Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Казахский язык и литература |
С.Торайғыров «Бір адамға»
| Нуриева Ардақ Мухтаровна «Пантелеймоновка негізгі мектебі» КММ Пантелеймоновка ауылы Көкпекті ауданы Шығыс Қазақстан облысы 8 сынып Тақырыбы: С.Торайғыров «Бір адамға» Мақсаты: 1. С.Торайғыровпен таныстықтарын кеңейте отырып, бір адамға өлеңімен танысу, ирония мен сатира туралы түсінік беру; 2. Оқушылардың қоғамдық-саяси дүниетанымын дамыту, өз ойын айта білуге, мәнерлеп оқуға дағдыландыру; 3. Оқушылар қарапайымдылыққа, ақынға деген сыйластыққа, қазақша дұрыс сөйлеуге тәрбиелеу. Түрі : жаңа білімді менгеру сабағы. Әдіс-тәсілдері: түсіндіру , сұрақ-жауап, мәтінмен жұмыс , іздену. Көрнекілігі : Оқулық, ақынның портреті, компьютер. Сабақтың жүрісі. 1.Ұйымдастыру кезеңі . Қазақша сөлесу -Бүгін нешесі? -Қай сабақ? -Бүгін неше сабақ? -«Әдебиет» қай тілдің сөзі? -Қалай аударылады? -Әдебиеттің қандай түрлері бар? -Ауыз әдебиетін ата. -«Бес арысты» атаңдар. 2.Сабақтың тақырыбын, мақсатын айту. 3.Үй жұмысын тексеру. Ш.Құдайбердиев «Бостандық таңы атты» 4.Жана сабақты оқып – білу кезеңі Компьютерден ақынның Сұлтанмахмұт Торайғыровтың Портреті көрсетіледі. Ой шақыру: Қараңғы қазақ көгіне Өрмелеп шығып күн болам. Қараңғылықтың кегіне Күн болмағанда кім болам?- деген жолдар өмірлік қағидасы болған ақын кім? -Бұл жолдарындың авторы Сұлтанмахмұт Торайғыров 1893 жылы 28 қазанда Омбы уезінің Қарауыл Шабар ауылында , кедей отбасында тұған .Шешесінен ерте айырылған ақын жетімдік зардабын көп тартады. С . Торайғыров білемге деген құштарлығының арқасында молдадан білім алғанды қанағат тұтпай, 1912 жылы Тройцк қаласындағы медреседе оқиды: қаражаттың болмағындығынан көп қиындық көріп , ауруға шалдығады. Ауылда бала оқытып , шығармашылығынын шындайды. Алғашқы өлендері : «Орнымыз медресе - оқып жатқан» , « Дін» , «Соқыр сопы» Өлеңдерінің басты тақырыбы – өнер – білім. Өлеңдермен қатар ол қара сөзбен романдар жазған. Поэмалары: «Кедей» ,» Адасқан өмір», «Айтыс» .Қазақ әйелінің теңсіздігі мәселесін көтерген романдары: «Қамар сұлу» , «Кім жазықты?». Қазіргі кезде Павлодар қаласындағы білім ордасы -Павлодар мемлекеттік уневерситеті С. Торайғыров атымен аталады. Сонымен қатар Павлодар қаласында Торайғыров көшесінде ақынған ескерткіш бар. Баянауылда С. Торайғыров атымен атаған «Торайғыр көлі» бар. Сол көлдің маңында Торайғыр ауылы бар. С . Торайғыров 1914 жылы ел аралап жүріп , Павлодар маңындағы атақты шонжар Шорман ауылына түседі . Байлығына масаттанған Шорман ұрпақтарының ататегінің патша өкіметінен алған шен-шекпендерін, халықтың көз жасымен жиналған қазына-мүлкін көрсетіп , мақтаныш білдіреді , Мұнымен келіспеген ақын «Бір адамға» өлеңін шығарады. Өлеңді оқымас бұрын сөздік жұмысын жүргізу. 1.Оқушылар «Бір адамға» өлеңін оқып , танысады. 2.Мазмұнын баяндайды. 3.Өлеңнен байдың қазына – мүмкінің жолмен келгенін суреттеген жерлерін тауып оқиды. 4.Ақынның өмірдің мәні байлық емес екені айтқаны туралы жолдарды табады. 5.Ирония мен сатира туралы түсінік береді. Жаңа сабақты түсінгенін тексеру: Өтілген тақырып бойынша хронологиялық кесте құру. жылдар Негізгі оқиғалар Оқиға ізімен туған шығармалар 1893 С .Торайғыров дүниеге келген жыл 1912 Тройцк қаласында медреседе оқыған жылы 1914 Павлодар маңының атақты шонжары Шорман ауылына келеді. «Бір адамға» Осы кестені негізге ала отырып презентация көрсету. Сұрақ-жауап: 1. С.Торайғыров кім? 2. Ол қайда туды? 3. Шығармаларының негізгі тақырыбы қандай? 4. Оның поэмалары мен романдарын ата. 5. Баянауылдағы С.Торайғыров атымен аталған көлдің атауы қандай? 6. Лексикалық тапсырма. Сөздер Сол кездегі лексикалық атауы. Қазіргі кездегі атауы Оқа Түйме Сылдырлақ Теңге Шекпен 7. Сөздер қарама-қарсы мағынада кекесін мағынада қалай аталады? (ирония) 8. Көркем шығармада өмірдің адамдардың жағымсыз жақтарын күлкі ете мысқылдай суреттеу қалай аталады? (сатира) Бекіту: Сонымен сабақты қорыта келіп С.Торайғыров кім?-деген сұрақ туындайды. Қай жерде туған? Қандай отбасында? Қанша жыл өмір сүрген? -Оқушылар, С.Торайғыров аз ғана ғұмырында артынан өшпес із қалдырған.Ақын шығармаларында қозғаған мәселелер біздің қазіргі заманда да өзекті болып отыр. Сабақ соңында оқушыларға Инсерт кестесін толтыру ұсынылады. «V»-Білемін «+»-Білдім «?»-Білгім келеді Үйге тапсырма беру. Ақынның өмірбаяны, өлеңін жаттап келу. Ирония, сатира ұғымдарын есте сақтау. Бағалау | |
| Просмотров: 1862 | |
Четверг, 2024-12-19, 3:11 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|