Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Казахский язык и литература |
«Ыбырай Алтынсарин. Сөйлем мүшелерін қайталау.»
| Департамент образования Северо-Казахстанской обл. РК Городской отдел образования при акиме г. Петропавловска Гуманитарный центр образования и воспитания Шаукерова Д.Н. Казахский язык Тема: Поурочный план в 9 классе «Ыбырай Алтынсарин. Сөйлем мүшелерін қайталау.». Первая гимназия г: Петропавловск 2011 г. Сабақтың тақырыбы: Ыбырай Алтынсарин. Сөйлем мүшелерін қайталау. Сабақтың ойқазығы: «Кел, балалар, оқылық!» Оқығанды көңілге, Ықыласпен тоқылық!» Ыбырай Алтынсарин. Сабақтың мақсаты: 1. Қазақ балалар әдебиетінің атасы Ыбырай Алтынсариннің өмірімен шығармашылығымен таныстыру. Міндеттері: - жалпы оқу дағдыларын коммуникативтік, интеллектуалдық, ақпараттық ойлау қабілеттерін дамыту. - оқу қызметінде өзіндік дағдыларын қалыптастыру және дамыту. 2. Ыбырай Алтынсариннің әңгімелерінің идеялық – тақырыптық мазмұнымен таныстыру. 3. Оқушылардың кішігірім әңгіме монологтарын құрастыру дағдыларын көрсету. Сабақтың типі: дәстүрлі Сабақтың түрі: жаңа сабақты әңгіме элементтерімен түсіндіру. Сабақтың әдіс - тәсілдері: сұрақ-жауап, мәтінмен жұмыс, көрнекілік әдісі, талдау. Интеграциялық мүмкіндігі: 1.Қазақ әдебиеті 2.Орыс тілі (аударма) Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі а/ Сыныпппен амандасу. - Балалар, бүгін біздің сабағымыз ерекше сабақ. Сендер алдарыңда тұрған портрет кім деп ойлайсыңдар, не себепті мен сабағымды алдарыңда тұрған суреттен бастағалы отырмын. (Ыбырай Алтынсариннің портреті). (Оқушылар жауабы) - Балалар, қазақ әдебиетіндегі қандай ақын-жазушыларды білесіңдер? - Ыбырай Алтынсарин кім? - Ыбырай Алтынсарин - дарынды педагог, ақын-жазушы, қазақ балалар әдебиетінің атасы. - Дәптерлеріңді ашып бүгінгі күнді және тақырыпты жазып қойыңдар. Сабағымыздың тақырыбы: Ыбырай Алтынсарин. Сөйлем мүшелерін қайталау. Сабағымыздың ойқазығы: «Кел, балалар, оқылық!» Оқығанды көңілге, Ықыласпен тоқылық!» Ыбырай Алтынсарин. Осы ойқазықты қалай түсінесіңдер? - Балалар, сабағымыздың І дидактикалық кезеңі «Дала жұлдызы» Балалар, дала жұлдызы деген сөзді қалай түсінесіңдер? - Сондықтан да қазақ халқы Ыбырай Алтынсаринді дала жұлдызы деп атаған. Біз бүгін сіздермен Ыбырай Алтынсарин туралы мәтінмен танысамыз. 2. Мәтін бойынша жаңа сөздермен танысу. а/ сөздерді мәнерлеп оқу. ә/сөз тіркестерімен сөйлемдер құрастыру. (тақтаға жазу). 2.Мәтінмен жұмыс. 1.Мәтінді мәнерлеп оқу. 2. Мәтінді аудару. 3. Мәтін бойынша сұрақтар құрастыру. 4. Мәтінді қысқаша мазмұндау. Ыбырай Алтынсарин – дала жұлдызы Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы Қостанай облысы Затобол жерінде дүниеге келген. Ол 1889 жылы қайтыс болды. Ыбырай Алтынсарин – көрнекті ағартушы ғалым, жаңашыл педагог, ақын-жазушы, этнограф,фольклоршы, қоғам қайраткері, қазақ балалар әдебиетінің атасы. Әкесі Алтынсары ерте қайтыс болып, оны атасы Балқожа тәрбиелейді. Орынбордағы орыс-қазақ мектебіне оқуға береді.1857 жылы Ыбырай осы мектепті жақсы аяқтайды. Оның арманы қазақ балалары үшін мектеп ашу еді. Ыбырай балаларға арнап кітап жазды. 1879 жылы Орынбор қаласында орыс тілінде «Қазақ хрестоматиясы» деген атпен басылып шықты. Ыбырай Алтынсарин орыстың педагог – жазушылары К.Д.Ушинскийдің, Л.Н.Толстойдың, И.