Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Казахский язык и литература |
Шешендік сөздер
| Сабақтың тақырыбы: Шешендік сөздер Сабақтың мақсаты: Білімділік:Оқушылардың жаңа тақырып туралы тың мәліметтер беріп, білімділік дағдыларын қалыптастыру, деңгейлік тапсырмалар беру арқылы алған білімдерін бағалау. Дамытушылық: Логикалық ой – өрістерінің кеңеюіне жағдай жасау сабақта оқушынының сөйлеу қабілеттерін қалыптастыру. Тәрбиелік:Отанымызға, туған өлкемізге деген сүйспеншілік арттыру- ұлы адамдарды құрметтеуге, халықтың өткен мен бүгінгі өмірін білу. Сабақтың түрі: Жаңа білім беру сабағы. Көрнекілігі: Қазақ халқынынң би – шешендердің портреті, нақыл сөздер, сызба, сөзжұмбақ, киіз үйдің макетінің, сүйктерінің суреттері. Сабақтың барысы: I . Ұйымдастыру кезеңі: - Сәлемдесу, « Жаса Отаным!» өленнің үзіндісін тыңдау. - Кезекшімен әңгіме өткізу.Оқушылар екі топқа бөленеді. II. Қызығушылықты ояту: « Киіз үй» сөзжұмбақты шешу. Бұл сөзжұмбақты өткізуінінң мақсаты: оқушылардың тапқырлығын арттыруға, өткен сабақтармен және жаңа сабақты байланыстыру үшін. 1. Абай халықты жарқын өмір жолында неге шақырады? 2. Абай қай орыс ақынның шығармасын қазақшаға аударған? 3. Мына мақалды толықтырыңдар « Жеті рет пішіп, ..... рет кес» 4. « Прилежный» деген сөзді қазақша аударыңдар. 5. Мақалды толықтырыңдар « л ұлсыз болмас, жер ..... болмас» 6. Ұлы ақын Абайдың әкесінің аты. - Енді мына сызықтың ішіндегі сөзді оқиық. - Киіз үй. Дұрыс, киіз үй.Сабағымыз киіз үй тігу ретімен өтеді. Киіз үй көптеген көшпелі халықтардың негізгі баспанасы болған. Қазақ халқы да киіз үйді сан мыңдаған жылдар бойы өзінің төл баспанасы етіп келді. Киіз үйдің құрылысы бірнеше бөліктерден тұрады. Соларды есімізге түсерейік (суретті көрсетіп), оқушыларға айтқызу. - Жақсы , киіз үйімізді тігейік. Ең бірінші нені кереді? Керегені. Оны керер алдында тапсырмамызды орыңдайық. III . Үй тапсырмасын тексерейік. Бірінші топтың үй тапсырмасы : Мақал – мәтелдер туралы шағын әңгіме айту. Екінші топтың тапсырмасы : 3 мақал –мәтел жаттап келу. Білімдерін қалай бағалайтының айту: - Киіз үйді тігіп болғанда оны немен жабады? Киізбен . - Сондықтан мен сендердің жауаптарыңды екі түсті киіз беріп бағалаймын. - Толық емес жауапқа – қоңыр түсті киіз беріледі. - Толық, дұрыс жауапқа – ақ киіз беріледі. Үй тапсырмасын тексеріп болған соң,керегені кереміз. - Жарайсыңдар, балалар керегені керіп қояйық, енді нені орнатамыз? - Есікті. IV. Жаңа сабақ. -Дұрыс айтасыңдар,есікті орнатамыз. Есікті орнатар алдында бүгінгі өтелетін сабағымыздың тақырыбымыз « Шешендік сөздер».Шешендік сөздер дегеніміз белгілі бір уақмғаға байлансты тапқырлықпен,көркем тілмен айтылған және жұртшылық қабылдайтын,елге тараған белгілі,үлгі ойла, тұжырымдар.Мысалы : бата – тәлектер,өсиет сөздер, даналық сөздер, т.б 1. Мәтінмен жұмыс. а. Мәтінді мұғалім өзі оқып шығады. ә.Төле би,Қазыбек би,Әйтеке билер туралы қысқаша айтып кету. б.Сөздікпен жұмыс.Мәтін ішішндегі сөздер мен сөз тіркестеріне түсінік беру.жаңа сөздерді оқушыларға өздеріне оқытып шығу.