Коллеги - педагогический журнал Казахстана
Учительские университеты
| Главная » Статьи » В помощь учителю » Школьная библиотека |
Оқу мәдениетін дамыту
| Оқу мәдениетін дамыту А.С.Кунязова, Павлодар облысының ББЖТДИО әдіскері Кітап пен оқудың жоғары дәрежесі заманауи қоғамда қалып отыр, интеллектуалды үдеріс күшейтілуде. Білімге деген өскелең қажеттілік кітаптың тіршілік етуінің жаңа формаларын дамытады. Адамдық барлық өңделген коммуникативтік қалыптар сақтау заңына сәйкес анықталған әлеуметтік мәдени қызметтерді орындай отырып, олардың бірі де келесімен ауыстырылмайды. Заманауи ақпараттық кеңістікте олардың әрқайсысы сол және басқа да коммуникативтік қалыптарды қолдануда және қолдауда оқырмандардың неғұрлым көптеген саналы таңдауына тырысады. Электронды технологиялар әсерімен оқу мәдениеті өзгереді. Оқу мәдениеті дегеніміздің философиялық мәні «белгілі бір кеңістік, жеке тұлғаның адамгершілік және интеллектуалды гармониясы жолында оқудың қайталануымен туындаған бүтін орта». Тар мағынасында оқудың мәдениеті дегенімізді жазбаша, баспа және электронды қалыптағы вербалды ақпаратты қабылдау қабілеті, түсіну және талдау іспеттес деп қарауға болады. Осылайша, оқу мәдениеті – қоғамның интеллектуалды және рухани даму деңгейін анықтайтын, негізін қызметтік танымдық үдеріс құрайтын әлеуметтік мәдени құбылыс. Шығарма мәтінінің «қабылдау – түсіну – интерпретация» процесі оқу мәдениетінің маңызды құраушысы болып табылады. Қабылдау деңгейі адамның әлеуметтік мәдени және оқырмандық тәжірибесімен анықталады. Қабылдау процесі мәтінді тану кезінде туындайтын образдар, бүтін суреттер қалыптастыруды болжайды. Оқығанды өзіндік жекелей сезімдік, эстетикалық бағалаудың маңызы аз емес. Оқу мәдениетінің неғұрлым жоғары деңгейі шығармашылық қабылдау қалыптастырумен мінезделеді, яғни жаңа образдар, жаңа іске асырулар. Мұндай тек оқу процесінде белсенді ойлау жұмысы кезінде ғана мүмкін. Нәтижесінде көркем және ғылыми әдебиет мәтіндерін оқу процесінде өңделетін болжамдық және «шығармашылық» көру қалыптасады. Оқу мәдениетін дамыту бойынша инновациялық қызметтің негізгі міндеті оқырмандық қызметке дем беру мен белсенділендіруде дәстүрлі емес технологиялар мен әдістемелер әзірлемесі болып табылады. Кез келген инновация әлеуметтік жүйені іске асыруға бағытталған, оның әлеуеті әрекет етуші қайшылықтарды жоюға бағытталған болатын, нәтижесі жаңа технологиялық немесе әлеуметтік мәдени құбылыстарды құрайды, бұлар қоғамның одан арғы эволюциясы үшін прагматикалық немесе рухани құндылықтар болып табылады. Инновация – бұл адамдық білімнің дамуындағы үздіксіздік, ол адамдық қызметтің барлық маңызды саласын дамумен сүйемелденеді. Осылайша, инновация – А.А.Мешковтың анықтамасы бойынша, «әлеуметтік жүйемен қарастырылатын және олардың құрылымын үйлесімді құрастыратын тарихпен және дәстүрмен тығыз байланысты, қандай да бір нақты заңдар бойынша дамитын кешенді әлеуметтік мәдени процесс». Инновациялық әдістер мен амалдар әзірлемесі жинақталған тәжірибені, қалыптасқан дәстүрді зерделеуді болжайды: өзекті мәселенің дәстүрлі емес шешілуі үшін қажетті білімді меңгеру. Егер бастаманың рационализаторы шығармашылық көрумен, ойлауының дәстүрлі емес қалануымен – инновациялық интеллектімен қаруланған болса, онда бұл мүмкін. «Жеке тұлғаның инновациялық интеллектісі – деп санайды А.С.Юшков, бұл мәдениеттегі қалыптасқан қайшылықтарды түсіну мен талдауды жасайтын, оны жою үшін бастама көтеріп, оның шығармашылық шешімін іске асыратын, мәдениет дамуының бұрынғы кезеңдерінде болмаған, бұдан кейін мүмкін тенденцияларды ескере отырып, оның мәдениеттегі әлеуметтенуіне ықпал жасайтын ойлар образы. Дамыған инновациялық интеллектісі бар адам оған өзінде өзіндік дамудың маңызды алғашқы қабілетін интеллектуалды іске асырумен таба білетін және техникалық жаңалықтар аша білетін мұмкіндіктер беретін интеллектуалдық дамудың осындай жоғары сатысында тұрады». Қазіргі уақытта жеке тұлғаның жалпы мәдениетін дамыту мен ойлаудың аналитикалық типін қалыптастыруға бағытталған оқырмандық дәрісханамен жұмыс әдістерін әзірлемелеу мен іске асыруда неғұрлым қажеттілік өзектіленуде. Олардың ішінен мыналарды бөліп алуға болады: оқу мен ақпараттық-танымдық қызмет үшін жағымды атмосфера құруда заманауи сәулеттік және дизайнерлік шешімдерді жүзеге асыруды болжайтын кітапханалық кеңістікті жобалау әдісі; түрлі мәдени кодтарда ұсынылған, ойлаудың жалпы мәдениеті мен ақпаратты аналитикалық қабылдауды дамытуға бағытталған құндылық-бағдарлық; қойылған мақсаттарға жетуде жаңа технологиялар мүмкіндігін қолдануды болжайтын технологиялық; жаңа артефактілер туғызуда стандартты емес бастамалар туындату мен әзірлемелерге бағытталған шығармашылық-құрастырушылық (мысалы, ғаламтор алаңшаларын, виртуалды көрмелер, көркем шығармаларды талқылау үшін форумдар, әдеби виртуалды мұражайлар құру және т.б.); міндеттері өтінімдерді анықтау мен оқырмандық дәрісхананы жөн көру болып табылатын маркетингтік; қоғамда оқырмандық белсенділікке дем беруге әсер ететін психологиялық. | |
| Просмотров: 1597 | |
Среда, 2024-12-18, 3:54 PM
Приветствую Вас Гость
Приветствую Вас Гость
Форма входа |
|---|
Социальные закладк |
|---|
Поиск |
|---|
Друзья сайта |
|---|
Теги |
|---|
Статистика |
|---|