А.Крыловтың шығармаларын қазақ тіліне аударды. Ыбырай өз шығармаларын балаларға арнап жазды. Ол шығармалары балаларды оқуға, еңбекке, достыққа, тәрбиеге шақырады. Ыбырай Алтынсариннің балаларға арнап жазған өлеңдері: «Кел, балалар, оқылық», «Өзен», «Жаз». Әңгімелері: «Бай баласы мен жарлы баласы», «Қыпшақ Сейітқұл», «Бір уыс мақта» деп аталады. Сөздік: жаңашыл педагог – педагог новатор, қоғам қайраткері – общественный деятель, ерте қайтыс болған – рано умер, тәрбиелейді – воспитывал, жақсы оқыған – хорошо учился, арманы – его мечта өлеңдері – стихи, әңгімелері – рассказы ІІ дидактикалық кезең. «Ыбырай - әңгіме шебері» - «Әңгіме шебері» деген сөзді қалай түсінесіңдер? - Ыбырай Алтынсарин балаларға арнап көптеген әңгімелер жазды. Сондықтан да біз оны «Қазақ балалар жазушысы» деп атаймыз. Ыбырай Алтынсариннің қандай шығармалары бар? (слайд) Ыбырай Алтынсариннің шығармалары білімге, еңбекке, достыққа, табиғатқа арналып жазылған. 1. Білім туралы өлеңдері: «Кел, балалар, оқылық» 2. Табиғат туралы өлеңдері: «Өзен», «Жаз» 3. Әңгімелері: «Бай баласы мен жарлы баласы», «Қыпшақ Сейітқұл», «Бір уыс мақта» «Кел, балалар, оқылық» өлеңін мәнерлеп оқып талдау орысша аудармасымен. Кел, балалар, оқылық, Дитя, когда учиться станешь ты, Оқығанды көңілге, То знание средь полной темноты Ықыласпен тоқылық, Светлее ламп осветит путь тебе, Оқысаңыз балалар, И стануть явью все твои мечты. Шамнан шырақ жағылар, Давайте же, дети , учиться начнем Тілегенің алдыңнан И знания светлые нити навек Іздемей-ақ табылар. В свою благодарную память вплетем! Оқушыларға қазақ тіліндегі «Кел, балалар, оқылық!» өлеңінің жолдарын аудармасы бойынша тауып оқыту. Осы өлеңде не туралы айтылған? Балаларды оқуға шақырады. - Балалар, қазіргі заманда біз қандай болуымыз керек? (білімді) - Қазір біз «Білім туралы» сұхбат (диалог) құрастырамы (оқушылардың жазғандарын тексеру). - Балалар, біз осы білімге, тәрбиеге, достыққа, еңбекке байланысты мақалдар білеміз бе? ІІІ дидактикалық кезең «Мақалдар жәрмеңкесі» Оқушылар жауабы: Білім туралы (Денис), еңбек туралы (Герман), тәрбие туралы (Артем) Дәптерге мақал-мәтелдерді жазу. (Білім туралы мақал-мәтелдер) 1. Білім кілті – тіл. Оқу – білім бұлағы, Білім – өмір шырағы. Оқусыз білім жоқ, Білімсіз күнің жоқ. 2. Еңбексіз өмір – сөнген көмір Еңбек түбі – береке Еңбек ердің атын шығарады Еңбектің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті 3. Жүз сом ақшаң болғанша, Жүз досың болсын. Жолдасының жаны ашымаған, жауда қалады. (Не жалевший, не помогавший, остаётся у врага) Дос тұтқанды қадірле. ІҮ дидактикалық кезең « Грамматика әлемінде» - Балалар, мәтінде қанша сөйлем бар? Санаңдар? (оқушылар жауабы) 1.Сөйлем дегеніміз не? Сөйлем – тиянақты ойды білдіреді. 2. Сөйлем мүшесі дегеніміз? 3.Сөйлем мүшелері неше топқа бөлінеді? 4.Сөйлем мүшелері неше түрге бөлінеді? 5.Қандай сұрақтарға жауап береді? - Біз, қазір кеспе кәртішкемен жұмыс жасаймыз. 1-тапсырма: Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау. 1-кеспе. Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы Қостанай облысы Затобол жерінде дүниеге келген. Ыбырай қазақ балалары үшін мектеп ашуды армандады. Ыбырайды атасы Балғожа тәрбиеледі. 2-кеспе. 1879 жылы Орынбор қаласында орыс тілінде «Қазақ хрестоматиясы» деген кітапты жазды. Ыбырай Алтынсарин орыстың педагог – жазушылары К.