Сарсенбаева А.Г.

Казахская литература
Тема: Поурочный план. 7 класс.
«А Б А Й. Қара сөздері, 31-сөз».

Первая гимназия
г: Петропавловск 2011 г.

Сабақтың тақырыбы: Абайдың отыз бірінші сөзі. (қарасөз)
1. Сабақтың білімділік мақсаты: оқушылардың Абай қара сөздерінің тәрбиелік мәнін түсіну, адамгершілік тәрбие берудегі ақынның философиялық шолуларының маңызын түсінуге үйрету.
2. Дамытушылық мақсаты: ойлау қаблетін дамыту, сөз мәдениетін жетілдіру, ойшыл ақынның шығармалар ына пікір айта білуге дағдыландыру, тіл дамыту.
3. Тәрбиелік мақсаты: оқушы дүниетанымын қалыптастыру, адамерші-лік қасиеттерді оқушы бойына сіңіру.
Сабақтың көрнекілігі: Абай суреті, сөзкестестелер, оқулықтар.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақты әдісі:
САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ.
І. Ұйымдастыру кезеңі: сабақтың мақсатын айтып өту.
ІІ. Үй тапсырманы тексеру. Абайдың өмірбаяны мен шығармашылығы турал айтып қайталау.
ІІІ.Жаңа тақырыпты еңгізу кезеңі.
Эпиграф: «Если найдется человек, который увидит
здесь нужное для него слово, то пусть
выпишет слово и сделает его делом». Абай.
Такова одна из первых строк «Слов назидания». В них простота и мудрость поэта доступная всем.
1. Мұғалімнің сөзі: Ақын Абай Құнанбаев шығармаларын оқи отырып, оның әр сөзінің терең мәні бар екеніне таң қаласың. өз заманы мен сол замандағы адамның бойындағы жақсы-жаман қасиетке баулиды.
Абай қарасөзі – тұнған ақыл, өмір шежіресі, даналық түйінді пікір. Ақынның педагогикалық, ұстаздық ойларының жемісі. Естіп білгенді ұмытпай сақтау тәсілдерін санап көрсетіп, ойсыздық кеселдерінен сақтандыратын ойлар.
Осыған көз жеткізу үшін қарасөздері оқып көрейік. Бірақ оқудың алдында әдебиет теориясын біліп алайық . Бүгін сабаққа мынадай ұғымдар қажет.
Идея – жазылған шығарманың не үшін жазылғанын білдіретін мақсаты.
Композиция. Шығарманың өн бойы: бастауы, дамуы, шиеленісуі шарықтау шегі, шешімі композицияны құрайды.
Көркем бейне шығармада кез келген кейіпкерді бейнелеп айтуды көркем бейне дейді.
Монолог – көркем шығарма кейіпкерінің өзіне немесе басқаға қарата айтатын сөздері. Монолог кезінде сөйлеуші адам өзінің көңіл күйін немесе философ түйіндерін жүйелі немесе бірсырдығы ұзақ жеткізеді.
(пайдаланған әдебиеті – «Абай» энциклопедиясы)

2, Отыз бірінші сөзді оқу. (Қазақ әдебиет , хрестоматия, 35-бет)
Оқушыларға осы сөздің түсіну үшін орыс аудармасын беру.

ІІІ. Пысықтау. Сұрақ-жауап бойынша.
- Ал, балалар, осы Абайдың қарасөздерінен не түсінесіңдер? Өздеріңе Қандай тәрбие, үлгі алдыңдар?
- Абай қарасөздерінен оқи отырып терең философия лық ойға кешесің. өйткені тәрбиелік мәні өте зор.
- Ол неге тәрбиелейді?
- Ол адамгершілікке, ізгілікке тәрбиелейді.
- Абай тағы нені айтады?
Адам өмірінде кездесетін қиыншылықтың өзін де сабырмен қарсы айтуға, өнерге, білімге құштарлықты, адам баласының дүниетанымының жан-жақты болуын айтады.
ІҮ. Бекіту.
1. Бұл шығарманың бас кейіпкері бар ма?
2. Егер болса, ол кім?
3. Абайдың қарасөзі кімнің ойын білдіреді?
4. Абай асыл ойын кімге арнады?
5. Оның шығармашылық қызметінің негізі мұраты не?
Нәтиже: Жеке өз аузынан айтылған пікір болғанымен, Абайдың әр «қарасөзі» жалпы халықтың, қалың жұртшылықтың ойын білдіріп, үлкен ғибратты түйін жасайды. Осындайда кейіпкер ойы мен автор ойының бір жерден шығып отыратынын байқау қиын емес.
Абай бар асыл ойын замана жастарына, келер ұрпаққа арнады. Оның шығармашылық қызметінің негізі мұраты – адам тәрбиесі.
Ү. Қорытынды:
1. Бұл шығарманың бас кейіпкері бар ма?
2. Егер болса, ол кім?
3. Абайдың қарасөзі кімнің ойын білдіреді?
4. Абай асыл ойын кімге арнады?
5. Оның шығармашылық қызметінің негізі мұраты не?

Ақынның педагогикалық, ұстаздық ойларының жемісі. Естіп білгенді ұмытпай сақтау тәсілдерін санап көрсетіп, ойсыздық кеселдерінен сақтандыратын ойлар.

ҮІ. Бағалау.
ҮІІ.Үй тапсырмасы.
1. А.Құнанбаевтің өмірбаянын айта білу.
2. Әдебиет териясынан жаттау.
3. Абайдың отыз бірінші сөзінің идеясын анықтау.

Источник: http://учебник