Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Классному руководителю |
«Мақал-мәтелдер» сайысы
| «Мақал-мәтелдер» сайысы Құрметті ұстаздар оқушылар өткізіліп отырған мақал - мәтел сайысына қош келдіңіздер. Бұл сайыс сабағымызда 6,7, 8 сыныптардың ақушылары арасында жарыс өтеді. Бұл сайысты өткізудегі мақсатымыз оқушыларды әдеби сөз сөйлеуге тәрбиелеу, ауызекі сөйлеуін дамыту, шешендікке баулу. Түрі:сайыс Сайыстың барысы: Ұйымдастыру кезеңі - Бүгінгі сайыстың жақсы өтуіне тілектеспіз.Сайыстың алдында тіл туралы белгілі адамдардың айтқан сөздерін еске түсірейік. Шыңғыс Айтматов: «Тіл жоқ жерде, ұлт жоқ.» Максим Горький: «Тіл аспап сияқты,оны жақсы білу керек,оны меңгеру керек.» Бауыржан Момышұлы: «Тіл дегеніміз-қай халықтың болмасын,кешегі,бүгінгі ғана емес, ертеңгі де тағдыры.» Махмұт Қашқари: «Игі істің басы-тіл, тәрбие басы-тіл.» Нұрсұлтан Назарбаев: «Тілден артық қазына жоқ,тілден артық қасиет жоқ.» Ал енді сайысымызды бастайық. І.Үй тапсырмасын тексеру Ø Шарты:Топтың атын және ұранын дайындап келу. Жүргізуші: Сайысымызды бастамас бұрын , үй тапсырмасын тексерейік.Әр топқа топтың атын , ұранын дайындап келу тапсырылған. І топ «Тапқырлар». Ұраны : Тапқырмыз деп ұрандап, Өмірде біз келеміз жарқылдап! ІІ топ «Тұлпар». Ұраны : Тұлпардай жүйрік болу арманымыз, Жетуге соған тырысамыз! ІІІ топ «Сұңқар». Ұраны: Сұңқардай қалықтаймыз, Ізденуден жалықпаймыз ІІ. Білгіштер сайысы. Ø Шарты :. Берілген сөздерге мақал құрастыру 1-топқа «Тапқырларға» берілетін сөздер. (8сынып) Ағайын, сұлтан, ас, ынта, хат, тіл, бұлбұл, ауру, туған жер, өнер, еңбек сөздеріне мақал құрастыру Ағайын тату болса, ат көп, Абысын тату болса ас көп Жат жерде сұлтан болғанша, Өз елінде ұлтан бол. Алтын, күміс тас екен, Арпа, бидай ас екен. Ынта болсаадамда, Қиын іс жоқ ғаламда. Жақсының аты өлмейді, Ғалымныңхаты өлмейді. Тіл тас жарады. Тас жармаса, Бас жарады. Бас кеспек болса да, Тіл кеспек жоқ. Отансыз адам – Ормансыз бұлбұл Аурудың жақсысы жоқ, Дәрінің тәттісі жоқ Әркімнің өз жері жұмақ Туған жердің ауасы да шипа. Асыл-тастан, Өнер- жаста Еңбек-адамның көркі, Адам- заманның көркі. 2 – топқа (6-7сынып) берілетін сөздер: әдеп, ел, ту, піл, терек, ас, бала, кісі, мал, ат, ақылды, қой , арақ, шылым, денсаулық, су, кітап, мектеп, білім, мұғалім 1. «Сіз» деген - әдеп, «Біз» деген – көмек. 2.Адассаң еліңмен адас. 3.Туған жерге туың тік. 4.Піл көтермегенді, тіл көтереді. 5.Рулы ел ұялы терек. 6.Дайын асқа тік қасық. 7.Әдепті бала – арлы бала, Әдепсіз бала – сорлы бала. 8.Өз үйінде ою оймаған, Кісі үйінде кесте тоқиды. 9.Адам аласы ішінде, мал аласы сыртында. 10.Ат жақсысын мақта, адам жақсысын жақта. 11.Ақылсыз адам айқайлай келеді, жан-жағын жайпай келеді. 12.Ақылды адам жай, жай келеді, жан-жағын байқай келеді. 13.Аш адам ұрысқақ, ақсақ қой тырысқақ. 14. Темекінің кермегі, Еріккеннің ермегі. 15. Шарап-арақ ішіңе көшеді, Ақыл шөлмек ішіне түседі. 16. Дені саудың – жаны сау. 17. Судың да сұрауы бар. 18. Кітап білім бұлағы, білім өмір шырағы. 19. Мектеп кеме - білім теңіз. 20. Ұстазы мықтының, ұстамы мықты. ІІІ.Аудармашылар сайысы. Ø Шарты: Берілген мақал-мәтелдерді орыс тіліне аудару. (Әр дұрыс жауапқа бір фишка беріледі.) v Тазалық- денсаулық кепілі . (Чистота –залог здоровья.) v Еңбек оздырады. (Труд прославляет.) v Не ексең, соны орасың .