Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Семья и школа |
Бандама"Отбасы мен мектептің әріптестігі – тұлғаның табысты әлеуметтенуінің кепілі"
| Бандама"Отбасы мен мектептің әріптестігі – тұлғаның табысты әлеуметтенуінің кепілі" Солтүстік Қазақстан облысы Мағжан Жұмабаев ауданы Успенка ортамектебі Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Меңдібаева Нағима Саукенқызы Адам тұлға болып тумайды. Тулғаның дамуы оның әр түрлі әлеуметтік институттардан (отбасы,балабақша,мектеп және т.б)өтуінің нәтижесінде жүзеге асады. Әрбір кееңде адамның дамуы басқарылатың сыртқы және ішкі факторлар тарапынан ықпалға ұшырап отырfды. Бұл процесс жүріс - тұрысы мен әрікетінің мотивіне айналатын моральдық, интелектуалдық және эстетиқалық пайымдаулардың туындауына түркі болады, демек, тұлға әлеуметтенеді. Бала тұлғаға айналады. Отбасы – әр адамның өміріндегі бірінші тұрақты ұжым,бұл әлеуметтену мен тұлға санасы дамуының бірінші сатысы. Отбасы тұлға мен қоғам арасындағы дәнекер , жалпыадамзаттық құндылықтарды жеткізуші болып табылады. Өкінішке қарай, әлеуметтік ждәне педагогиқалық зерттеулер көрсеткендей ,көптеген ата-анаға педагогикалық және психологиялық білім, тәрбиелік біліктер, кейде тіпті отбасылық тәрбиенің мүмкіндектерін дұрыс түсіне білу жетіспейді екен. Көбіне ата- ана тәрбиенің қандай факторлары балалар қабілітінің дамуына, олардың мектеппен қоғамға беймделуіне қандай факторлар ықпал ететің және қандай факторлар кекдергі болатынын түсінбейтің көрінеді. Отбасы тәрбиенің тиімділігі ата – аналар өзінің тәрбиелік міндетін қалай түсінетіндігіне байланысты , олар психологиялық – педагогикалық білімді, тәрбиенің әдістері мен амалдарын қаншалық меңгенгеріне байланысты№ ретте отбасына мектеп пен кәсіби педагогтердің жәрдемі қажет. Отбасымен мектептің әріптестігі мен өзара байланысты тұлғаның табысы әлеуметтенуінің кепілі екен лаусыз.Отбасылық саясат әлеуметтік саясаттың басым бағыттарының бірі болып саналады. Қазақстан Республикасының Конституциясында: « Балаларды қамқорлыққа алу, оларды тәрбиелеу ата – аналардвң табиғи құқығы жене міндеті болып табылады» деп жазылған. Егеменді еліміздің жас азаматтың тұлғасын қалыптастыруда рухани – адамгершілік білім беру мен тәрбиенің міндеттері ерекше мән - маңызға ие болып отыр. Отбасы – руханияттың бесігі. ҚР « Неке және отбасы туралы» заңының 62 – бабында « Баланы тәрбиелеуші ата – ана оның дене, психиялық және рухани дамуына бірінше кезекте жауапты» деп жазылғаны тегіс емес. Одан бөлек ҚР «Балалар құқығы туралы» заңның 490- бабында: « ... ата – ана баланың дене және психиялық денсаулығына ,оның адамгершілігінің дамуыны кедергі келтірмеуі керек» деп жазылған. Сонғы он жылда көптеген отбасы экономикалық,кейде тіпті жан бағу қамымен жүрген жағдайда көптеген ата- ана баланы тәрбиелеу мен тұлғасын дамыту мәселелерін шешуден шеттетілген әлеуметтік тенденциясы етек алуда. Ата – ана баланың дамуының жас және тұлғалық ерекшелігін тиісіеше білмегендіктен,кейде өз түйсігі, өз шешімі бойынша тәрбиелей береді. Мұндай отбасылырда, әдетте, ата- ана мен балалар арасындағы тұлғааралық қарым қатынас болмайды , соның салдарынан көбіне жағымсыз болып келетін сыртқы ықпалға басымдық беріліп, баланың отбасы ықпалынан тысқалуына әкеліп соқтырады. Қазіргі уақытқа дейінгі тәжірибеде отбасының әлеуметтік институт ретіндегі рөлін төмендетіп ,қоғамдық тәрбиеге басымдық беру тәртібі қалыптасқан. Педагогтердің отбасы мәселелерін зерттеуге, отбасылық тәрының биеге ықпал ету жолдарын іздестіруге құлық танытпауының себебі осы. Әрбір үшінші отбасы толыққанды емес деген дерек бар. Әрбір екінші отбасында балалар тәрбиесінеөзіндік ықпалы бар жасырын немесе ашық шиеленісті жағдайлар кездеседі. Кәмелетке толмаған балалардың қылмыс жасауына кикілжіндер орын алып тұратын