Жаңа сөздермен берілген сызба бойынша сөз тіркестерін құрастыру. СЫН ЕСІМ + ЗАТ ЕСІМ ЗАТ ЕСІМ + ЕТІСТІК ЗАТ ЕСІМ + ЗАТ ЕСІМ ЕСІМДІК + ЕТІСТІК в. Оқушылар мәтінді тізбектеп оқып шығады. Мәтіндегі сонындағы сұрақтарға жауап береді. - Ал, жақсы есіктк орнатық Енді кезек бойынша не көтереміз? - Шаңырақты. - Салт бойынша шаңырақты үйдің иесі, ер адам көтереді. Шаңырақты көтер алдында келесі тапсырмамызды орындайық. - Жазба жұмысы: 1.Деңгейлік тапсырма: 1 топтың тапсырмасы: Көп нүктенің орнына етіс жұрнақтарының қойып жазыңдар. 1. Мақпал ки...ді.2.Марал жұмыстан сұра...ды.3.Жұмыстың нәтижесі анықта...ды.4.Олар ұзақ уақыт әңгімеле....ті. 5. Біз оларға дойбы ойна....тық. 6.Шай іші....ді. 7. Өлең ай....ды.8.Мұғалім оқушыларға жатттығу жаз....ды. 2 топтың тапсырмасы: Сөйлемді орыс тіліне аударыңдар.Етістіктерді құрамына қарай талдаңдар. Сендершешендік сөздердің жақсы үлгілерін көп оқып,көп білуге тырысыңдар.Шешендік сөздер сендердің ой-саналарыңды оятып, жақсы мінезге, байқағыштыққа,сергек,зерек болуға үйретеді.Тілдердіңді байытып,өткір,ойлы сөйлеуге баулиды. 2. Жеке оқушылармен жұмыс өткізу: 1 топтың оқушысына : « Шешен» сөзді септеу. 2 топтың оқушысына : « Шешен» сөзді жіктеу. - Балалар, шаңырақ пен керегенің арасын немен бекітеді? Иә, уықпен - Оны бекіту үшін, осы сөздерге назар аударайық. « Әділ болса – әкім шырақ, Ақылды болса –қатың шырақ, Аяншыл болса – атын шырақ». « Бір бала бар – атаға жете туады, Бір бала бар – атадан өте туады, Бір бала бар – кері кете туады.» «Жігіттің жақсысы Дұрыс сөзге тоқтай білген, Басқаны сөзіне тоқтата білген.» Бұл Төле би, Қазыбек би, Әйтеке бидің нақыл сөздері. Мәнерлеп оқып шығу, дәптерлеріне көшіріп жазу. - Уықты бекіттік. Киіз үйді тігіп болдық. Енді біздің киіз үйіміз төрт түрлі киізбен жабамыз. Олар туырлық, түндік,үзік, киәз есік. Бірақ жабар алдында ,сабақта «Не білдім?» деген сұраққа жауап берейік. Берілген сызбаға бүгінгі сабақта өтілген тақырыпқа сәйкес тірек жазу. Шешен Қазақ халқының билері V. Оқушылардың білімін бағалау. - Ал, баллар енді сендердің ұтып алған киіздеріне қарап, біздің киіз үйіміз қандай киізбен жабылатының аңық болады. Сабақтың басында сендерге ақ және қоңыр киіз берілді. Қоңыр киізбен үйлерің қарапайым адамдар жабатын, ақ киізбен би, хандар, сұлтандар жабатын. Ақ киіз үшін арналған ақ жінді малды өсіретін. VI. Үй тапсырмасын тапсыру: Мәтінді мәнерлеп оқып келу, дәптердегі нақыл сөздерді жаттап келу. «Қазақ тілі – өмірімнің азығы» интеллектуалдық сайыс. Сайыстың мақсаты: Оқушылардың интеллектуалдық ой-өрісін, білім деңгейін көтеру. Танымдық деңгейлерін өрісету,тіл байлығын, өз ойын жеткізу, қазақ тілінде еркін сөйлей білу әрекеттерін жетілдіру. Жеткіншектерді ұлттық салт- дәстүр үлгісінде тәрбиелеу. Көрнекілігі:Алма ағашы суретті , сөзжүмбақ. Жүргізуші: «Кел, балалар, ойнайық» Ойнайық та ойлайық, Қандай жұмбақ болса да, Шешпей оны қоймайық .... деп Командаларды өз орнындарың отыруына шақырамыз. Жүргізуші: Екі команданың оқушылары «Қазақ тілі – өмірімнің азығы» деген талаптарын сіздерге көрсеткелі отыр, қабыл алыңыздар! Сонымен сайысымызды бастайық! Жүргізуші: Қазір көктем, күн жылынады,ағаштар бүршік жарып,жеміс ағаштары гүлдейді | |
| Просмотров: 4417 | |
Четверг, 2024-12-19, 12:12 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|