( Что посеешь ,то и пожнешь.) v Отан - оттан да ыстық. (Родина –жарче огня.) v Оқу –білім бұлағы, білім- өмір шырағы. (Учение- родник знаний,знание - лучик жизни.) v Отансыз адам ормансыз бұлбұл.(Человек без Родины, что соловей без леса.) ІҮ.Мақалдың жалғасын тап: Ø Шарты: Көп нүктенің орнына керекті сөздің баламасын қазақ, орыс және ағылшын тілінде табу. (Әр дұрыс жауапқа екі фишка беріледі.) v ………. – инемен құдық қазғандай. (оқу, учеба,study) v Оқусыз ……. жоқ , білімсіз күнің жоқ. (білім, знание,knowledge) v Ашу дұшпан, ақыл - ……… (дос,друг,friend) v Не имей сто рублей, а имей сто ………(друзей,досың, friends) v Білекті бірді жығады , білімді ….. жығады. . (мыңды,тысяч,thousand) v Учение –……. ,а не ученье- тьма. (свет,жарық,light) Ү. Берілген мақал-мәтелдерді дұрыс құрастыру. (Әр дұрыс жауапқа бір фишка беріледі.) Бұрысы 1.Құрмет, тілге ,құрмет-елге. 2. Жерде, тіл ,жоқ ұлт, жоқ. 3. Тас жарады,тас, тіл жармаса, бас жарады 1.Тілін біл,жеті түрлі, жеті жұрттың, білім біл. 2.Ұяда, ұшқанда ,соны іледі, не көрсе 3. Мектеп, білім- теңіз кеме . 1.Мыңды жығады ,білекті ,жығады , бірді, білімді. 2.Ыстық ,отан , оттан да. 3.Жау алмайды, досы көпті ,ақылы көпті дау алмайды. Дұрысы v 1.Тілге құрмет-елге құрмет. v 2.Тіл жоқ жерде – ұлт жоқ. v 3.Тіл тас жарады,тас жармаса, бас жарады. v 1..Жеті жұрттың тілін біл,жеті түрлі білім біл. v 2.Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі. v 3.Білім- теңіз, мектеп- кеме . v 1.Білекті бірді жығады , білімді мыңды жығады v 2.Отан - оттан да ыстық. v 3.Досы көпті жау алмайды,ақылы көпті ҮІ. Қорытынды. (толғаныс) Бұл сайысты өткізудегі мақсатымыз оқушыларды әдеби сөз сөйлеуге тәрбиелеу, ауызекі сөйлеуін дамыту, шешендікке баулу. Түрі:сайыс Сайыстың барысы: Ұйымдастыру кезеңі - Бүгінгі сайыстың жақсы өтуіне тілектеспіз.Сайыстың алдында тіл туралы белгілі адамдардың айтқан сөздерін еске түсірейік. Шыңғыс Айтматов: «Тіл жоқ жерде, ұлт жоқ.» Максим Горький: «Тіл аспап сияқты,оны жақсы білу керек,оны меңгеру керек.» Бауыржан Момышұлы: «Тіл дегеніміз-қай халықтың болмасын,кешегі,бүгінгі ғана емес, ертеңгі де тағдыры.» Махмұт Қашқари: «Игі істің басы-тіл, тәрбие басы-тіл.» Нұрсұлтан Назарбаев: «Тілден артық қазына жоқ,тілден артық қасиет жоқ.» Ал енді сайысымызды бастайық. І.Үй тапсырмасын тексеру Ø Шарты:Топтың атын және ұранын дайындап келу. Жүргізуші: Сайысымызды бастамас бұрын , үй тапсырмасын тексерейік.Әр топқа топтың атын , ұранын дайындап келу тапсырылған. І топ «Тапқырлар». Ұраны : Тапқырмыз деп ұрандап, Өмірде біз келеміз жарқылдап! ІІ топ «Тұлпар». Ұраны : Тұлпардай жүйрік болу арманымыз, Жетуге соған тырысамыз! ІІІ топ «Сұңқар». Ұраны: Сұңқардай қалықтаймыз, Ізденуден жалықпаймыз ІІ. Білгіштер сайысы. Ø Шарты :. Берілген сөздерге мақал құрастыру 1-топқа «Тапқырларға» берілетін сөздер. (8сынып) Ағайын, сұлтан, ас, ынта, хат, тіл, бұлбұл, ауру, туған жер, өнер, еңбек сөздеріне мақал құрастыру Ағайын тату болса, ат көп, Абысын тату болса ас көп Жат жерде сұлтан болғанша, Өз елінде ұлтан бол. Алтын, күміс тас екен, Арпа, бидай ас екен. Ынта болсаадамда, Қиын іс жоқ ғаламда. Жақсының аты өлмейді, Ғалымныңхаты өлмейді. Тіл тас жарады. Тас жармаса, Бас жарады. Бас кеспек болса да, Тіл кеспек жоқ. Отансыз адам – Ормансыз бұлбұл Аурудың жақсысы жоқ, Дәрінің тәттісі жоқ Әркімнің өз жері жұмақ Туған жердің ауасы да шипа. Асыл-тастан, Өнер- жаста Еңбек-адамның көркі, Адам- заманның көркі. 