Урок казахского языка во 2 классе (для школы с русским языком обучения)
Автор разработки: Милютина Л.В., учитель казахского языка СШ№26 г. Петропавловска
Следует отметить, что СШ№26 работает с 5 января 2009г. в режиме эксперимента. По условиям эксперимента на уроках математики и познания мира учителя и учащиеся активно, системно и последовательно используют терминологию данных куров не только на языке обучения (русском), но и на казахском. Создается двуязычная понятийно-терминологическая основа математического и естественнонаучного мышления младших школьников. Кроме того, здесь же учителя и учащиеся целесообразно используют слова и выражения, изученные на уроках казахского языка, в том числе имеющие значение общеучебных действий (запишите в тетради, сравните с правилом в учебнике, оцените решение задачи и др.). Казахскоязычные «вкрапления» в ситуации урока математики, познания мира, являясь реальными примерами билингвизма и развивая языковое мышление учащихся, в перспективе создают предпосылки раннего общения на государственном языке.
В этой связи особая роль принадлежит учителю и урокам казахского языка, на которых происходит «старт», «запуск» иноязычного мышления. В условиях нашего эксперимента уроки казахского языка проходят на основе беспереводного метода, что иллюстрирует предлагаемая ниже авторская разработка.
Сабақтың тақырыбы: Көктем жыл мезгілін қайталау (Повторение по теме: Время года – весна) (2 сынып: [1, с. 160-167])
Задачи урока:
обучающие: закрепление лексики, необходимой для описания весны, ее введение в речь учащихся;
воспитательная: а)потребностно-мотивационная: поддержка готовности ученика выражать свои мысли на казахском языке; б)предметная: формирование зоркого и чуткого восприятия младшими школьниками сезонных изменений в природе; воспитание чувства бережного отношения к родному краю;
развивающая: формирование умений критического мышления, самостоятельной учебно-познавательной и учебно-поисковой деятельности;
экспериментальная: интеграция в мышлении учащихся казахскоязычной лексики и предметного содержания по теме «Весна» (в рамках курсов познания мира и математики).
Возможности интеграции отражены нами в таблице 1.
Таблица 1 – Интеграция уроков казахского языка, познания мира и математики в рамках экспериментального обучения № п.п.
Принцип интеграции как основы «запуска» иноязычного мышления
Казахский язык (его структура и содержание следуют ниже)
Познание мира
Математика
1.
На уровне темы урока
Көктем жыл мезгілін
программные разделы «Природа», «Растения», «Животные»
программный раздел «Числа от 0 до 100», первичные сведения о геометрических фигурах (1-2 классы)
2.
На уровне актуализируемой лексики
Көктем келді! Көктем айлары: наурыз, сәуір, мамыр. Құстар ұшып келеді. Қар ериді.
Ойындар.
Гүлдер шығады! Жануарлар түлейді және төлдейді. Күн ұзарады, түн қысқарады
Бір килограмм,
екі килограмм,
қырық бес, бес жүз сексен, үшбұрыш, шаршы, дөңгелек.
3.
На уровне развития речи
формулирование учащимися вопросов и ответов к ним
предметно-тематическая беседа по тексту «Көктем келді»
объяснение особенностей геометрических фигур Наглядность и другие средства обучения: слайды к уроку, рисунки на печатной основе, карочки для индивидуальной работы, муляжи (домашние животные), предметы-оригиналы этнокультурного характера, мяч (для разминки).
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі:
Балалармен жарқын, өлең жолдары арқылы сәлемдесу (жирным курсивом выделено то, что говорят ученики).
- Күн шығады әнімен.
- Қайырлы күн!
- Теңізде толқын толқиды.
- Қайырлы күн!
- Көтерілді ақ бидай.
- Құстар самғап ән салды.
- Балаларым, айтыңдаршы?
- Қайырлы күн!
- Қайырлы күн көк аспан!
- Қайырлы күн жер ана!
- Қайырлы күн достарым!
ІІ. Қайталау сабағы: 1. Учащимся предлагается слайд «Весна пришла». На его основе организуется беседа по вопросам:
- Қазір қай жыл мезгілі?
- Көктем айлары қандай?
- Дұрыс, ең соңғы ай мамыр айы, осы сөз арқылы біз көктемнің ерекшеліктерін сөзжұмбақ шешіп білеміз.
2. Название весеннего месяца «мамыр» позволяет перейти к разгадке кроссворда по заданиям: Сөзжұмбаққа қажетті сұрақтар: Адамдар не киеді? Не ұшып келеді? Сегізінші наурыз күні не болады? Не ағады? Не ериді?
3. Мәтінмен жұмыс орындау: іштей оқу; дауыстап оқу; мәтіннің әр сөйлеміне сұрақ құрап, бір біріне қойып жауап алу.
Көктем келді
Көктемде адамдар жеңіл киінеді. Жануарлар түлейді және төлдейді. Күн ұзарады, түн қысқарады. Ағаштар жапырақ жаяды. Гүлдер шығып өседі. Мен бәйшешек гүлін жақсы көремін. Ол ақ түсті, иісі тамаша.