шиеленісті отбасылық жағдай себеп болады. Мұндай отбасында қылмыс жасу қаупі бар тұлға қалыптастады. Ата-аналар мұғалемдермен хабарласып, байланысып тұратын отбасылармен жұыс істеу қашанда жеңіл. Ал шиеленісті жағдайларған толы отбасылармен қалай жұмыс істеу керек? Мұндай отбасылармен жұмыс істеу табандылықты, зор еңбекті талап етеді. Отбасының жалпы шиеленісімен күрес бар уақытта оңда нәтиже бере бермейді. Мұғалімдердің көпшілігі бұл істе айтарлық нәтижеге қол жеткізе алмай, өз шамасы келетін жағын-баланың мектептегі өмірін өзгертуді қолға алады. Оқушыға қамқорлық жасап, көбірек көңіл бөліп, балалармен арқа-жарқа араласып, сергіп, өз жанына жайлы ермек тауып, ісінің нәтижесіне қуануына жағдай жасайды. Бір сөзбен айтқанда, оқушының сыныптастарымен тілдесіп, оқудан қуаныш табуына жағдай жасап, әлеуметтік рөлін арттырады. Мұғалімдердің әлдеқайда тәжірибелі енді бір тобы шиеленісті отбасылардың ата-аналармен қарым-қатынас жасаудан жалтаруға асықпайды. Керісінше, ондай ата-аналардың ойына қозға салып, өз баласының тұлғасын өздері, өз өнегесімен қалыптастыратынын түсіндіреді. Уақыт, табандылық, төзім, ата-анаға деген мейірім өз балаларының тәрбиесіне, олардың болашағына жауапкершілікпен қарауына міндетті түрде түркі болады. Ата-ананың балаға өз әрекеттері арқылы көрсеткен өнегесі халықтық тәрбиенің ең ықпалды құралы болған. Қай ата-ана ержетіп келе жатқан баласының нағыз ер азамат болғанын қаламайды? Болмаса қыз баланы қалай нәзік жанды, сырбыз бойжеткен етіп тәрбиелеу керек? Бұл асқан төзіммен келетін өте қиын жұмыс. Бір танымал саясаткер : «: «Бір ержігітті тәрбиелеу – бір адамды тәрбиелеу, ал бір қыз баланы ақылды келіншек етіп тәрбиелеу – бүтіп бір отбасын тәрбиелеу » деген екен. Көпұлтты мемлекетте тұраты адамдар еліміздің тәрбиелік ой-пікір мұралары-мен, адам, қазақ, орыс, неміс, татар және өзге халықтардың тәрбиелік дәстүрлер тәжірибесімен танысуы керек. Мектеп пен отбасы ұлттық сананың қорғаны болуға, оқушылардың бойында туыстық сезім, ата-ана, жас балалар, қарттар алдынға парыз сезімін қалыптастыруға, ерлер мен әйелдер арасындағы қатынастардың далығына үйретуге тиіс. Мектеп пен отбасы одақтас болуы тиіс. Осылай істеген жағдайда ғана өз балаларымызды тәуелсіз Қазақстан Республикасының азаматы етіп тәрбиелеу мәселесін шешуге жағдай жасалады. Бұл үшін отбасымен байланысты дұрыс жолға қою ғана емес, отбасының педагогикалық мәдениетін көтеруге жағдай жасап, оның күшті тәрбиелік әлеуетін тиімді пайдалануға талпыну керек. Халықтық, отбасылық дәстүрді жаңғыртып, ата- ананы бірлескен әрекетке жұмылдыруға, оларды педагогтермен бірлесе еңбектенуге тарту қажет. Тәжірибеден байқағанымыздай, отбасы мен мектептің әріптестігінің маңыздылығы барған сайын артуда. Бүгінде педагогтер ата- аналардың өз балаларына тиісінше көңіл бөлмеуін алға тартса, ата- аналар мектепте балаға өздері күткендей білім мен білік бермейді деп уайымдайды. Сондықтан мектеп өзара ықпалдастықтың көзін, ата- анамен жұмыс формаларын нақты айқындап, отбасылық тәрбиені жетілдіру негізі ретінде ата- ананың педагогикалық мәдениетін арттыру жағын ойластыруы қажет. Қазақстан мектептерінде табысты әлеуметтендіруге жағдай жасау мақсатымен «Біз біргеміз» бағдарламасы жасалып, енгізілуде. Жоғары сынып оқушыларына арналған курс оқушылардың тұлғааралық қатынастарда мәдениетаралық түсінігі мен толеранттылық ұстанымына, отбасылық өмірге дайындығына ықпал етеді. Мектептің әкімшілігі оқушылар тұлғасының әлеуметтену сапасына мақсатты түрде мониторинг жүргізіп отырады. Көне заманда данышпандар: «Бір жылын ойлаған күріш егеді, он жылын ойлаған ағаш егеді, тұтас дәуірдің қамын жегендер ұрпағын жақсылап тәрбиелейді» деген екен. | |
| Просмотров: 3407 | |
Среда, 2024-12-18, 11:08 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|