2 – топқа (6-7сынып) берілетін сөздер: әдеп, ел, ту, піл, терек, ас, бала, кісі, мал, ат, ақылды, қой , арақ, шылым, денсаулық, су, кітап, мектеп, білім, мұғалім 1. «Сіз» деген - әдеп, «Біз» деген – көмек. 2.Адассаң еліңмен адас. 3.Туған жерге туың тік. 4.Піл көтермегенді, тіл көтереді. 5.Рулы ел ұялы терек. 6.Дайын асқа тік қасық. 7.Әдепті бала – арлы бала, Әдепсіз бала – сорлы бала. 8.Өз үйінде ою оймаған, Кісі үйінде кесте тоқиды. 9.Адам аласы ішінде, мал аласы сыртында. 10.Ат жақсысын мақта, адам жақсысын жақта. 11.Ақылсыз адам айқайлай келеді, жан-жағын жайпай келеді. 12.Ақылды адам жай, жай келеді, жан-жағын байқай келеді. 13.Аш адам ұрысқақ, ақсақ қой тырысқақ. 14. Темекінің кермегі, Еріккеннің ермегі. 15. Шарап-арақ ішіңе көшеді, Ақыл шөлмек ішіне түседі. 16. Дені саудың – жаны сау. 17. Судың да сұрауы бар. 18. Кітап білім бұлағы, білім өмір шырағы. 19. Мектеп кеме - білім теңіз. 20. Ұстазы мықтының, ұстамы мықты. ІІІ.Аудармашылар сайысы. Ø Шарты: Берілген мақал-мәтелдерді орыс тіліне аудару. (Әр дұрыс жауапқа бір фишка беріледі.) v Тазалық- денсаулық кепілі . (Чистота –залог здоровья.) v Еңбек оздырады. (Труд прославляет.) v Не ексең, соны орасың .( Что посеешь ,то и пожнешь.) v Отан - оттан да ыстық. (Родина –жарче огня.) v Оқу –білім бұлағы, білім- өмір шырағы. (Учение- родник знаний,знание - лучик жизни.) v Отансыз адам ормансыз бұлбұл.(Человек без Родины, что соловей без леса.) ІҮ.Мақалдың жалғасын тап: Ø Шарты: Көп нүктенің орнына керекті сөздің баламасын қазақ, орыс және ағылшын тілінде табу. (Әр дұрыс жауапқа екі фишка беріледі.) v ………. – инемен құдық қазғандай. (оқу, учеба,study) v Оқусыз ……. жоқ , білімсіз күнің жоқ. (білім, знание,knowledge) v Ашу дұшпан, ақыл - ……… (дос,друг,friend) v Не имей сто рублей, а имей сто ………(друзей,досың, friends) v Білекті бірді жығады , білімді ….. жығады. . (мыңды,тысяч,thousand) v Учение –……. ,а не ученье- тьма. (свет,жарық,light) Ү. Берілген мақал-мәтелдерді дұрыс құрастыру. (Әр дұрыс жауапқа бір фишка беріледі.) Бұрысы 1.Құрмет, тілге ,құрмет-елге. 2. Жерде, тіл ,жоқ ұлт, жоқ. 3. Тас жарады,тас, тіл жармаса, бас жарады 1.Тілін біл,жеті түрлі, жеті жұрттың, білім біл. 2.Ұяда, ұшқанда ,соны іледі, не көрсе 3. Мектеп, білім- теңіз кеме . 1.Мыңды жығады ,білекті ,жығады , бірді, білімді. 2.Ыстық ,отан , оттан да. 3.Жау алмайды, досы көпті ,ақылы көпті дау алмайды. Дұрысы v 1.Тілге құрмет-елге құрмет. v 2.Тіл жоқ жерде – ұлт жоқ. v 3.Тіл тас жарады,тас жармаса, бас жарады. v 1..Жеті жұрттың тілін біл,жеті түрлі білім біл. v 2.Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі. v 3.Білім- теңіз, мектеп- кеме . v 1.Білекті бірді жығады , білімді мыңды жығады v 2.Отан - оттан да ыстық. v 3.Досы көпті жау алмайды,ақылы көпті ҮІ. Қорытынды. (толғаныс) | |
| Просмотров: 1224 | Комментарии: 3 | |
Четверг, 2024-12-19, 9:45 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|