Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Уроки музыки |
Кеңес "Өлеңмен өрнектеп, әнмен тербеп..."
| ШҚО Үржар ауданы Жаңа тілек ауылы Әуезов атындағы орта мектебінің музыка пәні мұғалімі Мырзабаев Бауыржан Нурмухамедович Кеңес "Өлеңмен өрнектеп, әнмен тербеп..." Әрбір қазақ шаңырағында дүниеге келген сәби алдымен анасының, әкесінің, әжесі мен атасының, үйдегі басқа да ересектердің мейіріміне бөленіп, «алғашқы дыбыстарға» құлақ түреді. Абай: Туғанда дүние есігін ашады өлең, Өлеңмен жер қойнына кірер денең. Өмірдегі қызығың бәрі өлеңменен, Ойлансаңшы бос қақпай елең-селең – деген. Егер нәресте ана тілімен нәрленген шаңырақта дүниеге келіп, бесік жырларын құлағына сіңіріп, ана тілінде тілі шығып, қазақ мектебіне келсе, әрине ондай балдырғанды ұлттық салт-дәстүрге, ұлттық нақышы бар әндерге баулу қиын емес. Баланың жан дүниесінде ұлттық рухани негіз қаланып қалғандықтан, халықтық өлең-жырларды, мақал-мәтелдерді ықыластана тыңдайды, жеңіл қабылдайды. Бөлмеге ұлттық аспаптардың бастысы домбырадан бастап, барлығы қойылуы тиіс. Әрбір бала әр аспаптың атауын ғана емес, құрылысын, дауыс ерекшелігін, қандай әуендер орындалатынын әңгімелей алатындай жұмыстар жүргізілуі керек. Ол үшін музыка сабағының жоспарына енгізіліп, балалар еркін меңгеріп үлгерген әндердің барлығын кезек-кезек айтқызып, осы әндерді бірнеше аспапта ойнап, қайталап сүйемелдеп көрсеткен жөн. Балаларға қазақ халқының ертегілерін де осы бөлмеде көркем түрде оқып әңгімелесе, оны міндетті түрде музыкамен сүйемелдеп отырса әбден қонымды, әсерлі болмақ. Біздің халықтың ата кәсібі төрт түлік мал. Халықтық санада, дәстүр-салтында мұның терең әсері қалыптасқан. Біз балаларға ұлттық тәрбие сіңіреміз десек, осы төрт түлікке деген сүйіспеншілікті бойына сіңіре білуіміз керек. Алдымен әр балаға қой, ешкі, лақ маңырайды; сиыр, бұзау мөңірейді; жылқы, құлын кісінейді; түйе, бота боздайды деп түсіндіріп, әрқайсысының даусын салып үйретіп қайталатып, музыкамен сүйемелдеп көрсек, көкейлеріне қона кетеді. Төрт түлікке сүйіспеншілік сезімін қалыптастыруға арналған музыка сабақтарында алғашқы дайындық сағаттарынан кейін ауыз әдебиетіндегі төрт түлікке байланысты жырларға батыл баруымызға болады. Бұлардың кез келгені бала көңіліне қонымды. Оларға белгілі бір әуенді өзіміз-ақ таңдап алайық. Мейлі бүлдіршін өз әуенін ұсынсын, біз музыкамен сүйемелдей білейік. Мысалы: Маң-маң басқан, маң басқан, Қос өркешін қом басқан, Төрт аяғын тең басқан, Ойсыл қара баласы. Иір мойын жануар – Түйе деген осы екен, - деген халық жырын неге үйретпеске. Үйренуге жеңіл, түйенің бүкіл бітім-болмысын көз алдыңа бірден қона қалуы айқын. Қорыта айтқанда, балаларды ата дәстүрге баулып, ұлттық салт-дәстүрді меңгертеміз десек, халықтық педагогикаға жүгінуісіз опалы, миуалы жол болмақ деп білемін. | |
| Просмотров: 1062 | Комментарии: 1 | |
Понедельник, 2025-07-21, 4:59 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|