Оқушылардың дауыссыз дыбыстар туралы алған теориялық білімдерін бекіту.

Қазақ тілін оқытудың ең маңызды мақсаттарының бірі – оқушыларды сауаттылыққа баулу, ал тіл мен ойлау жүйесінің маңыздылығын ескерсек, тіл дамытудың маңыздылығы ерекше. Қазақ тілін үйретуде ең алдымен оқушыға қызықты болу үшін және оны қабылдай алу үшін тиімді әдіс- тәсілдерді іздеу керек. Соның бірі – интерактивтік тақта. Қазақ тілі сабақтарында жиі қолданылатын көрнекіліктің бірі – тірек сызбалар. Мәтінмен жұмыс жасағанда немесе грамматиканы түсіндіргенде тірек сызбаларды жиі қолданамын. Грамматика тақырыбы бойынша ұсынылған тірек сызбалар және тақырыпты бекіту кезінде қолданылатын кестелердің маңызы зор.Оқушылар ережені жаттамай –ақ тірек сызбаға қарап, сөйлем құрастырып, өз ойларын еркін жеткізе біледі. Ол біріншіден , көзбен көріп, есте сақтау қабілеттерін арттырып, екіншіден білімге деген құштарлығын, ынтасын дамытады.

Одағай сөздерінің қазіргі кездегі қолдану аясы

Әлемдік қолданбалы және теориялық ғылымдардың ішіндегі негізгі қоғамдық, әлеуметтік коммуникацияның жетекші идеяларын жүзеге асыруды мақсат еткен тіл ғылымының қазіргі бағыт – бағдары ғасыр талабына жауап бере отырып, «субъект – тіл- өркениет» үштігінің аясындағы тың міндеттердің шешілуін көздейді. Соңғы жылдары тіл білімі субъект факторына ерекше мән беріп, коммуникативті актідегі сөйлеушінің тілдік бірліктерді ұтымды қолдану мәселесін жиі сөз ете бастады. Субъект мәселесіне қатысты тұлғаның эмоционалды жай –күйіне, ерігіне байланысты ұғымдарды таңбалауды жүзеге асыратын одағай сөздер лингвистика ғылымында әлі де тұғырлы зерттеу нысаны бола қойған жоқ. Әйтсе де мен оны зерттеме жұмысымда қазақ тіл біліміндегі одағай сөздердің табиғатын аша түсуге тырыстым.
Алғаш рет дербес сөз табы ретінде одағайлар Варонның латын грамматикасында қарастырылып, тіл білімінің тарихи даму кезеңінде одағайлардың грамматикалық табиғатына әр түрлі анықтамалар беріліп отырды. Мұндай анықтамаларды төмендегідей топтауға болады:
1. Одағайлар – құрамы жөнінен, сөздерді сөз таптарына бөлу мәселесінен тыс қарастырылған синтаксистік топ.
2. Одағайлар сөз таптары жүйесіне кіреді, бірақ сөйлемде синтаксистік байланысқа түспей оқшау тұрады.
3. Одағайлар сөз таптары жүйесіндегі көмекші сөз қатарына жатады.
Қазақ тіл білімінде Ахмет Байтұрсынұлы: «Қуаныш, реніш, күйініш, уайым, қайғы, жан күйзелгенде , тән рахат тапқанда шығатын дыбыстар, дауыстар, айтылатын сөздер, хайуандарға айтылатын сөздер, жанды, жансыз заттардың дыбысын, дауысын еліктеп айтатын сөздер, дауыстар, шақырулар бәрі одағай сөз тобына кіреді», - деп одағайлардың мағыналарын кең ауқымда алып, олардың қатарына дыбыстық еліктеуіш (мысалы, тарс- тұрс) сөздерді де қарастырғанын аңғарамыз.
Мен өз жұмысымда одағайларды бастапқы табиғатынан таратып, ғалымдар арасындағы өзіндік ой – пікірлер мен көзқарастарға назар аудардым.

Н.Тілендиев туралы түсінік қалыптастыру; музыка, өнер жайлы білімдерін толықтыру.

Бұл жұмыс дәптері негізгі «Қазақ әдебиеті» оқулығына қосымша ретінде оқу орыс тілінде жүретін мектептердің 8-сыныбына арналған. Жұмыс дәптері оқулықта берілген тапсырмаларды толықтырады. Жұмыс дәптерінде оқушылар халық ауыз әдебиетінен бастап қазақ әдебиетінің озық туындылары бойынша алған білімдерін әр түрлі деңгейдегі тапсырмаларды орындау арқылы тексеріп, бекіте алады. Барлық тапсырмалар оқушылардың қазақ тілін жеңіл, ұтымды меңгеруіне әсер етеді. Жұмыс дәптерінің әдістемелік құрылымы тіл үйретуде тиімді әрі икемді және пайдаланылған тапсырмалардың танымдық-тәрбиелік, ақпараттық мазмұны бай. Бұл құрал тіл мәдениетін артыруға, шығармашылық ізденіс, іскерлік дағды қалыптастыруға септігін тигізеді деген талаппен жасалды.

сабақ жоспары

Оқушының ой -өрісін,Мағжан жайлы білетін мағлұматтарын толықтыра түсу,сөздік қорын молайту,таным белсенділіктерін дамыта түсу.Сұлулық сезімдер мен шынайы махаббатқа ,
батылдыққа баулу;халық педагогикасын пәндер арқылы үйретіп ,өмірге қолдануға жаттықтыру.

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыра отырып,олардың шығармашылыққа ынталандыру,ойлау,еңбек ету қабілеттерін дамыту.

Оқушыларға көп бағыныңқылы құрмаластың тыныс белгісі туралы түсінік беруді жалғастыру.

Қазақ тілі пәнінен орыс тілінде оқытылатын 9-сыныпқа арналған «Ұлттық киімдер» тақырыбындағы сабақ жоспары жас мамандарға көмек ретінде ұсынылады.