Г.Е. Мухтарова, Ақтөбе қаласындағы №2 мамандандырылған орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі. Сабақтың тақырыбы: Етістіктің шақтары. (5 класс) Сабақтың мақсаты: 1. білімділік - етістік туралы түсініктерін кеңейту, етістіктің шақтарымен таныстырып, практикалық жолмен меңгерту; 2. тәрбиелік - өз еліне үлес қосуға, еңбекшіл болуға тәрбиелеу; 3. дамытушылық – ойлау, пайымду қабілеттерін дамыту, ой ұшқырлығына баулу. Сабақтың түрі: жаңа материалды меңгерту сабағы. Сабақтың әдісі: ой шақыру, сұрақ-жауап, ізденушілік, практикалық. Сабақтың көрнекілігі: кеспелер, таблица, әр түрлі мамандықтарға салынған суреттер. Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі: Балаларды сабаққа даярлау. II. Үй жұмысын тексеру: «Кім болғым келеді» жазған эссені тексеру. III. Жаңа сабақ түсіндіру: 1. Буын кеспелерден мамандық атын құрастыру. үр дә зу са тәр ас гі рі ші ту паз шаш лім гер би мұ ға та шы е е раз гін ші ші (жүргізуші, дәрігер, мұғалім, аспаз, шаштараз, тәрбиеші, егінші, сатушы) 2. Ой шақыру. Суреттер бойынша сұрақтарға жауап беру: А)-Мұғалім не істейді? (оқытады) - Дәрігер не істейді? (емдейді) Ә) Бұлар қай сөз табына жататын еді? 3.Етістіктің шақтары таблицамен жұмыс. Етістіктің шақтары Жасалу жолдары Жіктік жалғау Жіктік жалғау (жекеше түрі) (көпше түрі) осы шақ 1) тұр I.мын/мін I.мын/мін жүр + II. сың/сің II. сыңдар/сіңдер отыр сыз/сіз сыздар/сіздер жатыр III. - III. - - нақ осы шақ 2) түбір етістік + п, ып, іп + тұр, отыр, жүр, жатыр+ келер шақ түбір етістік + а, е, й I.мын/мін I.мын/мін II. сың/сің II. сыңдар/сіңдер сыз/ сіз сыздар/сіздер III. - III. - III. - өткен шақ түбір етістік + ді/ды + I. м I. к/қ (жедел) II. ң II. ңдар/ңдер ңіз/ңыз II. ңдар/ңдер ңіздер/ңыздар III. - III. - 4. Практикалық жұмыс. Жекеше түрі. I.Мен емде+п жатыр+мын Мен емде+й+мін Мен емде+ді+м II.Сен емде+п жатыр+сың Сен емде+й+сің Сен емде+ді+ң II.Сіз емде+п жатыр+сыз Сіз емде+й+сіз Сіз емде+ді+ңіз III.Ол емде+п жатыр Ол емде+й+ді Ол емде+ді Көпше түрі. I.Біз емде+п жатыр+мыз Біз емде+й+міз Біз емде+ді+к II.Сендер емде+п жатыр+сың+дар Сендер емде+й+сің+дер Сендер емде+ді+ң+дер II.Сіздер емде+п жатыр+сыз+дар Сіздер емде+й+сіз+дер Сіздер емде+ді+ңіз+дер III.Олар емде+п жатыр Олар емде+й+ді Олар емде+ді 5. «Ойлан тап» сандардың орнына әріпті қойып, мақал-мәтелді табу. А1, Б2, Д3, Ж4, З5, Қ6, Л7, М8, Р9, С10, Т11, Ы12, Н13, Ң14, Ө15, Ұ16, І17. 1.6.12.7.10.12.5.3.12. 4.16.8.10.1.10.1.14. 1.9.11.12.13.1.13. 15.5.17.14. 2.1.9.1.9.10.12.14. Шешуі: Ақылсызды жұмсасаң, артынан өзің бабарсың. IV. Кеспе бойынша жұмыс. № Мысалдар осы шақ келер шақ өткен шақ 1 Ол жазды + 2 Біз күнде демаламыз 3 Сіз жазып отырсыз 4 Ол тұр 5 Ауылға кетпеді V. Бекіту: шағын тест өткізу Тест сұрақтары: 1. Етістіктің нақ осы шақтың түрін анықтаңыз. А) естіген болатын В) бара жатыр С) келмекші Д) ұғыпты 2. Етістіктің жедел өткен шағын көрсетіңіз. А) жеткізер В) жеткізген С) жеткізеді Д) жеткізді 3. Етістіктің неше шақтары бар? А) 3 В) 4 С) 5 Д) 2 4. Етістік дегеніміз не? А) заттың атын білдіретін сөз табы В) заттың санын білдіретін сөз табы С) заттың іс-әрекетін білдіретін сөз табы С) заттың дәмін білдіретін сөз табы 5. Келер шақта тұрған етістікті белгілеңіз. А) Дәрігер адамдарды емдейді. В) Мұғалім балаларды оқып жатыр. С) Кітапханашы кітап берді. Д) Жүргізуші автобус жүргізіп жатыр. VI. Қорытындылау, бағалау. VII. Үйге тапсырма беру: ереже, сөздерді үш шақта жіктеу 1қатар - сөйле+у, 2 қатар – жаз+у, 3 қатар – көр+у.
|