Д.Ушинскийдің, Л.Н.Толстойдың, И.А.Крыловтың шығармаларын қазақ тіліне аударды. Ыбырай өз шығармаларын балаларға арнап жазды. 3-кеспе. Сөйлемді толықтырыңыз, синтаксистік талдау жасау. Ыбырай – .........., ........... , ............ арнап жазды. Ол – ......... , .......... , ........... аударды. Оның ........ ...... басылып шықты. Ү дидактикалық кезең «Мен не білемін?» - Балалар, бүгін сабақта біз кімнің шығармашылығымен таныстық? - Ыбырай Алтынсарин кім? - Ақын-жазушыны дала жұлдызы деп атаған кім? - Ыбырай Алтынсарин балаларға арнап не жазды? - Ақынның қандай шығармалары бар? Үй тапсырмасы: 1. Мәтінді мазмұндау. 2. Мәтін бойынша сөздерді жаттау. 3. «Менің сүйікті ақын –жазушым» (эссе) Бағалау. Ыбырай Алтынсарин – дала жұлдызы Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы Қостанай облысы Затобол жерінде дүниеге келген. Ол 1889 жылы қайтыс болды. Ыбырай Алтынсарин – көрнекті ағартушы ғалым, жаңашыл педагог, ақын-жазушы, этнограф, фольклоршы, қоғам қайраткері, қазақ балалар әдебиетінің атасы. Әкесі Алтынсары ерте қайтыс болып, оны атасы Балқожа тәрбиелейді. Орынбордағы орыс-қазақ мектебіне оқуға береді. 1857 жылы Ыбырай осы мектепті жақсы аяқтайды. Оның арманы қазақ балалары үшін мектеп ашу еді. Ыбырай балаларға арнап кітап жазды.1879 жылы Орынбор қаласында орыс тілінде «Қазақ хрестоматиясы» деген атпен басылып шықты. Ыбырай Алтынсарин орыстың педагог-жазушылары К.Д.Ушинскийдің, Л.Н.Толстойдың, И.А.Крыловтың шығармаларын қазақ тіліне аударды. Ыбырай өз шығармаларын балаларға арнап жазды. Ол шығармалары балаларды оқуға, еңбекке, достыққа, тәрбиеге шақырады. Ыбырай Алтынсариннің балаларға арнап жазған өлеңдері: «Кел, балалар, оқылық», «Өзен», «Жаз». Әңгімелері: «Бай баласы мен жарлы баласы», «Қыпшақ Сейітқұл», «Бір уыс мақта» деп аталады. Сөздік: жаңашыл педагог – педагог новатор, қоғам қайраткері – общественный деятель, ерте қайтыс болған – рано умер, тәрбиелейді – воспитывал, жақсы оқыған – хорошо учился, арманы - его мечта өлеңдері - стихи, әңгімелері – рассказы 1- тапсырма: Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау. 1-кеспе. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы Қостанай облысы Затобол жерінде дүниеге келген. Ыбырай қазақ балалары үшін мектеп ашуды армандады. Ыбырайды атасы Балғожа тәрбиеледі. 2-кеспе. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау 1879 жылы Орынбор қаласында орыс тілінде «Қазақ хрестоматиясы» деген кітапты жазды. Ыбырай Алтынсарин орыстың педагог – жазушылары К.Д.Ушинскийдің, Л.Н.Толстойдың, И.А.Крыловтың шығармаларын қазақ тіліне аударды. Ыбырай өз шығармаларын балаларға арнап жазды. 2- тапсырма. Сөйлемді толықтырыңыз, синтаксистік талдау жасау. 1-кеспе. Сөйлемді толықтырыңыз, синтаксистік талдау жасау. Ыбырай – .........., ..........., ............ арнап жазды. Ол – ......... , .......... , ........... аударды. Оның ........ ...... басылып шықты 2-кеспе. Сөйлемді толықтырыңыз, синтаксистік талдау жасау. Ыбырай Алтынсарин – ........ , ......... , ............, ........... . Дала жұлдызы ........ , .......... , ........... . Оның ......... , ........... , .......... . | |
| Просмотров: 8752 | |
Суббота, 2025-02-08, 1:29 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|