Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Физическая культура |
Ұлттық ойындардың дене тәрбиесі сабағындағы орны
| Ұлттық ойын - салауатты өмір салтын мұрат тұтқан арманшыл,елі мен жерінің қамын ойлайтын, ұлтқа тән барлық қасиетті қадір тұтатын, дара тұлға жаңа адамды тәрбиелеп шығарудың құралы.Жас ұрпақтың қалыптасып өсіп өнуіне әсер ететін факторлардың бірі, дәстүрлі мәдениетіміздің бір бағыты - халықтық ұлттық ойындары болып табылады. Ұлттық ойындарды қолданудың негізгі мақсаты бала бойындағы дене күшінің сапалық қасиеттерін дамытып жетілдірумен қатар оның мінез - құлқы мен адамгершілік қабілеттерін сәби кезінен тәрбиелеуге ұлттық ойындардың пайдалы ықпалы бар екендігін көрсету тақырыптың өзектілігін айқындай түседі. "Қазақ елінің жолаушы қонаққа көрсететін құрметімен бірге ұлттық ерекшеліктері, ұлттық күрестері мен ат жарыстары өзіндік ерекшеліктерімен сүйсіндіріп, сырт адамды қызықтырады" А.Гумбольд. "Қазақ ұлты негізінен ұрпақ қамын басты мақсат етіп қойып,балалардың нағыз азамат болып қалыптасуына аса зор мән берген.Нәтижесінде дәстүрлі бала тәрбиесінің басты құралы ретінде ұлттық ойынды орайластырып, дамытып отырған." Қазақ халқы - ұлт ойындары ерлікті, өжеттілікті, батылдықты, шапшаңдықты тағы басқа қуаты молдылығын, білек күшін дененің сомданып шынығуын қажет етеді. Сонымен бірге, бұл ойындар әділдікпен адамгершіліктің жоғарғы принциптеріне негізделген. Өйткені ,ойынға қатыспай тұрып-ақ оған күн ілгері көп адамдардың тер төгіп, еңбек етуіне тура келеді.Мысалы: бәйгені алайық.Ол үшін алдымен бәйгеге қатысатын атты таңдап алады.Ол атты баптап,бағып-күтуге тура келеді.Сондықтан, қазақтың ұлттық ойындары сауықтық жағынан ған емес, ол - спорт, ол - шаруашылық тәжірбиелік маңызы бар тәрбие құралы. Қазақтың ұлттық ойындары: көкпар сайыс, күрес, теңге алу, қыз қуу, алтын табақ ату, т.б спорттық сипатпен бірге үлкен тәжірибелік маңызға да ие. Көшпелі қазақтардың өмір-салты денсаулыққа аса зор мән берген.Атқа міну өнері жас баланы сезімі мен денесін жаттықтырудың басты және ортақ дәстүріне айналды.Бозбала да, қыз бала да жастайынан аттың құлағында ойнауға бейімделді. М.Жұмабаев ойындарды "Халық мәдениетінен бастау алар қайнар көзі, ойлау қабілетінің өсу қажеттілігі, тілдің, дене шынықтыру тәрбиесінің негізгі элементтері," - деп тұжырымдайды. ХХ ғасырдың басында өмір сүрген этнограф М.Гуннер қазақтың ұлттық ойындарын былайша жіктейді: 1. Жалпы ойындар 2. Қарсыласу мен күресу сипатындағы ойындар 3. Ашық алаңқайдағы ойындар 4. Қыс мезгіліндегі ойындар 5. Демалыс ойындары 6. Ат үстіндегі ойындар 7. Аттракциондық көрініс ойындар Ұлттық ойындарды мазмұны мен күрделілігіне байланысты және балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, төменгі, орта және жоғарғы сынып оқушылары ойнайтын ойындар деп бөлуге болады. Дене тәрбиесі сабағында және жаттықтыру кезінде қозғалыс ойындарын, оның ішінде ұлттық ойындарын қолдану арнайы үйрену міндеттерін шешуге көмектеседі. Ұлттық және эстафеталық қозғалыс ойындарын ұйымдастыра отырып, оқушылардың қызығушылығын арттыру,ұйымшылдыққа, батылдыққа және салауатты өмірге тәрбиелейді.Ұлттық ойындарды спорттық ойын сабақтарында, жеңіл атлетика, гимнастика сабағына, жалпы дене қуаты дайындығы және жаттықтыру сабақтарында кеңінен қолдануға болады.Жалпы ойындарды жүйелі түрде пайдалану, қиыншылықты жеңуге,еңбексүйгіш етіп тәрбиелеуге ықпал етеді. Ұлттық ойындар жаттығулар көмегімен оқушыларды жаттығуға керек психикалық күйге түсіреді. Көңіл- күйді көтеру, көңілдену, тактикалық ойлауды, істелетін жұмыстарға дайындалу, жинақьалу қасиеттерін қамтамасыз етеді. Халық арасында "Денсаулық - зор байлық" деп тегін айтылмаған.Сондықтан білім берудің жаңа технологиясын пайдаланып, дене тәрбиесі пәнін жаңа технологиялық әдіспен оқушылардың жас ерекшеліктеріне, денсаулықтарына байланысты,ұлттық ойындарды, спорттық ойын түрлерін, сабақтың мазмұнына қарай іріктеп алып, пайдалануға болады. Мектепте оқцшыларға ұлттық ойындардың құндылығын насихаттаумен қатар, оларды қолданудың озық тәжіребиелерін жинақтап және дамыта беру керек. | |
| Просмотров: 3193 | | |
Четверг, 2024-12-19, 11:10 AM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|