Коллеги - педагогический журнал Казахстана

Учительские университеты

Главная » Статьи » В помощь учителю » Казахский язык и литература

Ана тілім - ардағым
ШҚО Семей қаласы, «№2 жалпы білім беретін орта мектеп» мемлекеттік мекеме,
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Қасенова Айгүл Мұқтарқызы

Ана тілі, ана сүтім, арым менің,
Баяным, бақ дәулетім, барым менің.
Өзіңменен рухым көтеріліп,
Өзіңменен атады таңым менің!

Осы өлең жолдары бекерге жырланбаса керек. Әр халықтың өз тілі, өз әдет – ғұрпы, өз діні, өз тілі бар екені баршамызға аян. Сол сияқты қазақ халқының да мәртебесі биік мұрағаттары бар. Оның бірі – мемлекеттік тіл. Қазақстан Республикасы егемендігін жариялағаннан кейін, мемлекеттік тіл болып қазақ тілі бекіді. Бірақ, қазіргі таңда ең бастысы мемлекеттік тіл өз мәртебесіне иеленді ме?- деген сұрақ туындайды. Бүгінгі бізді қуантатын жағдай - қазақ тілі өз мәртебесіне иеленіп келе жатыр деген көңіл медеуі. Осы тұрғыда тіл мәртебесін жоғарылату саясатында ақпарат құралдары мен баспасөз басылымдары қауырт жұмыс үстінде.
Тілді зерттеу , оқып-үйрену қыр – сыры жан - жақты. Бір жағынан алғанда, тіл адамдардың қарым – қатынасын реттейтін қатынас құралы. Яғни, тіл – құрал. Бірақ, осы құралды қалай іс жүзіне асыру керек?
Қазіргі таңда, мемлекеттік тілді үйренушілер қатары күннен-күнге толыса түсуде. Мемлекеттік тілді оқып-үйрену - Қазақстан Республикасының әрбір азаматының басты міндеті. Тіл үйрену - өте оңай! Ең бастысы тіл үйренуші әрбір адам өзін - өзі жоғары бағалай білуі керек. Оған, төзімділік пен жігер, талап пен терең ой қажет. Тілді үйреніп қана қоймай, қазақ халқының бабалар салып кеткен сара жол - әдет – ғұрпын, мәдениетін, салт – дәстүрін қоса танып білмек. Тілдің қыр – сырын үйренгенімен қатар, оны күнделікті тұрмыста қолдану керек. Өйткені, ол - сөйлеу тілінің дамуына орасан зор ықпал ететін фактор. Қазіргі таңда тіл үйретудің көптеген амал – тәсілдері бар. Оқытушы тыңдарманға сабақты әсерлі, нақты өткізсе, оқып – үйренбейтін адам кем де кем болатыны анық. Әрбір оқушы мемлекеттік тіл сабағына, өз - өзін үздік оқушыдай сезімде келсе, сабаққа бар ынта – жігерін салса, ол адам алдына қойған мақсатына, тәй – тәй басқан мемлекетімізбен бірге сан – алуан жетістіктерге қол жеткізетініне сенімім мол. Мемлекеттік тілді барлық салаға енгізу жұмыстары да қарқынды даму үстінде.
Мен оқушыларымның барлығын үздіктер қатарына жатқызамын. Өйткені, әр оқушы - өз алдына қайталанбас тұлғалар! Әр қайсысы ерекше тұлға болғандықтан, олардың талап – тілектерін ескермеу мүмкін емес. Әрбірінің ынтасы өте зор! Мемлекеттік тілді үйренуге деген құштарлықтары күннен – күнге артпаса кемімейді деген сенімдемін!
Осы біздің қазіргі таңда, бір жеңнен қол шығарамыз деп кейінгі ұрпақты оқытып-үйретіп жатқан ниетіміздің мұраты біреу-ақ екенін көріп отырмыз. Ең алдымен, қолға алынып жатқан қазақ тілін үйрету мәселесіне тұрақты да тұрлаулы сипат беру, ұлт тағдыры, оның бірегей төлтума мәдениеті үшін түбегейлі маңызы бар мәселенің кері кетуіне жол бермеу қамы екенін айта кету қажет.
Алдымен, сонау 1921 жылы қазақ тілін оқып-үйрену міндеттеліп, небір пәрменді шаралар атқарылған да, аяқсыз қалған. Сөз жоқ, оған ашаршылық, тәргілеу, қуғын – сүргін, Ұлы Отан соғысы, күйзеліс жылдары, тың игеру, демографиялық ахуалдың ауытқуы сияқты ауыртпалықтар кері әсерін тигізгені анық.
1957 жылы Республика Министрлер Кеңесі осы мәселе бойынша тағы да шешім қабылдаған. Бірақ, бұл іс те дағдарысқа ұшыраған. 70-ші жылдардың бас кезінде бірнеше тіл жанашырлары шырылдап қазақ мектептерін жапқызбаймыз деп көп күрескен болатын. Өкінішке орай сол жылдары 800-ге тарта қазақ мектептері жабылды. Осы сияқты көптеген мысалдар келтіре беруге болады. Шындығына келсек, кешегі әкімшіл - әміршіл жүйенің кесірі деу әбестік боларын өзіміз білеміз. Керісінше, өзіміз ақырына дейін дәйекті бола алдық па, бәріміз бірауызды болып әрекет еттік пе, туған тіліміз үшін ақырына дейін күресе алдық па деген сауалдар қою артық емес. Ал, қазір егеменді елде өмір сүреміз, қазақ тілі өз мәртебесінде, қазіргі таңда қазақ тілін оқып – үйрену үшін не кедергі? Ештеңе де кедергі бола алмайды, кедергі болмақ емес. Ұлттық санамызды әлі де толықтырып, бірізділікке түсу қажет. Сондықтан да, баланы мектеп жасынан бастап саналы түрде тіл білуіне тәрбиелеу қажет. Оған біз мектеп мұғалімдері жұмылып жұмыс жасау керекпіз. Мектепте қазақ тілі сабағы немқұрайлы емес, нақты да, дәйекті түрде өтуі қажет.
Қазіргі таңда мемлекеттік тілді енгізу қарқынды даму үстінде. Сонда да баршамен ақылдасар ой көп. «Жалғыздың үні шықпас» деп қазақ атамыз айтқандай бірлі – жарым болып емес, топ болып біріміздің білмегенімізді толықтырып, пікір таластырып, ой толғантсақ нұр үстіне нұр болар еді.
Сөз соңында:

Ана тілі, шырқап салар әнім менің,
Сәулетім, сая бағым, сәнім менің.
Өзіңменен кеудемде көктем гүлдеп,
Өзіңменен ашылар сәнім менің!

Елдігім, есендігім, ерендігім,
Ақыл-ой, арда сезім, тереңдігім.
Сеніменен аспаным арайланып,
Сеніменен нұрланар келер күнім....

Сен менің күш қуатым өмірдегі,
Тірлікте сенсіз қиын көрінбегім.
Сен барда ұрпақ тірі, өшпес үнім,
Сен өлсең, бар қазақтың көмілгені,- демекпін.

Кейінгі ұрпаққа ашық пен толғамды ой силаймыз десек, жұмыла еңбек етейік!

Резюме
Касенова А.М. в своей статье поднимает проблемы изучения государственного языка. Рассуждает о том, насколько соответствует государственный язык своему статусу. « Изучать язык легко!»- утверждает Айгуль Мухтаровна. Главное – человек, изучающий язык, должен себя высоко ценить. Ему необходимы терпение, сила,глубокие мысли. Мало изучить язык, нужно его использовать в повседневной жизни, т.к. это является важным фактором развития разговорной речи.

Resume.
Kasenova A. M. in the article raises the problems of studying the state language. Talks about how the state language corresponds to its status. "Learning a language is easy!" - says Aigul Mukhtarovna. Mainly - a man, who learns the language should appreciate yourself. It requires patience, strength, deep thought. Not only learn the language, you need to use it in everyday life, because it is an important factor of development of everyday speech.

Категория: Казахский язык и литература | Добавил: Mickey (2011-02-09) | Автор: Қасенова Айгүл Мұхтарқызы
Просмотров: 9721 | Рейтинг: 3.3/3
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]
Понедельник, 2024-11-18, 1:13 PM
Приветствую Вас Гость

Форма входа

Категории раздела

Русский язык и литература [1611]
Школьный психолог [547]
История [783]
Опыт [554]
Научная кафедра [234]
Воспитание души [262]
Мастер-класс [251]
Семья и школа [201]
Компьютер-бум [271]
Английский язык [874]
Великие открытия [30]
Университет здоровья [142]
Математика [1278]
Химия [406]
Классному руководителю [701]
Биология [612]
Думаем, размышляем, спорим [113]
Казахский язык и литература [1894]
Краеведение [108]
Начальная школа [4177]
Беседы у самовара [26]
Мировая художественная культура [49]
Новые технологии в обучении [409]
Сельская школа [84]
Профильное обучение [89]
Демократизация и школа [34]
Физика [323]
Экология [198]
Дошколенок [1768]
Особые дети [330]
Общество семи муз [66]
Школа и искусство
Уроки музыки [668]
Авторские разработки учителя музыки СШ № 1 г. Алматы Арман Исабековой
География [494]
Мой Казахстан [248]
Школьный театр [84]
Внеклассные мероприятия [1275]
Начальная военная подготовка, гражданская оборона, основы безопасности жизнедеятельности [107]
ИЗО и черчение [233]
Физическая культура [591]
Немецкий язык [61]
Технология [321]
Самопознание [445]
Профессиональное образование [133]
Школьная библиотека [93]
Летний лагерь [26]
Дополнительное образование [70]
Педагогические программы [24]

Социальные закладк

Поиск

Друзья сайта

Академия сказочных наук

  • Теги

    презентация Ирина Борисенко открытый урок информатика флипчарт животные новый год 9 класс 5 класс творчество Казахские пословицы проект конспект урока 6 класс физика язык класс педагогика стихи Казахстан математика урок праздник наурыз познание мира музыка доклад программа литература география природа сценарий семья воспитание классному руководителю осень игра казахский язык и литература викторина Начальная школа тест конкурс ИЗО внеклассная работа литературное чтение Русский язык 3 класс технология воспитательная работа сказка Здоровье Оксана 8 марта искусство независимость английский язык психология учитель 3 класс биология статья внеклассное мероприятие классный час ЕНТ выпускной школа 1 класс Русский язык ЕГЭ тесты химия начальные классы Дети экология Дошкольники любовь разработка урока казахский язык самопознание Английский родители br конспект спорт критическое мышление патриотизм дружба дошколенок История обучение тренинг разработка 7 класс физическая культура игры КВН занятие детский сад физкультура Абай коучинг

    Статистика

    Рейтинг@Mail.ru