Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Математика |
Оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру
| Астана қаласы №3 мектеп-гимназиясы Математика мұғалімі: Кемельбекова Бақыткуль Рыскуловна Оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру Республикадағы экономикалық түбірлі өзгерістер Қазақстан ғылымы алдына аса зор ауқымды міндеттер қойып отыр. Қазіргі кездегі ғылым мен техниканың даму деңгейі әрбір адамда сапалы және терең білім мен іскерліктің болуын, жастардың белсенді, шығармашылықпен жұмыс істеуін және кеңінен ойлауға қабілетті болуын талап етеді. Сондықтан да, мектептегі оқу процесінің негізгі мақсаты – арнайы педагогикалық әдістермен мақсатты және жүйелі түрде оқушылардың интеллектін, шығармашылық ойлауын дамыту, ғылыми көзқарасы мен белменділігін қалыптастыру, өз бетінше білім алу дағдыларының дамуына негіз салу болып табылады. Жалпы білім беретін мектеп оқушылардың тиянақты білім алуын мақсат ете отырып, оларда өз бетінше білімдерін толықтыру, жаңа білімдерді алу тәсілдерімен құралдандыру, алған білімдерін теориялық және практикалық мәселелерді шешуге саналы түрде қолдана білу сияқты ақыл-ой белсенділігін дамытуы қажет. Ендігі жерде білім беру жүйесінің шығармашыл, техникада, экономика мен басқаруда жаңа жолдар мен әдістерді таба алатын, батыл да жаңашыл, ақыл-ойы дамыған адамдарды даярлау талап етіледі. Сондықтан, математиканы оқыту процесін жетіліру оқушылардың танымдық белсенділігі мен ізденімпаздығын арттыруға негізделген. Оқу-танымдық қызметі барысында оқушылар қажетті көлемдегі білімді игеріп қана қоймастан, танымдық қабілеті мен шығармашылық ойлауы да дамытылады. Танымық қабілет пен шығармашылық ойлау процестері қысқа мерзімде қалыптаспайтындығы белгілі. Оқушылардың танымдық қажеттілігін қанағаттандыруға шығармашылық жұмыстар мен тапсырмалар игі әсерін тигізетіндіктен бұл мәселе оқытудың алғашқы күнінен-ақ педагогикалық ұжымның назарында болуы тиіс. Яғни, шығармашылық таным қабілетінің артуы үшін мұғалім мен оқушының шығармашылық ізденулері өзара ұштасуы қажет. Шығармашылық қызметке жататын, жаңа білім алуға бағытталған зерттеушілік қызметінің нәтижесі – зерттелінетін объекті немесе оның аралық объектілері жайлы, не ол объектілерді зерттеудің нақтылы, болмаса арнайы әдісі туралы жаңа білім. Бұл жерде біз жаңа білімдердің ішінен ғылыми зерттеушілік қызметті сипаттайтын объективті (принципті жаңа) білімді және оқу-зерттеушілік қызметті сипаттайтын субъективті жаңа білімді (белгілі бір субъекті үшін ғана жаңа білім) ажырата білуіміз қажет. Оқу-зерттеушілік қызметтің логикалық құрылымы әсіресе ондағы психикалық процестердің ерекшіліктері ғылыми зерттеушілік қызметтен көп айырмашылығы бола қоймайды. Оқу зерттеушілік процесс барысында оқушылар белгілі бір фактілер мен құбылыстарға берілетін түсініктемелер мен дәлелдеулерді өз бетінше ізестіріп, түсінуіне тура келеді. Оның ғылыми ізденістен айырмашылығы –оқушы мұндай «жаңалықты» субъективті түрде, өзі үшін жасайды. Ғылыми зерттеуде қарастырылып отырған мәселенің қаншалықты қиын екендігі белгісіз және зерттеуші қандай да бір жаңа нәтиже алу мүмкіндігі туралы сенімді болмауы мүмкін (оның бар екендігі жайлы білмеуі мүмкін). Ал, оқу зерттеушілік қызметте оқушылар тапсырманың орындалатына және оны орындауға қажетті білім деңгейінің жеткілікті екендігіне сенімді болады. Сондықтан да, оқу зерттеушілік қызметі ынталандырушы қосымша себеп бар. Ол – есеп шығарудан рухани қанағаттануы мен эститикалық ләззәт алуы және зерттеу мақсатына жету мүмкіншілігіне сенімді болу. Оқыту процесінде оқушылар оқу материалындағы заңдылықтар мен байланыстарды бірінші рет ашушы жағдайында болады. Сондықтан, ол – зерттеуші де. Ғылыми зерттеу әдістерін оқушылардың оқып үйрену қызметінің әдістері де болып табылады. Бақылау, тәжірибе және сынау әдістері математиканы оқытуда негізінен математикалық объектілердің қасиеттерін, заңдылықтарды көрсетіп беру үшін пайдаланылады. Математикалық зерттеулерде анализ және синтез, индукция және дедукция, жалпылау және нақтылау т.с.с. ғылыми зерттеу әдістері ерекше орын алады. Математиканы оқыту процесінде танымның ғылыми зерттеу әдістері теоремаларды дәлелдеу, есептер шығару, математикалық ұғымдардың қасиеттерін оқып үйрену әдістері ретіндегі әр түрлі формаларда кездеседі. Оқу материалының маңыздысын бөліп алу, дәлелдеу, бекерлеу және т.б. үйрету оқушылардың маңызды ой қорытуларды жасай алуына тәрбиелейді. Математиканы оқыту процесінде қолданылатын ғылыми зерттеудің жалпы әдістері бір-бірінен тәуелсіз болмайды. Олар бір-бірімен тығыз байланыста. Бұлардың ішінде алғашқы анализ және синтез болып табылады да, олардың негізінде басқа әдістер (ойлау операциялары) де жүзеге асырылып жатады. Анализ синтезсіз болмайды. Ойлау процесінде олар біргелікте жүзеге асырылып, шындықты танудың екі жағы ретінде қарастырылады. Анализ бен синтездің бірегейлігі басқа да ойлау операциялары – салыстыру мен жүйелеуде де көрініс табады. Ал, салыстыру анализсіз, жалпылаусыз, абстракциялаусыз және классификациялаусыз жүзеге аспайды. Оқушыларды математикалық зерттеу әдістерін үйрету, оларда зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру арқылы математикалық теорияның мәнін дұрыс түсінуге мүмкіндік туады. | |
| Просмотров: 3149 | |
Четверг, 2024-12-19, 2:12 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|