4. Беседа на тему «Праздники весны» по вопросам:
Көктемде көптеген мерекелер болады. - Ол қандай мерекелер?
Ответы учащихся: Сегізінші наурыз- халықаралық әйелдер күні.
Жиырма екінші наурыз - наурыз мейрамы.
Он екінші сәуір - ғарышкер күні.
Бірінші мамыр - халықтардың бірлестік күні.
Тоғызыншы мамыр - жеңіс күні.
Біздің мектебіміз қандай мерекеге дайындалып жатыр? - Наурыз мерекесіне.
4А) мереке туралы өлеңдерді жатқа екі бала оқиды:
Наурыз.
Наурыз тойын әдемі,
Әжем еске түсірді.
Біздерге арнап әдейі,
Наурыз көже пісірді.
Ашылды да кебеже,
Дәм әзірлеу басталды.
Әжем наурыз көжеге
Жеті түрлі ас салды.
А. Шаяхметов Наурыз той. Күнменен түн теңелді,
Жер шуаққа кеңелді,
Соны тойлар ел енді
Наурыз тойы – салтымыз:
Көгерсін деп халқымыз,
Көшеге тал егеміз.
Ә. Табылды.
4Б) – Наурыз тойын тойлаған кезде халық тек ән, өлең айтып қоймайды, әр түрлі ойындар да ойнайды.
Қазақ халықтардың ұлттық ойындары туралы сөйлесу.
- Қандай ойындарды білесіңдер?
- Қыз қуу қандай ойын?
Екі бала шығып оқтау тартыс ойнайды.
Оқтау тартыс ойыны.
Бұл ойынды ойнау үшін екі бала ортаға шығады. Екі жақтан оқтауды ұстап, өздеріне қарай тартады. Кім оқтауды өзіне қарай тартып алса, сол жеңген болады.
«Теңге алу ойынын ойнату»
Теңге алу ойыны.
Ойын жүргізуші күміс теңгелерді ортаға шашып, екі немесе одан көп ойыншыларды шақырады. Кім өзіне көп теңге жинаса, сол жеңген болады.
4В) - Наурыз мерекесін тойлаған кезде халық дастархан жаяды. Оның негізгі тағамы наурыз көже. Наурыз көже жеті түрлі тағамнан пісіріледі.
- Наурыз көжені пісіру үшін дүкенге барып қайтайық.
- Дүкенге бару үшін санау білуіміз керек.
«Доп» ойнын ойнау (учитель передает мяч, называя число на русском языке, ученик бросает мяч обратно, называя это же число на казахском языке).
Дүкеннен азық – түліктерді сатып алу (сюжетно-ролевая игра «Покупка продуктов для Наурыз көже»).
- Балалар, қалғандарың мұқият тыңдап отырып, сұрақтарға жауап беруге дайын болыңдар.
Екі баланың сұхбаты:
- Сәлеметсіз бе?
- Сәлеметсіз бе?
- Сіз не аласыз?
-Маған бір килограмм тұз және екі килограмм сүр ет беріңізші
- Бір килограмм тұз қырық бес теңге, ал екі килограмм ет бес жүз сексен теңге тұрады
- Рахмет! Сау болыңыз!
- Балалар, Света барлығы неше теңге төледі? Сен оны қалай білдің?
Тақтаға есеп ретінде жаз!
5. Үй жануарларын қайталау.
- Балалар, сүтті біз қайдан аламыз?
- Сүтті бізге сиыр береді.
Ол үй жануарларының ойыншық макеттерін қолдана отырып, ойын ойнау.
- Олардың атауларын еске түсіру үшін ойын ойнайық.
«Төлін тап» / балалар әр жануардың төлін тауып айтады/
Мысалы: Сиырдың төлі бұзау.
Жылқының төлі құлын.
Қойдың төлі қозы
Шошқаның төлі торай.
6. Геометриялық пішіндер мен түсті түрлерін қайтaлау.
- Тағы сендер қандай үй жануарларын білесіңдер?
- Ит және мысық.
6А) Ит үйшікте тұрады. Оның үйшігі қандай геометриялық пішіндерден жасалған? Олар қандай түсті?
6Б) Сендердің түстерді қалай білетіндеріңді «Домино» ойнын ойнау арқылы білеміз.
Мұғалім оқушыларға сұраулы тақпақ оқиды, балалар жауап береді.
ІІІ Сабақты қорыту. Сендерге көктем ұнай ма? Неге? Біздің өлкеміз көркеюі үшін не істеуміз керек?
Литература:
1. Кайырбекова А. Қазақ тілі. Учебник для 2 класса общеобразовательной школы с русским языком обучения. – Алматы: Атамұра, 2009
2. Көпіш Ә. Қазақтың той ойындары. – Алматы: Өнер, 2001
3. Әмірова Ә.С, Анартаева К. Тіл дамыту әдістемелік құрал. – Алматы: Алматыкітап ЖШС, 2006
|