеді. Көптеген тәрбиешілердің үндемей келіп немесе немқұрайлы сәлем беріп қабағы түнерген ата-аналарды қарсы алуы ықтимал.Ата-аналардың осындаймінез құлық стереотипін өзгертуге көмек көрсету аса маңызды. Мысалы: Мұны, төмендегідей жасауға болады; ата-ананыңаты-жөні қалай екенін еске түсріңіз, оны жылы шырай қалыпта елестетіңіз, күлімсіреңіз, оны сенімді түрде есіммен атаңыз, көзіне қарап тұрып сәлемдесеңіз. Сіздің баланы және оның ата-анасын көргеніңізге қуанышты екендігіңіз туралы сөзіңіз оның нәтижесін арттырады. Әрине бірінші кезден бастапмұндай нәтижеге қол жетпеуі мүмкін, алайда тәрбиешінің шыдамдылығы мен табандылығы бірқатар уақыттан кейін ата-ананың мейірімді және ілтипатты қатынасы өзіндік үлесін алуға ұмтылатындығына себеп болады. Тәрбиешінің мұндай қарым-қатынасын көрген балалар тез арада жағымды сөздер айтуға дағдыланады және өздері де мейірімділік пен жылы шырайлықтың үлгісін көрсетеді. Ата-анаиен әңгіме барысында оны жиі жиі есімімен атап айту пайдалы, өйткені осының өзі кез келген адамды қоршаған топтағы адамдардан ерешелейді;ата-ананы есімімен айту тәрбиешінің оған мүдделі екендігін және ықыласпен қарайтындығын көрсетеді. Ересек адамдардың тұрғысынан сыпайы қатынас орнату мақсатында ата-анаға «Сіз» деп және аты мен әкесінің атын айту маңызды, қажет болған жағдайда ата- ананың қалауы бойынша атын толық түрде айту керек, бұл өзара қарым-қатынастағы қашықтықты сақтайды. Енді ата-ана арасындағы маңызды диалог- көңіл қоя тыңдау жайында. Кез келген ата-ана өз баласына қатысты тәрбиешінің пікірімен сай келу келмеуіне қараматан кез келген жағдайда өзіндік пікірінің болуына құқылы. Ата-ананың қандай болмасын пікір немесе сенімдерді айту барысында өзінің табандылығы мен артық негативін азайту үшін оны ықыласпен тыңдау қажет, бұл тәрбиешінің оған ата-ананың не айтып тұрғандығын нақты білдіруін көрсетеді. Мысалы: егер баланың анасы оның баласын топтағы бір баланың ұрғандығы жайында тағы да шағым жасағандығы туралы ашуланып айта бастаса, онда өзіңнің жауабыңды келесі сөздармен бастаған жөн: «Меніңше, Сіз кеше балаңызға ауырлық тигізгендігі үшін ренжулі сиқтысыз». Немесе ертеңгіліктен кейін ата-ана өз қызының неліктен ханшайым емес, көбелек ролін ойнағандығын сұраса тәрбиеші «Сіз қызыңыздың ертеңгілікте басты ролді ойнамағандығына қапалы сиятысыз» деп жауап беруіне болады. Барлық жағдайда да жауапты сұрақ түрінде емес мақұлданған жауап түрінде беру маңызды, сөйтіп тәрбиеші ата-анаға оны тыңдап және оның сөзі мен сезімін ұғынғандығын көрсетеді. Кейбір жағдайда да көңіл қоя тыңдау ата-ананың оның балабақшада болған сәтіне мүлде қатысы жоқ жағымсыз жайттарды айтып салуына себеп болады. Мысалы: Баланы алуға ашулы ана тәрбиешінің пікірінше әрбір ұсақ түйектерге мінтаға бастайды. Ол баланың серуенге неге қызыл футболка кимегендігін, ертеңгілікте неге тақпақ айпайтындығы және сол сияқтыларды сұрайды. Ата-ананың осындай ашулы әрекетіне тәрбиешінің былай жауап беруіне болады: «Сіз ашулы және ренжулі сияқтысыз». Бұл сөздер ананың өзіндік жекелей жағдайына қайта оралуына септігін тигізеді, бәлкім ло өзінің неге ренжулі екендігінің себебін айтуы мүмкін,мысалы, балабақша келер жолда туфлиінің өкшесі сынып қалғандығы жайында айтуы мүмкін. Сөйтіп, көңіл қоя тыңдауды келесі сөздермен жалғастыруға болады: «Өкінішті жайт, мұндай болғаны өте өкінішті».Ата-ана өзінің ашу ренішін басқаннан кейін диалог анағұрлым сындарлы арнаға түседі. Ата-анамен сындарлы өзара қарым-қатынастың тағы бір маңызды элементі- бұл тәрбиешінің жағымды ойды пайдалану қабілеті, яғни кез келген қалыптасқан жағдайдан жағымды нәрсе көру. Мысалы: Бала төбелескен жағдайдаодан қандай жағымды нәрсе көруге болады? Бұдан баланың өте сәтті болмаса да дау- жанжалды шешудің бір жолын тапқандығын көруге болады. Бала мүмкін өзін қорғаған болар өзінің ұстанымын талап етіп бәлкім мұндай әдіспен ойыншықты иеленудің құқығын көрсеткен болар. Ал әйтпесе Отанның ержүрек қорғаушысы немесе қарапайым жұбай және әке қалай өседі? Немесе қыздың ханым немесе ханшайым ролін емес тиіннің ролін алғандығынан қандай жағымжы нәрсе табуға болады. Ал бұл өзіңе жаңа көп игерілмеген ролді орындаудың мейрамға қатысудан ляззат алуға үйренудің әртістік қабілеттіліктерін дамытудың екінші орындағы шағын ролді ашық, қызғылықты, есте қаларлықтай ойнаудың тамаша мүмкіндігі. Осы арқылы актерлік талантты дамытуға немесе кез келген жағдайда өзінің лайықты адам екендігін сезіну қабілетін арттыруға болады. Кез келген жағдайда көңіл қоя тыңдау арқылы мейірмділік, жарқын жүзділік және құрмет таныта отырып, ата-аналардың алдында жағымды қасиеттерін аша отырып, сіз күнделікті мына қарбалас өмірде оған әдемілік пен жарқындықты көруге, кез келген қиын жағдайда пайдалы тәжірбие алуды, жылдам өтіп бара жатқан күндерден қуашһныш пен бақытты сәттерді табуға және ляззат алуға мүмкіндік бересіз. Сіз оларға өз баласын сүйіспеншілік пен қолдау, түсіністік пен табыстылыққа деген сенімнің қоршауында өсіруіне жағдай жасайсыз. | |
| Просмотров: 2028 | |
Четверг, 2024-12-19, 1:58 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|